Charakterystyka sytuacji polski na arenie międzynarodowej w okresie dwudziestolecia międzywojennego

W 1923 roku zakończył się proces kształtowania granic RP. Położenie międzynarodowe państwa było jednak trudne. Z dwoma największymi sąsiadami – Niemcami i państwem radzieckim – Polska miała stosunki antagonistyczne. Mimo podpisania traktatu ryskiego ZSRR nie rezygnował z dążenia do odzyskania terenów byłego zaboru rosyjskiego. ZSRR wspierał ruch komunistyczny w Polsce. Państwo polskie popierało natomiast ruchy separatystyczne wśród narodów nierosyjskich w państwie rosyjskim, realizując w ten sposób koncepcję prometeizmu. Społeczeństwo niemieckie uważało istniejącą linię graniczną za krzywdzącą dla swojego państwa. Szczególnie gwałtownie domagano się powrotu do Niemiec Pomorza oraz górnego Śląska. RP uważano za państwo „sezonowe”, a istniejącą linię graniczną traktowano jako tymczasową. Na granicy często dochodziło do incydentów. Nazywano ją „ płonącą granicą”. Wobec braku możliwości unormowanie stosunków z sąsiednimi mocarstwami Polska dyplomacja wysuwała na arenie międzynarodowej koncepcję tzw. Międzymorza. Była to jednak koncepcja trudna do realizacji, ponieważ mniejsze państwa posiadały rozbieżne interesy, a często dzieliły je antagonizmy. Relację między Polską a Litwą były wrogie. Litwa niezaakceptowana przynależności Wilna do Rzeczpospolitej i uznawała to miasto za swoją konstytucyjną stolicę. Sąsiednie kraje nie utrzymywały ze sobą stosunków dyplomatycznych. Nie istniał też ruch graniczny. Nawiązanie pełnych stosunków dyplomatycznych między Polską i Litwą nastąpiło dopiero w marcu 1938 roku. Źle układały się także stosunki pomiędzy RP a Czechosłowacją. Oba państwa dzielił spór o Śląsk Cieszyński. W Czechosłowacji panowały życzliwe nastroje wobec ZSRR. Polska natomiast prowadziła przyjazną politykę wobec Węgier, z którymi Czechosłowacja pozostawała w ostrym konflikcie. W 1921 r. w Pradze został podpisany układ o normalizacji stosunków między sąsiednimi krajami. Pod presją opinii publicznej sejm nie ratyfikował jednak układu. Układ regulujący wzajemne stosunki został zawarty dopiero w 1925 roku, lecz między sąsiednimi państwami nie doszło do zbliżenia. Dobre stosunki panowały między państwem Polskim a Estonią, Łotwą i Rumunią, ale fakt ten nie miał większego wpływu na znaczenie międzynarodowe Polski. Podstawą ppolskiej polityki zagranicznej był sojusz z Francją. W lutym 1921r. podczas wizyty Piłsudskiego w Paryżu, został podpisany polsko- francuski układ sojuszniczy. Przewidywał on m.in., iż oba państwa udzielą sobie pomocy w przypadku, gdyby zostały zaatakowane. Układ uzupełnia tajna konwencja wojskowa, w której sojusznicy zobowiązali się do udzielenia sobie natychmiastowej pomocy w wypadku napaści ze strony Niemiec. Francja zobowiązała się także do udzielenia Polsce pomocy na wypadek wojny z ZSRR. W 1925r. nastąpiło jednak widoczne rozluźnienie stosunków polsko-francuskich.
W 1932r. RP i ZSRR podpisały pakt o nieagresji. Obie strony wyrzekły się wojny jako narzędzie polityki we wzajemnych stosunkach. Pakt przewidywał także neutralność na wypadek napaści na jedno z państw. Także Adolf Hitler, wkrótce po dojściu do władzy w Niemczech w 1933r., wysunął propozycję unormowania stosunków między Niemcami i państwem polskim. Deklaracja ta była zaskoczeniem dla międzynarodowej opinii publicznej, ponieważ nazistowski przywódca głosił wcześnie wrogie polakom poglądy i postulował ekspansję niemiecką na wschód. Strona polska pozytywnie zareagowała na propozycję wiem Hitlera. W 1934r. podpisano w Berlinie deklarację o niestosowaniu przemocy pomiędzy Polską i Niemcami. Miała ona obowiązywać 10 lat i nie przewidywano możliwości jej wcześniejszego wypowiedzenia.