Le passé composé - Czas przeszły złożony

Czasu passé composé używamy gdy mówimy o czynnościach dokonanych mających miejsce w przeszłości w określonych ramach czasowych.

1).Tworzenie czasu passé composé:

Czas passé composé składa sie z czasownika posiłkowego avoir lub être odmienionego w czasie teraźniejszym (présent) oraz z imiesłowu czasu przeszłego (participe passé) odmienianego czasownika:

Osoba + avoir lub être + participe passé

2). Jak utworzyć participe passé z avoir:

a. Czasowniki pierwszej grupy koniugacyjnej zakończone w bezokoliczniku na -ER

Aby utworzyć participe passé z czasowników zakończonych w bezokoliczniku na -ER należy odciąć końcówkę -ER i zastąpić ją -é.
Oto kilka przykładów:

bezokolicznik participe passé
parler - parlé - mówić
regarder - regardé - oglądać
écouter - écouté - słuchać
habiter - habité - mieszkać
chanter - chanté - śpiewać

Dla rozjaśnienia zapiszę odmianę czasownika parler:

J' ai parlé
Tu as parlé
Il/Elle/On a parlé
Nous avons parlé
Vous avez parlé
Ils/Elles ont parlé

b. Czasowniki drugiej grupy koniugacyjnej zakończone w bezokoliczniku na -IR

Druga grupa czasowników to czasowniki zakończone w bezokoliczniki na -IR w tym przypadku końcówkę -IR należy zastąpić -I
Oto kilka przykładów

bezokolicznik participe passé
finir - fini - kończyć
rougir - rougi - zaczerwienić się
choisir - choisi - wybierać
vomir - vomi - wymiotować
répartir - réparti - wyjeżdżać ponownie

Odmiana z czasownikiem finir

J' ai fini
Tu as fini
Il/Elle/On a fini
Nous avons fini
Vous avez fini
Ils/Elles ont fini

c. Czasowniki nieregularne

W języku francuskim występują czasowniki które odmieniają sie nieregularnie i kilka takich czasowników podaję w załączniku :)

3). Odmiana z czasownikiem posiłkowym être

Z czasownikiem posiłkowym être odmieniają się głównie czasowniki zwrotne, czasowniki ruchu oraz czasowniki zmiany stanu. Participe passé czasowników odmienianych z être musi zostać uzgodniony z podmiotem tego zdania:
-dla rodzaju żeńskiego liczby pojedynczej dodajemy -e
-dla rodzaju żeńskiego liczby mnogiej dodajemy -es
-dla rodzaju męskiego liczby mnogiej dodajemy -s


a. Odmiana z czasownikami zwrotnymi:

Czasowniki zwrotne to np:

se laver - myć się
se réveiller - budzić się
se maquiller - malować się
se lever - wstawać
s'habiller - ubierać się
s'occuper - zajmować się
s'appeler - nazywać się
se souvenir - pamiętać, przypominać sobie

Przy odmianie z czasownikami zwrotnymi należy pamiętać, że zaimek osobowy "se" w czasie passe composé mieści się między zaimkiem osobowym i czasownikiem posiłkowym np.:

Je me suis lavé Nous nous sommes lavés
Tu t'es lavé Vous vous êtes lavés
Il s'est lavé Ils se sont lavés
Elle s'est lavée Elles se sont lavées

b. Czasowniki ruchu to np.

Bezokolicznik participe passé
aller - allé(e) - iść/jechać
arriver - arrivé(e) - przybywać/przychodzić
descendre - descendu(e) - schodzić/wysiadać
entrer - entré(e) - wchodzić (do środka)
monter - monté(e) - wchodzić/wsiadać
partir - parti(e) - wyjechać/odjechać
rentrer - rentré(e) - wracać
retourner - retourné(e) - powracać
sortir - sorti(e) - wychodzić
tomber - tombé(e) - upadać
venir - venu(e) - przybywać

c. Czasowniki zmiany stanu:

bezokolicznik participe passé
décéder - décédé(e) - umrzeć
devenir - devenu(e) - stawać się
mourir - mort(e) - umierać
naître - né(e) - rodzić się
rester - resté(e) - zostać/pozostać

d. UWAGA!!! Wyjątki:

Istnieje grupa czasowników która moze odmieniać sie zarówno z être jak i z avoir np.

Je suis monté. Wsiadłem.
J'ai monté une valise. Wniosłem walizkę.
Je suis descendu. Wysiadłem.
J'ai descendu une valise. Zniosłem walizkę.
Je suis sorti. Wyszedłem.
J'ai sorti une valise. Wyniosłem walizkę.
Je suis retourné. Wróciłem.
J'ai retourné une feuille. Odwróciłem kartkę.
Je suis rentré. Wróciłem.
J'ai rentré une voiture. Wprowadziłem samochód.
Je suis entré. Wszedłem.
J'ai entré une valise. Wniosłem walizkę.


4). Przeczenia:

Forma przecząca, czyli negacja, w passé composé dotyczy wyłącznie czasownika posiłkowego. Aby utworzyć negację należy umieścić czasownik posiłkowy, uzgodniony do podmiotu, między NE a PAS, a następnie dorzucamy participe passé np.:

Elle n'est pas arrivée en retard. Ona nie spóźniła się.
Tu n'es pas allé à Paris. Nie pojechałeś do Paryża.
Je n'ai pas écouté les nouvelles à la radio. Nie wysłuchałam wiadomości w radiu.
Vous n'avez pas bu deux tasses de thé. Nie wypiliście dwóch filiżanek herbaty.

Przy negacji czasowników zwrotnych jest to bardziej skomplikowane. Jak utworzyć negację przy czasownikach zwrotnych przedstawię na kilku przykładach:

Je ne me suis pas levé à 6h du matin. Nie wstałam o 6 rano.
Vous ne vous êtes pas occupés de votre avenir. Nie zajęliście się waszą przyszłością.
Anne ne s'est pas trompée d'adresse. Ania nie pomylilła adresu.