Legiony Polskie

Legiony Polskie - oddziały wojska Polskiego, którym początek dał Pierwsza Kompania Kadrowa utworzona w Krakowie przez Józefa Piłsudskiego.
Mająca na celu odzyskanie niepodległości. Legion miał dwa miejsca werbunku: wschodni - we Lwowie i zachodni - w Krakowie. Pierwszy z nich szybko z likwidowano gdyż armia rosyjska zajęła tamtejsze tereny. Legiony Polskie podlegały pod armię austriacko - węgierską.

Lecz obowiązywały tam polskie komendy i polskie umundurowanie. W skład legionów wchodziły trzy brygady:
- I Brygada - utworzona w grudniu 1914 roku dowodzona przez Józefa Piłusudzkiego.
- II Brygada - utworzona w maju 1915 roku dowodzona przez F. Kttnera.
- III Brygada - utworzona w maju 1915 roku dowodzona przez m.in. W. Grzesickiego czy Z. Zielińskiego.

Rozpadnięcie sie Legionów został spowodowane przez spór, który istniał przez cały czas gdy one działały. Był to konflikt pomiędzy Józefem Piłsudskim i Naczelnym Komitetem Wojskowym, którego przedstawicielem był Władysław Sikorski. Po tym większość oficerów i szeregowców z I i III Brygady, na skutek odmówienia podpisania przysięgi na temat wierności cesarzom Niemiec i Austro-Węgier, zostało rozbrojonych i internowanych w obozach w Beniaminowie i Szczypiornie. Pozostali którzy złożyli podpisy zostali wcieleni do Polskiego Korpusu Posiłkowego. Józef Piłsudski został aresztowany i wywieziony do Magdeburga.

Organizacje wojskowo-niepodległościowe w Galicji:
powstały po 1907 r. głównie z inicjatywy Piłsudskiego, który nawiązał w Galicji współpracę z niepodległościowo nastawioną młodzieżą.
Po aneksji Bośni i Hercegowiny przez Austrię (1908r.) zwolennicy Piłsudskiego (na czele z Kazimierzem Sosnkowskim ) założyli tajny Związek Walki Czynnej (ZWC), który z chwilą wybuchu wojny miał wywołać powstanie antyrosyjskie w Królestwie Polskim.

W 1910 r. w oparciu o ZWC piłsudczycy powołali legalne organizacje paramilitarne: "Strzelec" w Krakowie (pod komendą Piłsudskiego) oraz "Związek Strzelecki" we Lwowie (pod dowództwem Władysława Sikorskiego). Ich celem było przysposobienie wojskowe młodzieży, która w przyszłości miała tworzyć kadry armii polskiej.

Podobne stowarzyszenia zakładali też secesjoniści z endecji, którzy w 1910 r. powołali "Polskie Drużyny Strzeleckie" oraz ludowcy, którzy założyli "Drużyny Bartoszowe" i "Drużyny Podhalańskie". Endecy galicyjscy powołali z kolei przy towarzystwach gimnastycznych "Sokół" tzw. "oddziały polowe".

Wymarsz z krakowskich Oleandrów 1 kompanii kadrowej strzelców Józefa Piłsudskiego w kierunku granicy z Królestwem Polskim na Kielce.
Piłsudski, który żegnał oddział, dysponował prze siebie proklamacją nie istniejącego tajnego Rządu Narodowego w Warszawie, którego zdaniem było wypowiedzenie 3 VIII wojny Rosji i powołanie go na Komendanta Głównego Wojska Polskiego. Tym dokumentem zamierzał wzmocnić pozycję prowadzonej przez siebie akcji niepodległościowej zarówno wobec stronnictw polskich w Galicji, jak i władz austriackich.

Miejsca walk legionów:
- pod Laskami koło Dęblina (I Brygada)
- pod Mołotkowem (II Brygada)
- pod Łowczówkiem koło Tarnowa (I Brygada)
- pod Konarami (I Brygada)
- pod Rokitną (szarża ułanów)
- pod Rarańczą (II Brygada)
- pod wsią Kostiuchnówką (I, II, III Brygada)
- nad rzeką Stochód (II Brygada)

Kryzys przysięgowy, nazwa przesilenia spowodowanego odmową Piłsudskiego, a za jego przykładem większości żołnierzy I i III Brygady Legionów Polskich,
złożenia przysięgi na wierność cesarzom Niemiec i Austro-Węgier w VII 1917. W rezultacie kryzysu Piłsudskiego uwięziono w Magdeburgu,
a legionistów w większości internowano w obozach w Beniaminowie i Szczypiornie.