Czynniki rozwoju polskiego rolnictwa

Rolnictwo - jeden z działów gospodarki, którego głównym zadaniem jest dostarczenie żywności. Rolnictwo uzyskuje produkty roślinne i zwierzęce dzięki uprawie roli i roślin oraz chowu i hodowli zwierząt.Badaniem rolnictwa zajmuje się dział nauk rolniczych, m.in. agrotechnika, zootechnika, agronomia, agrobiologia, agrochemia, agroekologia, agrogeologia, agrometeorologia, agroklimatologia, itp.

Rolnictwo jest działem gospodarki najbardziej uzależnionym od warunków, a zwłaszcza od klimatu, ukształtowania terenu i stosunków glebowych. Z tego też względu rolnictwo może być prowadzone na określonych terenach, gdzie warunki naturalne są dogodne.

Są to w większości obszary o najlepszych glebach, korzystnym ukształtowaniu powierzchni, znajdujące się pod wpływem klimatów morskich i pośrednich strefy umiarkowanej i podzwrotnikowej.

CZYNNIKI ROZWOJU POLSKIEGO ROLNICTWA

1). Powszechność nowoczesnego nauczania na wsi jest warunkiem koniecznym skutecznego gospodarowania i nabywania umiejętności dokonywania trafnych wyborów w warunkach współczesnej gospodarki rynkowej. W tym celu konieczne jest rozwijanie:

W tym celu konieczne jest rozwijanie:

- systemu szkolnictwa ogólnego dla młodzieży wiejskiej, w tym szkolnictwa internatowego na szczeblu gmin oraz powiatów dla młodzieży z ubogich rodzin na koszt samorządów ze wsparciem ze środków budżetu centralnego

- szkolnictwa zawodowego

- szkolnictwa wyższego o profilu związanym z rolnictwem

- form przysposobienia do działalności gospodarczej w samym rolnictwie i jego otoczeniu poprzez tworzenie sieci inkubatorów przedsiębiorczości

- międzynarodowej wymiany naukowej uczącej się i pracującej młodzieży wiejskiej,

- należy reformować edukacje rolniczą dając szkołom większą samodzielność programową i finansową, a tym samym wiążąc je bardziej z potrzebami rolnictwa,

- należy rozwijać wielorakie formy ciągłego nauczania w celu rolniczego doskonalenia zawodowego i przekwalifikowania do zawodów pozarolniczych.

Oprócz rozwoju szkolnictwa publicznego należy tworzyć sprzyjające warunki dla organizacji szkół prywatnych w tych regionach, w których występuje niedobór placówek publicznych. W gminach o przewadze ludności rolniczej należy organizować fundusz stypendialny dla młodzieży podejmującej naukę w szkołach rolniczych, a w przypadku zmiany kwalifikacji zawodowej z rolniczej na inną, fundusz powinien być wspierany dodatkowo środkami z programów celowych na walkę z bezrobociem.

2). Konkurencyjność produktów rolniczych na rynku krajowym i międzynarodowym

Wysoka jakość towaru oraz cena rynkowa zapewniająca opłacalność produkcji i możliwości jej zbytu, to warunki, którym podporządkować się musi nie tylko producent rolny, lecz również otoczenie z nim kooperujące. W tym celu należy:

- organizować regionalne służby klasyfikacyjno-standaryzacyjne stosujące europejskie normy i standardy,

- rozwijać instytucję regionalnych giełd rolno-towarowych oraz sprężonych z nimi systemów informatycznych o produkcji i rynku rolnym,

- liberalizować politykę celną (importowo-eksportową) tam gdzie nie występują tendencje protekcjonistyczne ze strony partnerów handlowych.

3). Stabilność ekonomiczna produkcji rolnej

Stabilność ekonomiczna produkcji rolnej wymaga od państwa wypracowania jednoznacznej długookresowej i trwałej polityki rolnej, której głównym regulatorem jest rynek. W tym celu niezbędna jest ochrona producenta rolnego przed wysokim stopniem ryzyka, które wiąże się z charakterem produkcji uzależnionej od warunków atmosferycznych, oraz koniunktura na rynkach wewnętrznym i międzynarodowym. Dlatego należy:

- upowszechniać wielorakie formy ubezpieczeń (produkcyjnych, majątkowych, czy też od ryzyka klimatycznego),

- organizować izby producentów rolnych w celu prezentowania i obrony wytwórców rolnych,

- organizować regionalną informację giełdową,

- organizować system rolnych kas oszczędnościowych i funduszy wspólnego inwestowania wiążąc je w układach regionalnych.

4). Unowocześnianie infrastruktury technicznej wsi

Zapóźnienie cywilizacyjne wsi polskiej jest wynikiem socjalistycznej polityki "industrializacji" oraz bezpośredniej a zwłaszcza pośredniej kolektywizacji wyłączającej wieś z gospodarki rynkowej. Nadrobienie opóźnień wymaga koncentracji wysiłków inwestycyjnych na:

- rozbudowie telekomunikacji wiejskiej do standardów zachodnioeuropejskich

- budowie wodociągów, kanalizacji i gazociągów we wsiach i małych miastach,

- budowie i modernizacji dróg.

