CECHY RUCHU OBROTOWEGO ZIEMI
1. Ruch obrotowy - to ruch Ziemi dookoła własnej osi.
2. Obrót Ziemi trwa 24 godziny.
3. Ziemia obraca się z zachodu na wschód, czyli przeciwnie do ruchu wskazówek zegara.
4. Wszystkie punkty na powierzchni Ziemi (z wyjątkiem biegunów) podczas pełnego obrotu zakreślają okręgi w płaszczyźnie prostopadłej do osi obrotu.
5. Długość drogi pokonanej podczas obrotu przez punkty na powierzchni Ziemi maleje wraz z oddalaniem się od równika.
6. Każdy punkt na powierzchni Ziemi zmienia swoje położenie niezależnie od wielkości okręgu, który pokonuje. Prędkość kątowa jest wszędzie taka sama.
KONSEKWENCJE RUCHU OBROTOWEGO
Zjawisko dnia i nocy
Wędrówka słońca po sklepieniu niebiskim - od wschodu do zachodu.
Doba - 24h
Biegunowe spłaszczenie Ziemi - powoduje zróżnicowanie przyciągania ziemskiego które rośnie wraz ze wzrostem szerokości geograficznej.
WSCHÓD SŁOŃCA - słońce wyłania się zza linii horyzontu
GÓROWANIE SŁOŃCA - słońce jest położona najwyżej nad linią horyzontu.
ZACHÓD SŁOŃCA - słońce jest widoczne coraz niżej, aż skryje się za linię horyzontu
WIDOMY RUCH SFERY NIEBIESKIEJ - gwiazdy zmieniają swoją wysokość nad horyzontem tj. wschodzą górą i zachodzą.
Siła Coriolisa - jest spowodowana zróżnicowaną prędkością liniową pkt położonych w różnych szerokościach geograficznych i polega na zmienie kierunku ciał będących w ruchu.
PODSTAWY ORIENTACJI NA ZIEMI
Równoleżniki - równoległe w stosunku do siebie okręgi, położone w płaszczyźnie prostopadłej do osi obrotu. Najdłuższy jest równik.
Południk-zbiór punktów na powierzchni Ziemi mający w tym samym momencie południe słoneczne
DOBOWA RACHUBA CZASU
W ciągu godziny przesuwa się o 15^ ->360^:24h=15^
W ciągu 4 min przesuwa się o 1^ -> 60 min:15 ^ =4 min.
W czasie ruchu obiegowego dookoła Słońca oś Ziemi zachowuje stały kierunek i stale nachylenie do płaszczyzny orbity, wynoszące 66^33'
OŚWIETLENIE ZIEMI
21 MARCA i 23 WRZEŚNIA
Oświetlenie półkuli północnej i południowej jest identyczne - osią symetrii oświetlenia jest równik
W południe na równiku słońce świeci w zenicie czyli jest widoczne pod kątem 90^
Wysokość słońca w momencie górowania zmniejsza się w miarę oddalenie od równika o kąt szerokości geograficznej
Na biegunach, w momencie południa słonecznego, Słońce widoczne jest na linii horyzontu, co oznacza, ze jego wysokość wynosi 0^
Granica między dniem i nocą przechodzi przez bieguny
Na całej Ziemi występuje zrównanie długości dnia z długością nocy - trwają po 12 h.
Wzór na obliczenie wysokości Słońca w południe h=90^-szerokość geograficzna
22 CZERWCA
Półkula północna jest lepiej oświetlona niż półkula południowa
W momencie górowania Słońce jest w zenicie nad Zwrotnikiem Raka
Na północ i południe od ZR wysokość słońca w południe maleje
Na półkuli północnej wysokość słońca nad horyzontem w momencie górowania są większe niż w tej samej szerokości geograficznej na półkuli południowej
Długość dnia jest równa długości nocy tylko na równiku
Na półkuli północnej dzień jest dłuższy niż noc i wydłuża się wraz ze wzrostem szerokości geograficznej
Na północ od koła podbiegunowego północnego dzień trwa dłużej niż 24h - występuje dzień polarny co oznacza, że w ciągu całej doby słońce widoczne jest nad linią horyzontu.
Na biegunie północnym słońce góruje nad linią horyzontu na wysokości 23^27'
Na półkuli południowej noc jest dłuższa od dnia, którego długość skraca się wraz ze wzrostem szerokości geograficznej
Na południe od koła podbiegunowego południowego (66^33'S), aż po biegun południowy, występuje noc polarna, trwająca dłużej niż 24 h
Granica między dniem i nocą przebiega od koła podbiegunowego północnego po koło biegunowe południowe
22 GRUDNIA
Półkula północna i południowa nie są oświetlone jednakowo
Półkula południowa jest oświetlona tak jak półkula północna w dniu przesilenia letniego
STREFY OŚWIETLENIA ZIEMI
STREFA MIĘDZYZWROTNIKOWA - strefa gorąca
Słońce góruje w zenicie 2x w roku, na granicznych zwrotnikach 1x w roku. ZR i ZK wyznaczają granice sfery, ponieważ na północ i południe słońce od nich słońce nie osiąga zenitu.Najmniejsze różnice wys. słońca w południe występują na równiku. Im dalej na N/S od równika tym różnica większa. Niewielkie sa różnice długości trwania dnia i nocy.
STREFY PODBIEGUNOWE - strefy zimne
Obejmują obszary na N/S od kół podbiegunowych w kierunku biegunów. Koła podbiegunowe to równoleżniki. Zjawisko dnia i nocy polarnej. Czas trwania dnia/nocy polarnej (1 h do 6 miesięcy).Wysokości słońca sa niewielkie co powoduje: Niższa temp. Większe rozproszenie promieni słonecznych.
STREFY UMIARKOWANE
Położone pomiędzy zwrotnikami i kołami podbiegunowymi. Słońce nie góruje w zenicie. Dzień lub noc nie trwają dłużej niż 24 h. Duże różnice wysokości słońca (lato-zima) powodują duże różnice temp. oraz trwania dnia i nocy. Wyraźne zaznaczone pory roku. Śr. roczne temp są wyższe niż w strefach podbiegunowych i niższe niż w strefie międzyzwrotnikowej.