Niemcy
1. Johann W. Goethe (1749–1832) poeta
- „Faust”,
- „Cierpienia młodego Wertera”,
- „Herman i Dorota”
Idea dzieła: Nieszczęśliwa, romantyczna miłość Wertera do Lotty.
2. Friedrich von Schlegel (1772–1829) poeta
- „Zabójcy”,
- „Intryga i miłość”,
- „Wilhelm”,
- „Rękawiczka”
Idea dzieła: Tematyka społeczno–obyczajowa lub historyczna.
3. August Schlegel (1767–1845) pisarz, językoznawca
- „Kurs literatury dramatycznej”
Idea: Koncepcja tzw. rozdarcia wewnętrznego, prekursor filologii indyjskiej.
4. Heinrich Heine (1797–1856) poeta
- „Księgi pieśni”,
- „Atta Troll”,
- „Baśń zimowa”
Idea dzieła: wiersz o złotowłosej nimfie Lorelei, wabiącej na zgubę żeglarzy Renu.
5. Robert Schumann (1810–1856) pianista, kompozytor
- Uwertura „Manfred”,
- „Symfonia B-dur”,
- „Koncert wiolonczelowy”
Idea dzieła: „Czy nie mógłby Pan natchnąć swojej orkiestry w czasie grania wiosenną tęsknotą?(…). Chciałbym, żeby od razu pierwsze wejście trąbek brzmiało jak sygnał przebudzenia - wstęp miałby ukazywać, jak wszystko zaczyna się zielenić, a Allegro - jak ciągle i ciągle przybywa wszystkiego, co należy do wiosny".
Anglia
1. Walter Scott (1771–1832) powieściopisarz, poeta
- „Antykwariusz”,
- „Rob Roy”,
- „Narzeczona z Lammemor”
Idea dzieła: Historia tragicznej miłości Edgara, pana Ravenswood i Lucy Ashton, córki jego wroga Sir Williama Ashtona.
2. George Gordon Byron (1778–1824) poeta, dramaturg
- „Giaur”,
- „Korsarz”,
- „Don Juan”
Idea dzieła: Konflikt zbuntowanej jednostki ze społeczeństwem; pochwałę miłości, uczucia ponad podziały, które jest najstarszą inspiracją artystów.
Szwajcaria
1. Jean-Jacques Rousseau (1712-1778) pisarz, filozof
- „Emil, czyli wychowaniu”,
- „Nowa Heloiza”,
- „Umowa społeczna”
Idea dzieła: Koncepcja wychowania naturalnego: wychowanie powinno sprowadzać się do umożliwienia dziecku swobodnego wzrostu i dojrzewania oraz chronienie go przed zgubnymi wpływami zewnętrznymi.
Francja
1. Victor Hugo (1802–1885) poeta, dramaturg
- „Dzwonnik z Notre Dame”,
- „Nędznicy”
Idea dzieła: Wątek miłosny archidiakona Klaudiusza Frollo do pięknej cyganki Esmeraldy
2. Hector Berlioz (1803–1869) kompozytor, pisarz, krytyk muzyczny
- „Symfonia fantastyczna”,
- „Harold w Italii”,
- „Romeo i Julia”
Idea dzieła: Symfonia programowa inspirowana dziełem Szekspira, wokalno-instrumentalna na chór, orkiestrę i solistów. Dzieło bardzo obszerne, uszeregowanych zgodnie z przebiegiem tragedii.
Rosja
1. Aleksander Puszkin (1779–1837) poeta
- „Wolność”,
- „Rusłan i Ludmiła”,
- „Eugeniusz Oniegin”
Idea dzieła: Wizerunek psychologiczny młodzieży szlacheckiej; dygresje nt. własnej twórczości, opisy krajobrazu, krytyka społeczna.
2. Michał Lermontow (1814–1841) poeta, dramaturg
- „Bohater naszych czasów”,
- „Maskarada”
Idea dzieła: Podróżujący po Kaukazie oficer spotyka w drodze sztabskapitana M. Maksymowicza, od którego dowiaduje się o zagadkowym Pieczorinie i jego romansie z Belą.
Ukraina
1. Taras Szewczenko (1814–1861) poeta
- „Sen”,
- „Iwan Pidkowa”,
- „Hajdamacy”
Idea dzieła: Satyra na gospodarkę feudalno-pańszczyźnianą; motywy walki wyzwoleńczej.
