Historia 1700

PL W CZASACH SASKICH
1. Elektor saski Fryderyk August – królem Polski (1697 – 1733) . Po koronacji przyjął imię Augusta II. Chciał zdobyć inflanty. Wciągnął Polskę w wojnę północną.

2. Najazd szwedzki n Polskę w dobie Wojny Północnej i rozłam wewnętrzny w RP. 1700 – August II wojskami saskimi przystąpił do oblążenia Rygi bez powodzenia. Został rozbity przez Szwedów. Z terytorium Kurlandi wojska szwedzkie w 1701 wkroczyły na terytorium RP, zajęli Poznań, Warszawę. 1702 – po bitwie pod Kliszowem – wojska polsko-saskie zostały podbite. Szwedzi zajęli Kraków.
1704 – konfederacja
a) warszawska – Stanisław Leszczyśnki(król), Szwecja(oparcie), Ukraina powróci
b) sandomierska – August II, Rosja, Inflanty. Wojska Rosyjskie, Szwedzkie polskie, saskie, konfederackie przeszły przez Polskę. Polska stała się karczmą zajezdną dla obcych wojsk. 1706 – porażka Augusta II pod Wschową. August Abdykował, udał się do Drezdna 1709 – po pokinaniu wojsk szwedzkich przez Rosjan pod Połtawą, Szwedzi musieli się wynieśc z polski, obalono Leszczyńskiego powrócił August II (1710r). Ponownie próbuje wzmocnić władzę królewską, chciał zastraszyć szlachtę. 1715r. - Konfederacja tamogrodzka związana przez szlachtę przeciwko królowi Augustowi II. Pomoc znaleźli w Rosji. Rosjanie wprowadzili wojska do Polski. Zamiast reformować kraj dochodziło do zatargów.

3. Sejm Niemy 1717- szlachty nie dopuszczono do głosu. Ustalenie: August II zobowiązał się wyprowadzić z RP wojska saskie – król nie mógł rozpoczynać wojny bez zgody RP, utrzymanie jedynie uni personalnej z Saksonia, zatwierdzono dotychczasowe podstawy ustroju RP, tzw. Złotą wolność (wszystkie przywileje), uchwalono stałe podatki( także szlachta, duchowieństwo) na armię zawodową, armia 24tys ale powołano 12tys, gwarantem uchwał sejmu walnego został car Piotr I, uzyskał w ten sposób podstawę do mieszania się w wewn. Sprawy RP

4. Porozumienie sąsiadów przeciwko Polsce: traktat poczdamski (Prusy i Rosja) – 1720 – porozumienie dot. Utrzymaniu dotychczasowego ustroju państwa Pol – lit. Traktat 3 czarnych orłów (w herbach państw układu) – 1732 – Rosja, Prusy i Austria zobowiązały się współdziałać podczas wielkiej elekcji w RP po to by narzucić jej własnego kandydata – księcia portugalskiego Emanuela, nie dopuszczał do ponownej elekcji Stasia Leszcza, nie dopuszczał syna Augusta II.

5. Podwójna elekcja 1733 a) IX wrzesień – SL – Fran; 1733-35 – sukcesja; księstwo lotaryngi; b) X August III – Rosja, AU; sukcesja; Francja wycofała się po otrzymaniu księstwa; ; księstwo lotaryngi. 1734 – pod Dzikowem rozbito wojska Leszcza – Gdańsk – Prusy Wschodnie 1736 – leszczu zrzekł się tronu Polityka wew. Augusta III: 13 kolejnych sejmów zostało zerwanych, kryzys państwowości polskiej. W tym czasie w Polsce rywalizują 2 stronnictwa magnackie. Rodzina Czartoryskich spokrewniona z Poniatowskimi(obóz Famili) miała poparcie w Rosji. Opowiadali się za reformami: zwiększenie wojska, likwidacja liberum veto. Drugi obóz to Potoccy, konserwatyści, przeciwnicy reform, mieli poparcie Prus, Francji. Jedni i drudzy przyczynili Si Edo zrywania sejmów, przekupywano szlachtę, posłowie byli przekupywani przez obce dwory.

