Zastosowanie i właściwości alkoholu metylowego i etylowego oraz gliceryny.

Alkohol metylowy lub metanol, znany także pod nazwami zwyczajowymi spirytus drzewny i karbinol – najprostszy, trujący dla człowieka, związek organiczny z grupy alkoholi o wzorze CH3OH. Został odkryty w 1661 przez Roberta Boyle'a.

Właściwości

* Jest silną trucizną
* Spala się bladoniebieskim płomieniem
* Czysty metanol jest bezbarwny
* Jest łatwo rozpuszczalny w wodzie (jego rozpuszczalność w wodzie jest niemal nieograniczona)
* Picie lub wdychanie metanolu grozi śmiercią; 8-10 g metanolu powoduje ślepotę, większa ilość – śmierć

Zastosowanie

* używany jest jako rozpuszczalnik (rozpuszczają się w nim tłuszcze, żywice i pokosty)
* stosowany w farmaceutyce
* stosowany jako składnik paliwa dla samolotów
* stosowany jako paliwo dla Monster Trucków
* stosowany jako główny składnik paliwa do modelarskich silników żarowych
* stosowany w produkcji materiałów wybuchowych np.C4
* stosowany jako paliwo w silnikach spalinowych, np. używanych w motocyklach żużlowych
* stosowany jako paliwo w ogniwach paliwowych DMFC
* stosowany z ługami lub kwasami do otrzymywania estrów metylowych
* Podstawowy surowiec do otrzymywania polioksymetylenu (politrioksan, poliformaldehyd, tarnoform).
* Surowiec do otrzymywania MTBE
* Surowiec do produkcji kwasu mrówkowego
* Służy do produkcji formaliny
* stosowany w przemyśle barwników
* stosowany w przemyśle tworzyw sztucznych
* stosowany w przemyśle włókien syntetycznych

Alkohol etylowy lub etanol – związek organiczny z grupy alkoholi o wzorze C2H5OH.

W farmacji używa się także nazw: Ethanolum i Aethanolum z podaniem stężenia w procentach objętościowych (np. Ethanolum 95°, Aethanolum 95°). Do określenia etanolu 95° używa się też nazwy: Spiritus Vini rectificatus.

Właściwości

W temperaturze pokojowej jest to bezbarwna, łatwopalna ciecz o charakterystycznej woni i piekącym smaku. Na powietrzu pali się słabo widocznym niebieskawym płomieniem.
Temperatura [°C] Lepkość dynamiczna [cP]
10 1,449
20 1,192
30 0,991
40 0,828
50 0,697
60 0,607
70 0,505

Miesza się z wodą w dowolnym stosunku i jako taki jest stosowany jako średniopolarny rozpuszczalnik organiczny.

Mieszanina 95,6% etanolu z wodą jest popularnie nazywana spirytusem. Jest to mieszanina azeotropowa i dlatego nie można uzyskać przez prostą destylację etanolu 100%. Etanol 100% jest nazywany alkoholem absolutnym, a do jego otrzymywania stosowana jest destylacja azeotropowa w układzie etanol-woda-benzen. Po dodaniu niewielkiej ilości benzenu najpierw wrze potrójny azeotrop: benzen-etanol-woda , później azeotrop: etanol-benzen, na końcu zaś destyluje czysty bezwodny etanol. Możliwe jest też związanie wody z 95,6% etanolu przez dodanie tlenku wapnia lub bezwodnego siarczanu(VI) magnezu lub siarczanu(VI) sodu. Etanol absolutny jest higroskopijny i pochłania wodę z powietrza, należy więc przechowywać go w szczelnie zamkniętych naczyniach. Całkowicie bezwodny etanol (zawartość wody < 100 ppm) uzyskuje się przez destylację znad etanolanu magnezu w układzie zabezpieczonym przed dostępem powietrza.

Działanie na organizm człowieka

Alkohol etylowy należy do związków chemicznych, które szybko wchłaniają się z przewodu pokarmowego – już w ciągu 5–10 minut po spożyciu można go wykryć we krwi. W ciągu 15 minut wchłonięciu ulega 50% spożytej dawki. Po pewnym czasie stabilizacji stężenia alkoholu etylowego w tkankach, rozpoczyna się proces jego eliminacji. Jest to w 90% eliminacja enzymatyczna, a w 10% usuwanie w postaci niezmienionej z moczem i powietrzem wydychanym.

Metabolizowanie alkoholu etylowego przebiega w komórkach wątrobowych (hepatocytach) przy udziale trzech enzymów. Są to:

* MEOS,
* dehydrogenaza alkoholowa,
* katalaza.

Etanol w szczególnym ujęciu jest środkiem odurzającym o działaniu narkotycznym. Wypicie 150–250 g alkoholu etylowego w krótkim czasie może okazać się śmiertelne, choć nie są to zbyt częste przypadki i zwykle są one uwarunkowane innymi czynnikami takimi jak np. choroby układu krwionośnego.