Litwa
1. Silvestras Valiūnas (1789–1831) poeta
- „Sobieskiada”,
- „Pieśń o Birucie”
Idea dzieła: Legenda o Birecie i Kiejstucie.
Ameryka
1. Jamek Fenimore Cooper (1789–1851) powieściopisarz
- „Ostatni Mohikanin”,
- „Tropiciel śladów”
Idea dzieła: Idealno-romantyczny obraz życia Indian i osadników amerykańskich w XVIII. w. i wyróżniają się poezją przyrody oraz pełną napięcia akcją.
2. Edgar Allan Poe (1809–1849) poeta i nowelista
- „Zabójstwo przy Rue Morgue”,
- „Złoty żuk”
- „Ulallume”
Idea dzieła: Stworzył postać detektywa C. Augusta Dupina, który rozwiązuje zagadki drogą dedukcji. Zawiera silny psychologizm postaci oraz surrealistyczne, skrajnie brutalne opisy makabry.
Węgry
1. Ferenc Liszt (1811–1886) pianista, kompozytor
- „Les preludes”,
- „Orfeusz”,
- „Hamlet”,
- „Symfonia faustowska”
Idea dzieła: Stworzył poemat symfoniczny - dzieło o charakterze programowym. Forma nie posiada określonej budowy i jest podporządkowana wymogom fabularnej treści. Zazwyczaj jednoczęściowe
Polska
1. Fryderyk Chopin (1810–1849) kompozytor, pianista
- Polonezy, mazurki, ediuty romantyczne
Idea dzieła: „W Chopinie tkwi wszystko, czego nam wzbraniano: barwne kontusze, pasy złotem lite, posępne czamarki, krakowskie rogatywki, (…) krzyże cmentarne, przydrożne wiejskie kościółki, modlitwy serc stroskanych, niewoli ból, wolności żal, tyranów przekleństwo i zwycięstwa radosna pieśń (...)" Ignacy Paderewski
2. Stanisław Moniuszko (1819–1872) kompozytor, dyrygent, pedagog
- „Halka”,
- „Straszny Dwór”,
- pieśni, operetki, balety, opery
Idea dzieła: Utwory przesycone patriotyzmem i polskimi motywami ludowymi; twórca opery narodowej.
Tabela
Lp | Narodowość | Twórca | Rodzaj twórczości | Najważniejsze utwory | Idea dzieła |
|---|---|---|---|---|---|
1. | Niemiec | Johann W. Goethe (1749 – 1832) | poeta | „Faust”, „Cierpienia młodego Wertera”, „Herman i Dorota” | Nieszczęśliwa, romantyczna miłość Wertera do Lotty. |
2. | Niemiec | Friedrich von Schlegel (1772 – 1829) | poeta | “Zabójcy”, “Intryga i miłość”, “Wilhelm”, “Rękawiczka” | Tematyka społeczno – obyczajowa lub historyczna. |
3. | Niemiec | August Schlegel (1767 – 1845) | pisarz, językoznawca | „Kurs literatury dramatycznej” | Koncepcja tzw. rozdarcia wewnętrznego, prekursor filologii indyjskiej. |
4. | Niemiec | Heinrich Heine (1797 – 1856) | poeta | „Księgi pieśni”, „Atta Troll”, „Baśń zimowa” | wiersz o złotowłosej nimfie Lorelei, wabiącej na zgubę żeglarzy Renu. |
5. | Anglik | Walter Scott (1771 – 1832) | powieściopisarz, poeta | „Antykwariusz”, „Rob Roy”, „Narzeczona z Lammemor” | Historia tragicznej miłości Edgara, pana Ravenswood i Lucy Ashton, córki jego wroga Sir Williama Ashtona. |
6. | Anglik | George Gordon Byron (1778 – 1824) | poeta, dramaturg | „Giaur”, „Korsarz”, „Don Juan” | Konflikt zbuntowanej jednostki ze społeczeństwem; pochwałę miłości, uczucia ponad podziały, które jest najstarszą inspiracją artystów. |
7. | Szwajcar | Jean-Jacques Rousseau (1712- 1778) | pisarz, filozof | „Emil, czyli wychowaniu”, „Nowa Heloiza”, „Umowa społeczna” | Koncepcja wychowania naturalnego: wychowanie powinno sprowadzać się do umożliwienia dziecku swobodnego wzrostu i dojrzewania oraz chronienie go przed zgubnymi wpływami zewnętrznymi. |