I LATA RZĄDÓW SA

6. Projekt reform ustrojowych w czasach saskich podejmowane przez Stasia Konarskiego. Założył w 1740 Collegium Nobilium, czyli szkołę dla szlachty. W swoim dziele proponował zniesienie liberum veto, odsunąć gołotę od sejmowania, skasowanie instrukcji poselskich. 7. Reforma sejmu konwokacyjnego i elekcja Stasia augusta ponatow. Po śmierci Augusta III 1763 zebrano sejm konwokacyjny. Obradował jako konfederacja – nie można było go zerwać Obradował 2 miesiące. Zapadło sporo decyzji. Próbowano nadgonić zmarnowany wcześniej czas. Familia zwróciła się do Rosji –zniesiono liberum veto na sejmikach (ograniczono) -powołano komisję woskowe i skarbowe, posłowie nie musieli przestrzegać instrukcji sejmikowych, Reformy te były zgodne z Stanisławem Konarskim. Wybano Stanisława Poniatowskiego. Koronacja odbyła się w Warszawie. Panował 1764-95
Rządy: zał. bude rycerską, teatr naro w warszawie, chciał wzm władze król, zbud. Łazienki, 2. Konfe. Dysydencka caryca post poprzeć katol, Potoccy zawiązali konfe. 1767. Zmienność poglądów Katarz. Sejm delegacyjny 1767-8 uchw. prawa kardyn.: wolna elekcja, l.veto, prawo do wypowiedzenia posłuszeńśtwa królo, pr.szlach.do.ziemi. Próby zniesienia l.veto poniat, czarto, konarsk. Repnin i szlachta oburzenie. Konfederacja przeciw Rosji. 3.Konf. Barska 1768-72 przeciw Rosji, królowi, innowiercom, Czartoryskim. Obrona suwerennośi kraju. Pomoc Turcji i Francji. Zdobycie Wawel i Czestoch. Powstanie na Ukra. zabrało 200tyś Pol

4. I rozbiór Polski – 5 sierpnia 1772r (Prusy, Rosja i Austria)
Następstwo konfederacji barskiej: - utracono 1/3 powierzchni i 1/3 ludności
Prusy: - Pomorze Gdańskie bez Gdańska i Torunia- Warmia - Ziemia Michałowska i Chełmińska Rosja: - na wschód od Dźwiny i Dniepru Austria: - na południe od Wisły i Sanu (bez Krakowa)

5. Reformy sejmu Rozbiorowego (1773-1775) Tadeusz Rejtan – bardzo rozpaczał po stracie ojczyzny. Reformy: - pierwszy w dziejach rząd Rada Nieustająca - powołano Ministerstwo Oświaty (1773r)

POLSKA W DOBIE SEJMU WIELKIEGO

1. Międzynarodowa pozycja Rzeczpospolitej po I rozbiorze – Antagonizmy wśród mocarstw rozbiorowych

2. Rokowania w Kaniowie w sprawie sejmu z Rosją (1787r.) Państwa rozbiorowe były w konflikcie. Austria z Niemcami o Śląsk, Rosja była wspierana przez Rosję. Caryca zgodziła się na Sejm Wielki

3. Obozy polityczne Sejmu 4-letniego - królewski – wzmocnienie władzy królewskiej – patriotyczny – hetmański Małachowski marszałek Sejmu Wielkiego, Sapieha marszałek Sejmu Wielkiego

4. Reformy sejmu wielkiego:
a) zlikwidowanie Rady Nieustającej,
b) reforma wosjkowo-skarbowa,
c) sprawa mieszczan *Czarna procesja listopad 1789, * kwiecień 1791 ustawa o miastach królewskich.
Postanowienia
a) mieszczanie posesjonaci uzyskali nietykalność osobistą, prawo do nabywania dóbr ziemskich, dostęp do wyższych stopni oficerskich i rang urzędniczych.
b) mistom królewskim przyznano prawo wyboru 24 przedstawicieli na sejmy; mieli oni reprezentować mieszczan, jednak bez prawa do głosowania; mieszczanie moga być nobilitowani za zasługi dla państwa.