To nowe miejsca pracy na wsi poza rolnictwem. Powodzenie tych programów zależeć będzie w dużym stopniu od demonopolizacji przedsiębiorstw wykonawczych i eksploatacyjnych (telekomunikacyjnych, inżynieryjnych i innych) jako przesłanki skutecznej konkurencji i w ślad za tym obniżenia kosztów w tych dziedzinach. Konieczne będzie także wprowadzenie systemu wakacji podatkowych dla inwestorów realizujących programy inwestycyjne w sferze infrastruktury technicznej wsi oraz emitowanie specjalnych obligacji na finansowanie tych przedsięwzięć.

6). Demonopolizacja zaplecza rolnictwa

Demonopolizację otoczenia rolnictwa zespolić należy z aktywnym włączeniem do procesów prywatyzacji przemysłu spożywczego kontraktorów produkcji rolnej w ramach spółek udziałowych. Widzieć należy w tym instrument obniżania kosztów produkcji artykułów spożywczych oraz stabilizacji cen produktów rolnych.

Demonopolizacja i prywatyzacja zaplecza rolnictwa stworzy lepsze warunki konkurencji na rynku przetwórczym.

7). Obniżenie zużycia energii w rolnictwie

Rozczłonkowanie przestrzenne gospodarstw, ich rozdrobnienie, ma bezpośredni wpływ na koszty obsługi maszynowej, magazynowej i transportowej. Koncentracja przestrzenna gospodarstw przy jednoczesnym zwiększaniu areału produkcyjnego oraz specjalizacji, zwiększaniu wielkości stada bydła i trzody służyć będzie wzrostowi efektywności wykorzystania energii na 1 ha użytków rolnych obniżając tym samym bezpośrednie koszty produkcji.

8). Zabezpieczenie wody dla rolnictwa

Zabezpieczenie wody stanowi kluczowy i strategiczny problem dla rozwoju rolnictwa w kraju. Postępujące zmiany klimatyczne przy jednoczesnej praktyce melioracji (odwadniania użytków rolnych) przeprowadzanej przez dziesięciolecia doprowadziły do obniżenia się wód gruntownych w centralnej Pols

ce oraz do procesów erozji i stepowania gleb szczególnie lekkich. W tej sytuacji deficyt wody dla potrzeb rolnictwa stale się pogłębia. Przeciwdziałanie tej sytuacji wymaga koordynacji programów w skali kraju, regionów i gmin. Oprócz realizacji kompleksowych programów jak gospodarka wodna w zlewniach dużych rzek (Wisła, Bug - Narew itd.) należy stosować rozwiązania lokalne oparte na malej retencji wód powierzchniowych skojarzonej z działalnością gospodarczą jak hodowla ryb, produkcja energii, turystyka.

9). Kierunki rozwoju i eksportu polskiego rolnictwa

Należy zrewidować dotychczasowe poglądy i praktykę, że eksport polskiego rolnictwa powinien być w głównej mierze orientowany do krajów WNP. Integracja gospodarki polskiej z gospodarką Unii Europejskiej nie może omijać rolnictwa, które należy szeroko włączyć do tych procesów z możliwie najszerszym wykorzystaniem do tego celu dostępnych środków wspólnotowych. Równocześnie wspierać należy rozwój produkcji rolnej, która może być konkurencyjna dla produkcji wspólnotowej. Do takich dziedzin zaliczyć należy w szczególności produkcję:

- sadowniczą,

- warzywniczą,

- mięsa wieprzowego,

- drobiu,

- roślin oleistych,

- wysokogatunkowych roślin zbożowych.

Dla preferowanych gałęzi produkcji eksportowej tworzyć należy powiązane kapitałowo i organizacyjnie z producentami rolnymi zaplecze magazynowo przetwórcze. Rozwijać należy genetyczne badania w dziedzinie nasiennictwa i hodowli jako dziedzin eksportowych. Służyć temu powinny rządowe programy naukowo-badawcze i wdrożeniowe. Do realizacji tych programów powinny być włączone banki i przedsiębiorstwa ubezpieczeniowe obsługujące rolnictwo. Specjalizacja produkcji rolniczej na bazie osiągnięć naukowych i technicznych powinna stać się wytyczną kierunkową rozwoju rolnictwa polskiego w perspektywie krótko i długookresowej. Procesy modernizacji polskiego rolnictwa zespolić należy ze wsparciem organizacyjnym dla rozwoju eksportu produktów tego sektora gospodarki na rynki obce, z tym, że eksport artykułów spożywczych na rynki wschodnie traktować należy pomocniczo jako operacje poddane wysokiemu ryzyku koniunktur politycznych i gospodarczych.