Obywatelskie nieposłuszeństwo.

Obywatelskie nieposłuszeństwo jest to świadomy, otwarty, dokonany bez użycia przemocy, akt złamania obowiązujących norm prawnych przez obywateli, który ma doprowadzić do zmiany niesprawiedliwych przepisów prawa i związanych z nimi decyzji władz. Protestujący zakładają przy tym gotowość do spokojnego przyjęcia wszelkich grożących im za to represji.
Tak brzmi definicja obywatelskiego nieposłuszeństwa. Znamy wielu sławnych ludzi, którzy stosując obywatelskie nieposłuszeństwo przeciwstawiali się prawu. Pierwszymi i najczęstszymi przykładami tego procederu była odmowa płacenia podatków, czego prekursorem jest Henry David Thoreau. Odmówił płacenia podatków na wojnę prostestując przeciw niewolnictwu, prześladowaniu i przeciw amerykańskiej inwazji na Meksyk.
Znana jest również historia Mahatmy Gandhiego, który walczył o niepodległość Indii, właśnie sposobami obywatelskiego nieposłuszeństwa (demonstracje, pochody, odmowa posłuszeństwa władzom). Jednak miał też inne cele takie jak walka o prawa dla robotników i chłopów.
Ważną postacią w historii obywatelskiego nieposłuszeństwa jest Martin Luther King, Afroamerykanin, który walczył o prawa dla czarnej ludności USA. Sławne stały się organizowane przez niego strajki okupacyjne (tzw. sit-ins), podczas których Murzyni zajmowali miejsca przeznaczone dla Białych.
W historii naszego kraju również można znaleźć wiele przykładów obywatelskiego nieposłuszeństwa. Ze starszej historii warto wspomnieć Tadeusza Rejtana, który sprzeciwiając się konfederacji okupował salę sejmową, czy nawet tarasował przejście własnym ciałem.
Istnieją różne rodzaje obywatelskiego nieposłuszeństwa. W czasie stanu wojennego ludność polska starała się protestować poprzez noszenie czarnych ubrań czy przypinanie sobie małych oporników (jako symbol oporu przeciw władzy). Nawet młodzież w naszym wieku protestowała. Każdego trzynastego dnia miesiąca na długiej przerwie w szkole nikt nic nie mówił, panowała cisza. Trudno to sobie wyobrazić by w dużej szkole na przerwie było cicho jak makiem zasiał. Znany jest również protest wielkich aktorów tamtych czasów – po prostu nie występowali w telewizji. Kiedy jakaś znana osoba opowiedziała się publicznie za stanem wojennym zwykli ludzie okazywali jej pogardę. Tak było w przypadku pisarki Haliny Auderskiej. Dzień po oficjalnym oświadczeniu znalazła pod drzwiami swojego mieszkania swoje książki. Ludzie po prostu je odnieśli.
Robotnicy w Stoczni Gdańskiej przyjęli formę protestu bardziej otwartą. W sierpniu 1980 roku rozpoczęły się strajki. Po pewnym czasie do stoczniowców zaczęły się przyłączać inne zakłady (np. tramwajarze). To wydarzenie zakończyło się podpisaniem porozumienia między stoczniowcami a partią. Był to początek Solidarności – pierwszego wolnego związku zawodowego.
Głodówka też jest rodzajem obywatelskiego nieposłuszeństwa. Stosowana jest często podczas strajków w służbie zdrowia. Wiosną tego roku, gdy pielęgniarki strajkowały o podwyżkę płac, niektóre z nich zdecydowały się na tę formę protestu.
Gdy już jesteśmy przy służbie zdrowia warto wspomnieć o formie obywatelskiego nieposłuszeństwa, którą dopiero od niedawna możemy zaobserwować w Polsce. Podczas wspomnianego już strajku pielęgniarek, założyły one swój obóz (tzw. „białe miasteczko”) pod siedzibą prezesa rady ministrów. Zwykli ludzie przynosili jedzenie, wodę, pomagali i wspierali pielęgniarki.
Gdy lekarze chcieli, by ich płace zostały podwyższone, wszyscy, którzy przystąpili do protestu wzięli tego samego dnia urlop na żądanie. Pracowali tylko lekarze dyżurujący.
Znamy też taką formę nieposłuszeństwa obywatelskiego jak blokada drogi. Często jest to chodzenie po pasach dla pieszych dużej grupy ludzi, czego wynikiem jest zablokowanie ruchu. Taką formę protestu przyjęli mieszkańcy Augustowa żądając budowy obwodnicy by tiry nie przejeżdżały przez ich miasto. Był to jednak protest lokalny, interesujący daną grupę ludzi.
Gdy żądania mieszkańców Augustowa spełniono i wytyczono trasę nowej obwodnicy, okazało się, że biegnie ona przez dolinę Rospudy – obszar chroniony przez program Natura 2000. Zaprotestowali przeciw temu ekolodzy z Greenpeace. Przypinali się oni do drzew i zbudowali miasteczko namiotowe w samej dolinie. Mimo, że była to akcja jednej organizacji ekologicznej, z czasem nawet zwykli ludzie włączali się do akcji chcąc chronić przyrodę.
Kolejna formą obywatelskiego nieposłuszeństwa jest tzw. strajk włoski. Piętnastego sierpnia tego roku kasjerzy w hipermarketach wykonywali swoją prace jak najwolniej – podczas gdy jednego klienta można obsłużyć w 10 min, oni robili to w godzinę. Protestowali przeciwko pracy w dni ustawowo wolne, a takim dniem jest piętnasty sierpnia.
Akcje obywatelskiego nieposłuszeństwa zwykle rodzą się z poczucia odbierania praw społeczeństwu przez władzę. Ludzie chcą uzyskać to, co im się należy w taki sposób, jaki potrafią. Im dotyczy to większej grupy ludzi i im bardziej są oni krzywdzeni przez władzę, tym szerzej zakrojona i bardziej radykalna jest forma protestu. Ludzie, którzy się nie znają nagle jednoczą się w tej jednej, słusznej sprawie. Często, zwłaszcza w ostatnich czasach, jeden protest rodzi swój kontrprotest, zwłaszcza, gdy sprawa dotyczy wąskiej grupy ludzi.
Moim zdaniem, ludzie zawsze znajdą drogę by uzyskać to, co według nich im się należy. Dobrym do tego sposobem jest właśnie obywatelskie nieposłuszeństwo. Historia pokazuje nam, że gdy człowiek walczy w słusznej sprawie to musi wygrać. Razem potrafimy. I to jest bardzo pokrzepiające.