5 Konstytucja III maja 1791.
Założenia:
a) zasada suwerenności narodu,
b) zasada trójpodziału władz. - władza ustawodawcza - należała do parlamentu (senat, izba poselska - sejm), senat traCi inicjatywę ustawodawczą i zniesiono liberum veto, rokosze. - władza wykonawcza - król i rząd - straż praw, ministrowie vyli odpowiedzialni przed sejmem, każda decyzja króla wymagała kontrasygnaty odpowiedniego ministra i zniesiono wolną elekcję przywracająć dziedziczność tronu. - władza sądownicza - brak zmian, sądownictwo stanowe.
c) sprawa chłopska - chłopi zostali wzięci po opiekę "prawa i rządu krajowego", dawało to rządowi możliwość ingerencji w sprawy między panem a chłopem (chłopi byli nieświadomi praw)
d) zniesiono duazlizm - odrębność miedzy Polską i Litwą. e) wprowadza monarchię konstytuyjną.


II ROZBIÓR POLSKI

1. Konfederacja Targowicka 1792. Hetmanie - zachowawcza, przeciwko zmianom magnaterii

2. Wojna w obronie konstytucji III Maja. Maj-Lipiec 1792. 100tys. żołnirzy rosyjskich wkroczyło do Polski. Poslka wystawiła 60tys. Bitwa pod Zieleńcem - zwycięstwo. Król Stanisław August Poniatowski ustanowił order za zwycięstwo Virtuti Militari. Następstwem wojny jest II rozbiór Polski.

POWSTANIE KOŚCIUSZKOWSKIE 1794.

1. Bezpośrednie przyczyny wybuchu powstania.
a) Wykrycie oraganizacji spiskowej w Warszawie przez ambasadora rosyjskiego Igelstona
b) zapowiedź redukcji wojsk polskich do 15ys przez Katarzynę II.
c) marzec 1794 - bunt Antoniego Madalińskiego.

Wybuch powstania 24 marca 1794. Na rynku w Krakowie Tadeusz Kościuszko ogłosił akt insurekcji. 4 kwiecień - zwycięstwo w bitwie pod Wacławicami. Isnurekcja warszawska 17 kwietnia. Dowodził Kiliński. Uniwerał poławiecki 7 maja. Skierowany do chłopów by ich pozyskał. Obiecywał wolność osobistą, zmniejszenie wymiaru pańszczyzny, ? z użytkowanej ziemii. Mało chłopów ją poparło.
Klęski - pod Szczechocinami 6 czerwca, - ppod Chełmem 8 czerwca, - 28 czerwca pod wływem klęsk lud Warszawy wychodzi na ulice, wtargnął do więzień. Nastał chaos. Kiedy Kościuszko wreszcie dotarł do Warszawy ukarał przywódców tumultu, samorządu (xD Wojciu nie umie pisać..). - Oblężenie stolicy przez wojska rosyjsko-pruskie. połowa lipca. - powstanie wielkopolskie, - Dąbrowski zdobył bydgoscz. Turcja zawarła pokój z Rosją. Rosjanie skierowali wszystkie siły w granice Polski. Kościuszko starał się by _ _ _ _ nie połączyły się. 10 październik klęska pod Meciejowicami. Kościuszko dostał się do niewoli (wszyscy zapalniczki w górę ;( [*]) Powstańcy załamali się. - obrona stolicy. Wojska Suworowa oblężyli stolicę. Zdobyli pragę. Warszawą dowodził Jakub Jasiński. Nastąpiła rzeź Pragi. Wymordowano kilaknaście tys. kobiet i dzieci.


