Wojny starożytnych Greków o niepodległość

Temat dotyczy wojen grecko-perskich. Wojny te miały miejsce w V wieku, w latach 500-449 r. p.n.e. Swoim zasięgiem obejmowały obszar zachodniego wybrzeża Azji Mniejszej, obszar Półwyspu Peloponeskiego, Morza Egejskiego i Morza Trackiego.

W ramach tematu omówię: przyczyny, przebieg i skutki ówczesnych bitew. Jak również sposób funkcjonowania społeczeństwa greckiego w obliczu zagrożenia ze strony Perskiej. W pracy zwrócę również uwagę na sposób prowadzenia działań militarnych podczas tej wojny.

Szczególną uwagę wojną grecko-perskim poświęcił N.G.L Hammond w swojej pracy zatytułowanej „Dzieje Grecji”.

W połowie VI w. p.n.e. kolonie greckie w Azji Mniejszej zostały podbite przez Persów. Ekspanstyczna polityka terytorialna tego państwa, doprowadziła do konfliktów z Grecją m.in. Persowie zajmując Egipt ograniczyli zasięg handlowy Greków. Skutkiem takich działań był wybuch poswatania w Jonii w 500 r. p.n.e. który uważany jest za zaczątek wojen grecko-perskich.

Znaczną część armii greckich polis stanowili ciężkozbrojni piechurzy czyli tzw. hoplici, oprócz nich w walkach brali udział także lekkozbrojni (łucznicy, procarze) i jazda. Typowa armia grecka była nieliczna składała się z kilku tysięcy żołnierzy, rzadziej z kilku tysięcy.

Każdy grecki obywatel, którego stać było na zakup odpowiedniego wyposażenia był zobowiązany do obrony ojczyzny. Udział bądź też sama przynależność do armii wiązała się z licznymi korzyściami. Jak głosi słynne powiedzenie : „kto broni ziemi, ten ma władzę”.

Liczne wysokie podatki a także rządy tyranów były bezpośrednim skutkiem wybuchu powstania w Milecie w 499 r. p.n.e. Pomimo usilnych starań i pomocy ze strony Aten, powstańcy zostali pokonani, natomiast Milet z rozkazu Dariusza I (władcy perskiego) został doszczętnie zniszczony.

Kolejnym działaniem mającym na celu wyzwolenie polis greckich, była bitwa pod Maratonem w 490 r. p.n.e. Niezważająca na znaczną liczebną przewagę persów, ateński dowódca Militiades rozpoczął bitwę. Zwycięstwo było możliwe dzięki zastosowaniu nowego szyku bojowego tzw. falangi. Ów sukces wzmocnił morale i ducha walki Greków.

Istotny wpływ na przebieg wojny miała bitwa w wąwozie Termopile z 480 r. p.n.e. Starcia zbrojne zaplanowano w wąskim wąwozie, misterny plan został jednak wydany przez Efialtesa z Malis, który wskazał persom okrężną drogę. W celu zmniejszenia strat w armii, Spartański król Leonidas podjął się walki z góry skazanej na niepowodzenie. Towarzyszyło mu 300 wiernych spartiatów. Desperacki krok Leonidasa umożliwił reszcie armii. Tym razem szala zwycięstw przechyliła się na stronę Persów.

Kolejna bitwa Greków z Persami miała miejsce w 480 r. p.n.e. w wąskiej cieśninie u wybrzeży wyspy Salamina. Początkowo Persami dowodził Kserkses, jednak musiał stłumić but w Babilonii, dlatego też na swojego zastępcę w bitwie wyznaczył wybitnego wodza Maradoniusza. Mimo usilnych starań wielkie okręty Persów zostały pokonane przez małe i zwinne greckie tiery. Nazwa tego okrętu pochodzi od łacińskiego słowa „trzy wiosła” ponieważ wioślarze siedzieli wewnątrz kadłuba w trzech rzędach. Na pokładzie przebywali także oficerowie żołnierze łucznicy i majtkowie. Biorąca udział w tych działaniach biedota otrzymywała żołd, z czasem metojkowie uznali, że skoro biorą udział w walkach to również powinni mieć wpływ na władze, wychodzili oni z założenia: „kto broni ziemi, ten ma władze”. Z czasem doszło do wzrostu ich pozycji społecznej.

Ostatnią istotną bitwą, była bitwa pod Platejami w 479 r. p.n.e. Grecy pod wodzą Pauzaniusza roznieśli dowodzoną prze Maradoniusza armię Perską. Rok później został założony Ateński Związek Morski zrzeszający greckie miasta, w celu walki o wyzwolenia Greków spod panowania Persów.

Ostatecznie działania wojenne zakończyły się tzw. pokojem Kaliasa w 449 r. p.n.e. Zawarty pokój był korzystny dla Greków, Persja zrzekła się hegemonii na Morzu Egejskim i uznała niezależność miast-państw greckich w Azji Mniejszej. Po wojnie greckie miasta-państwa zaczynały się odbudowywać i podnosić ze strat poniesionych podczas wojny.

Podsumowując omawiany temat, możemy stwierdzić, że działania wojenne prowadzone przez Grecje w ówczesnym czasie doprowadziły do jej wyzwolenia spod okupacji Perskiej.

Wali prowadzone w V wieku p.n.e. spowodowały wyparcie Persów z Grecji właściwej, a także wyzwolenie na wyspach Morza Egejskiego i w Azji Mniejszej greckich polis, grecy opanowali również Bizancjum (478 r. p.n.e.).

Liczne zwycięstwa dowiodły słuszności Spartańskiego wychowania, które zakładało surowe życie w bardzo ciężkich warunkach, a także poświęceni w imię obrony ojczyzny.

Za sprawą zawiązana Ateńskiego Związku Morskiego nastąpił wzrost znaczenia Aten i Spart wśród greckich polis. Stworzenie silnego sojuszu dowodziło, iż pomimo silnego rozbicia politycznego Grecy w obliczu zagrożenia potrafili się zjednoczyć przeciw wspólnemu wrogowi jakim była Persja.