Etanol jest substancją narkotyczną z kategorii depresantów. W małych dawkach – rzędu 30–35 ml (duże piwo, dwa kieliszki wódki) wywołuje on stan pobudzenia, przyspieszone bicie serca, rozszerzenie źrenic, zaprzestanie odczuwania zmęczenia i ogólną poprawę nastroju. U zdrowej, młodej osoby, która do tej pory nie spożywała alkoholu, wypicie 100 g etanolu (ok. 1/4 l wódki) powoduje już zwykle stan silnego zamroczenia – objawiający się utratą sprawności ruchowej, problemami z utrzymaniem równowagi, utratą kontroli nad własnymi emocjami. W skrajnych postaciach zamroczenie alkoholowe przejawia się czasami całkowitą utratą świadomości i zanikami pamięci, zanika zdolność koncentracji i oceny sytuacji, pamięć, mowa, widzenie staje się nieostre. Często alkohol leży u podstaw zachowań agresywnych i impulsywnych, a zaburzenie zdolności logicznego myślenia może powodować nieporozumienia, przez co osoby nadużywające alkoholu często wdają się w bójki.

Miara mocy uzależniającej wg Instytutu Cato dla nikotyny wynosi 100, dla etanolu 81, dla marihuany 21[potrzebne źródło]. Sporadyczne spożywanie etanolu zwykle nie powoduje uzależnienia, jednak systematyczne jego spożywanie – nawet w niewielkich ilościach – prowadzi do pełnego, fizycznego uzależnienia. Nagłe odstawienie lub zmniejszenie spożywania alkoholu powoduje wystąpienie objawów zespołu abstynencyjnego, a u ok. 5% alkoholików – majaczenia alkoholowego. Zespół uzależnienia od alkoholu (etylowego) bywa nazywany także alkoholizmem.

Alkohol spowalnia aktywność ośrodkowego układu nerwowego, przez co zażywający go ludzie odczuwają odprężenie, podwyższoną pewność siebie, mimo że ich mowa oraz koordynacja ruchów zostają zaburzone.

Spożywaniu alkoholu towarzyszy złudne uczucie ciepła. Bierze się to stąd że alkohol przyśpiesza wymianę ciepła pomiędzy otoczeniem a organizmem poprzez przyspieszenie krążenia i rozszerzenie naczyń krwionośnych. Tak więc efekt rozgrzania wystąpi jedynie w ciepłym pomieszczeniu. Na mrozie nastąpi krótkotrwałe uczucie ciepła, następnie przyspieszenie wychłodzenia ciała co może doprowadzić do hipotermii a następnie śmierci.

Znaczne upojenie alkoholowe może skutkować ostrym nieżytem żołądka, a nawet prowadzić do groźnego krwotocznego zapalenia żołądka. Spożywanie działa niszcząco również na wątrobę, początkowo powodując jej odwracalne stłuszczenie, a po wielu latach picia nieodwracalną marskość, co przekłada się na komplikacje w przetwarzaniu substancji odżywczych trafiających do organizmu podczas trawienia. Upośledzone są też wtedy procesy detoksykacji. Do objawów marskości wątroby należą obrzęki (zatrzymywanie płynów w ustroju), żółtaczka, podbarwienie skóry i białkówek oczu, puchlina brzuszna i krwawe wymioty.

Spożycie alkoholu etylowego jest związane ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia raka dna jamy ustnej, raka gardła, krtani, przełyku i wątroby (w przypadku wystąpienia marskości tego narządu) oraz prawdopodobnie raka piersi, okrężnicy i odbytnicy.

Alkohol zmniejsza aktywność leukocytów, co powoduje spadek sprawności układu odpornościowego. U alkoholików zmniejsza się wytwarzanie trombocytów. Pod wpływem etanolu może się również zmniejszać potencja, mimo odczuwanego często w stanie nietrzeźwym podniecenia seksualnego.

Spożywanie alkoholu etylowego podczas ciąży może prowadzić do wystąpienia u dziecka alkoholowego zespołu płodowego.

Gliceryna (glicerol; ATC: A 06 AX 01) – organiczny związek chemiczny z grupy cukroli; najprostszy trwały alkohol trójwodorotlenowy (triol).

Właściwości

* ciecz bezbarwna, gęsta, nietoksyczna, o słodkim smaku (cukrol);
* temperatura wrzenia to 290 °C, która jest bardzo blisko temperatury dekompozycji termicznej (295 °C);
* miesza się z wodą i alkoholami alifatycznymi we wszystkich proporcjach;
* spala się w powietrzu jasnożółtym, kopcącym płomieniem;
* ma właściwości higroskopijne;
* reaguje z kwasem azotowym tworząc nitroglicerynę.
* mieszanina gliceryny z manganianem(VII) potasu ulega samozapłonowi.

Zastosowanie

* w przemyśle farmaceutycznym, spożywczym, kosmetycznym i skórzanym;
* wykorzystywana jest do produkcji: materiałów wybuchowych, barwników, płynów hamulcowych i chłodniczych.
* gliceryna znalazła zastosowanie jako dodatek do melasy przy paleniu shishy (fajki wodnej) oraz do słodzenia likierów

kOrba69