USA

POWSTANIE STANÓW ZJEDNOCZONYCH AMERYKI PÓŁNOCNJ

1.Kolonie angielskie w Ameryce Pł. W poł. 18 w. -istniało w tym czasie w Ameryce 13 kolonii angielskich. Kolonie posiadały szeroki samorząd, ale zarządzane były przez gubernatora z Anglii. -gospodarka w koloniach była zróżnicowana. -na południu dominowały wielkie plantacje oparte na pracy niewolników (bawełna, trzcina cukrowa, tytoń, kukurydza). -na północy istniały mniejsze gospodarstwa farmerskie, ale i na północy lepiej rozwijał się przemysł, który jednak nie mógł się najlepiej rozwijać.

2.Sprzeczność miedzy polityką metropolii, czyli korony angielskiej, a dążeniami kolonii. a)polityka angielska wobec kolonii -kolonie miały być bazą surowcową i rynkiem zbytu dla przemysłu angielskiego - import i eksport z kolonii miał odbywać się tylko na statkach angielskich -ekport ważniejszych produktów z kolonii tylko do Anglii -zakaz zakładania w koloniach manufaktur i fabryk -Anglicy nakładali nowe podatki na kolonie(podatek od druków, cła).b) dążenia kolonii - koloniści dążyli do osiągnięcia wszechstronnego rozwoju gospodarczego, protestowali przeciwko cłom importowym, rabunkowej polityce podatkowej - koloniści nie mieli swoich przedstawicieli w parlamencie brytyjskim - uważali, że polityka podatkowa nie może być prowadzona bez reprezentacji kolonistów w parlamencie -1794r. Kongres Kontynentalny c) zwołanie Kongresu kontynentalnego do Filadelfii w 1774 r.- ogłoszonno bojkot towarów angielskich, utworzono milicje-gwardię obywatelską

3.WOJNA KOLONISTÓW O NIEPODLEGŁOŚĆ -1775-1783r. król Anglii Jerzy 3 nazwał kolonistów buntownikami, więc koloniści rozpoczęli wojnę. - II Kongres Kontynentalny w Filadelfii - powołano regularną armię - Kolonistami dowodził Jerzy Waszyngton -4 lipca 1776 Thomas Jefferson przygotował Deklarację Niepodległości Stanów Zjedn( to było na kongresie) -1777- bitwa przełomowa pod Saratogą, zwycięstwo, zwycięstwo kolonistów, 1783- pokój w Paryżu uznający niepodległość USA

4.UDZOIAŁ POLAKÓW W BITWIE O NIEPODLEGŁOŚC USA -Kazimierz Puławski i Tadeusz Kościuszko, Puławski był generałem kawalerii, uczestniczył w bitwie pod Saratogą, zginął pod Savannah.

Przemiany w Rosji. Od 1613r. w Rosji panowała dynastia Romanowów. Rosja słabo się rozwijała, ponieważ nie miała dostępu do morza. Rozwijała się także w izolacji kulturowej. W I poł. XVII Polacy prowadzą wojny z Rosją. Dużo zmieniło się za panowania Piotra I (1682-1725).

2.) Wojna północna 1700-1721r. Car Piotr I zawiązał kontrakt z Saksonią i Danią, Brandenburgia i Prusami. Razem z sojusznikami zaatakował Szwecję. W Szwecji panował Karol XII (młody ale zdolny władca), początkowo Szwedzi zwyciężali : 1700 pod Narwą Karol pokonuje 4 krotnie większą armię Piotra, a potem rozbił siły saskie pod Rygą. Nie zniechęciło to cara Rosji, który odbudował armię. Karol XII nawiązał sojusz z Ivanem Menzepem. W 1709 dochodzi do bitwy pod Połtawą- zwyciężają Rosjanie. 1721 pokój w Nystad – Rosja przejmuje Inflanty, Estonie, Ingrię, i cz. Karelii. Prusy otrzymały cz. Pomorza Zachodniego ze Szczecinem.