8. | Francuz | Victor Hugo (1802 – 1885) | poeta, dramaturg | „Dzwonnik z Notre Dame”, „Nędznicy” | Wątek miłosny archidiakona Klaudiusza Frollo do pięknej cygankiEsmeraldy |
9. | Rosjanin | Aleksander Puszkin (1779 – 1837) | poeta | „Wolność”, „Rusłan i Ludmiła”, „Eugeniusz Oniegin” | Wizerunek psychologiczny młodzieży szlacheckiej; dygresje nt. własnej twórczości, opisy krajobrazu, krytyka społeczna. |
10. | Rosjanin | Michał Lermontow (1814 – 1841) | poeta, dramaturg | „Bohater naszych czasów”, „Maskarada” | Podróżujący po Kaukazie oficer spotyka w drodze sztabskapitana M. Maksymowicza, od którego dowiaduje się o zagadkowym Pieczorinie i jego romansie z Belą. |
11. | Ukrainiec | Taras Szewczenko (1814 – 1861) | poeta | „Sen”, „Iwan Pidkowa”, „Hajdamacy” | Satyra na gospodarkę feudalno – pańszczyźnianą; motywy walki wyzwoleńczej. |
12. | Liwtin | Silvestras Valiūnas (1789 – 1831) | poeta | „Sobieskiada”, „Pieśń o Birucie” | Legenda o Birecie i Kiejstucie. |
13. | Amerykanin | Jamek Fenimore Cooper (1789 – 1851) | powieściopisarz | „Ostatni Mohikanin”, „Tropiciel śladów” | Idealno-romantyczny obraz życiaIndian i osadników amerykańskich w XVIII. w. i wyróżniają się poezją przyrody oraz pełną napięcia akcją. |
14. | Amerykanin | Edgar Allan Poe (1809 – 1849) | poeta i nowelista | „Zabójstwo przy Rue Morgue”, „Złoty żuk”„Ulallume” | Stworzył postać detektywa C. Augusta Dupina, który rozwiązuje zagadki drogą dedukcji. Zawiera silny psychologizm postaci oraz surrealistyczne, skrajnie brutalne opisy makabry. |
15. | Niemiec | Robert Schumann (1810 – 1856) | pianista, kompozytor | Uwertura „Manfred”, „Symfonia B-dur”, „Koncert wiolonczelowy” | „Czy nie mógłby Pan natchnąć swojej orkiestry w czasie grania wiosenną tęsknotą?(…). Chciałbym, żeby od razu pierwsze wejście trąbek brzmiało jak sygnał przebudzenia - wstęp miałby ukazywać, jak wszystko zaczyna się zielenić, a Allegro - jak ciągle i ciągle przybywa wszystkiego, co należy do wiosny". |
16. | Węgier | Ferenc Liszt (1811 – 1886) | pianista, kompozytor | „Les preludes”, „Orfeusz”, „Hamlet”, „Symfonia faustowska” | Stworzył poemat symfoniczny - dzieło o charakterze programowym. Forma nie posiada określonej budowy i jest podporządkowana wymogom fabularnej treści. Zazwyczaj jednoczęściowe |
17. | Francuz | Hector Berlioz (1803 – 1869) | kompozytor, pisarz, krytyk muzyczny | „Symfonia fantastyczna”, “Harold w Italii”, „Romeo i Julia” | Symfonia programowa inspirowana dziełem Szekspira, wokalno-instrumentalna na chór, orkiestrę i solistów. Dzieło bardzo obszerne, uszeregowanych zgodnie z przebiegiem tragedii. |
18. | Polak | Fryderyk Chopin (1810 – 1849) | kompozytor, pianista | Polonezy, mazurki, ediuty romantyczne | „W Chopinie tkwi wszystko, czego nam wzbraniano: barwne kontusze, pasy złotem lite, posępne czamarki, krakowskie rogatywki, (…) krzyże cmentarne, przydrożne wiejskie kościółki, modlitwy serc stroskanych, niewoli ból, wolności żal, tyranów przekleństwo i zwycięstwa radosna pieśń (...)" Ignacy Paderewski |
19. | Polak | Stanisław Moniuszko (1819 – 1872) | kompozytor, dyrygent, pedagog | „Halka”, „Straszny Dwór”, pieśni, operetki, balety, opery | Utwory przesycone patriotyzmem i polskimi motywami ludowymi; twórca opery narodowej. |