3. Reformy zewnętrzne Piotra Wielkiego:
a)obyczajowe(golenie bród, ubiór europejski)
b)administracyjne : w miejsce Dumy Bojarskiej wprowadził Senat, który był organe kolegialnym i zajmował się kontrolowaniem urzędników. Powstały ministerstwa, zlikwidowano samorządy terytorialne, tworząc scentralizowaną administrację, na czele której stali gubernatorzy. Urzędy podzielił na 14 stopni.
c) kulturalne –powst. wiele szkół, obowiązek szkolny mężczyźni, kalendarz juliański, Petersburg powstał murowany. Wprowadził nowy krój pisma- grażdankę.
d)wojskowe -stała armia 200tys, podatek na armie, armia: piechota+artyleria, rozbudowano flotę, służba trwała 25lat.
e)gospodarcze merkantylizm-rozwój rodzinnego przemysłu, ograniczono import, zwiększano eksport, władza cara była absolutna, szlachta uprzywilejowana. Car podporządkował sobie kościół prawosławny. Po wojnie w 1721r. car nazwał się imperatorem a Rosję cesarstwem.
Katarzyna II (1762-1796) Po śmierci Piotra I nastąpił okres przewrotów pałacowych, sytuacja stabilizuje się za panowania Katarzyny II. Była to księżniczka niemiecka. Poślubiła Piotra III. Jednak to jego żona przejęła inicjatywę. Prowadziła aktywną politykę zagraniczną. Brała udział w 3 rozbiorach Polski, uzyskała dostęp do M. Czarnego. Dążyła do umocnienia swojej władzy i rządów osobistych. Podzieliła kraj na gubernie(50). Szlachta zachowuje uprzywilejowaną pozycję w państwie. Utrzymała poddaństwo chłopów. Nazywano ją filozofem na tronie. Mówiono o niej Semiramida Północy.

4.) Prusy 1618 Hohenzollerowie Brandenburscy przejęli Prusy książęce. 1657 odłączenie się Prus od Polski. Słabością państwa było to iż było rozdzielone Pomorzem Gd. Silną pozycję w Prusach miała szlachta (junkrzy). Ulega to zmianie za panowania Fryderyka Wilhelma (1640-1688). Nakłonił parlament do pobierania stałych podatków na utrzymanie silnej armii (tylko mieszczanie i chłopi) Wprowadził rządy absolutne. Fryderyk Wilhelm I (1713-1740) Za jego panowania Prusy stały się potęgą militarną. Nazywano go także królem kapralem. Zwiększył armię z 40 do 195 tys. Rekrutów powoływano pod przymusem, Oficerami byli junkrzy. Wprowadził surową dyscyplinę. Szczególną sławę zdobywały jednostki gwardii złożne z żołnierzy o pokaźnym wzroście. Aby utrzymać taką armię wprowadził olbrzymie podatki. Zreformował administrację. Nie prowadził aktywnej polityki zagranicznej. Fryderyk II Wielki (1740-1786) Prowadził znacznie aktywniejszą politykę niż poprzednik. Uznawał siebie za pierwszego sługę państwa, a jego sprawnie funkcjonujący aparat polityczny obezwładnił wszelka opozycje. Był oświeconym despota, pierwszy z oświeconych władców absolutnych. Stanowiska mogli zajmowac zarówno chłopi jak i mieszczanie, decydowało o tym wykształcenie i zasługi. Wprowadził powszechny obowiązek edukacyjny dla chłopców. Zreformował program nauczania, przeprowadził kodyfikacje prawa, zniósł tortury. Prowadził politykę merkantylizmu. Był głowa Kościoła luterańskiego ale wykazywał się tolerancją religijną. W 1740 przyłączył Śląsk

Habsburgowie austriaccy. Na początku XVIII w wygasa hisz gałąź Hab. Po wojnie sukcesyjnej zakończonej w latach 1713 władze w Hisz. przejęli Burbonowie, zaś posiadłości włoskie oraz Niderlandy poł przejmuja Hab. aus. Należały do nich także Czechy i Węgry. Ostani przedstawiciel Hab. w aus pragnąc zapewnić tron 1 z córek wydał dok zwany sankcja pragmatyczną. zapewniający dziedziczenie w lini żeńskiej i zmieniający dotychczasowy stosunek krajów w unię realną. Po śmierci tron obejmuje Maria Teresa. Prowadziła wojne z Fra i Prusa. W efekcie trego konfliktu Prusy w 1740 przyłączają Śląsk. Ten wzrost potęgi zaniepokoił inne państwa i przeciwko Prusom wystąpili Aus, fra, ros, Saksonia. Zawarli sojusz w 1756r. Tak rozpoczyna się wojna siedmioletnia.(1756-1763). Dotychczasowi wrogowie –Austria i fra- zawiązali sojusz zwany Przewrotem Przymierzy. Prusy nawiązały sojusz z Anglią. Anglicy walczyli z fra o kolonie zdobywając Kanadę i Indie. Armia pruska została otoczona przez siły aus i ros. W 1762 umiera Elżbieta III, a piotr III był zwolennikiem Fryderyka II. Rosja wycofała się z Prus i udzieliła pomocy Prusom. Prusy utrzymują Śląsk i pozycję mocarstwa w Europie. Najbardziej na wojnie straciła Saksonia.

Reformy Marii -wzmocniono gospodarkę, polityka merkantylizmu; -200 tys stała armia; na armię płacono podatek; -poprawia się sytuacja chłopstwa, w 1718 przywrócono im wolność osobistą. umocniona władze centralną, silna władza absolutna - dążył do całkowitego podporządkowania Kościoła państwu- józefinizm. Zrównano prawa protestantów z Katolikami., poprawia się sytuacja Żydów. -zlikwidował część klasztorów, dochody z likwidacji przeznaczono na fundusz religijny, który pozwalał na zakładanie szkół i szpitali i na wypłacanie pensji duchowieństwu, tak duchowni stali się urzędnikami państwa; Fryderyk August (elektor saski) zostaje wybrany na króla w 1697r. i przyjmuje imię August II Wetlin. Do 1733r. Dbał głownie o interes dynastii, a nie państwa. W saksoni był władca dziedzicznym, a w Polsce elekcyjnym. Zamierzał odzyskać utracone przez Pol Inflanty dla własnej dynastii. Dążył do umocnienia władzy królewskiej ale sprzeciwiała się temu szlachta. Najazd Szwedów August II początkowo prowadził wojnę jak król saski. W 1700 ponosi klęske jako król saski z Karolem XII. Szwecja wkroczyła do Rp i musiała walczyć ze szwe. Szw zajmują Poznań, W-wa, Kraków. W 1704 szlachta zawiązuje konfederację warszaw. (szlachta wielko) Szukają oparcia w królu Sze. Karolu XII. Na króla Pol wybrano wojewodę S. Leszczyńskiego. Był ustępliwy ale gdyby Sze pokonała Rosję to Pol otrzymałaby Ukrainę. Pozostała szlachta zawiązała konfederację sandomierską. Nawiązali kontakt z Rosją(piotr I). W Narwie podpisano układ, że jeśli Ros pokona Sze Rp otrzyma Inflanty. Ostatecznie Rosja zatrzymała dla siebie Inflanty. W tym czasie przez Pol. przemierzają wojska szwedzkie, ros i konfeder. Dochodziło do dużych zniszczeń. W 1706 August II opuszcza RP, wyjechał do Drezna. W 1709r powrócił do kraju, a Leszczyński abdykował. August wprowadza do RP wojska saskie co wywołało niechęc chłopów i szlachty. W 1715 szlachta zawiązuje konfederację w Tarnogrodzie przeciwko królowi i wojsku saskiemu. Szlachta szukała pomocy u Piotra I.