Romantyk i pozytywista w kontekście ideałów swojej epoki.

Romantyk i pozytywista (Słowacki i Prus) w kontekście ideałów swojej epoki oceniają cywilizację zachodnioeuropejską. Porównaj obraz Zachodu zawarty w poniższym fragmencie Lalki z tym, który znasz z Kordiana. Zwróć uwagę na znaczenie podróży

Podróż jest też metaforą życia - podążamy różnymi drogami, zdobywamy doświadczenia, obieramy nasze cele. Życie jest ciągłym wędrowaniem, poznawaniem siebie, innych, otaczającego nas świata - egzotycznych krajów, ale i najbliższego otoczenia. Podróż w życiu człowieka może mieć bardzo wiele znaczeń: może przynosić nowe doświadczenia, oznaczać chęć poznania, ucieczkę, tułaczkę, poszukiwanie szczęścia czy lepszych warunków życia, wreszcie może wiązać się z misją, posłannictwem. Zwykle wiąże się z porzuceniem na zawsze lub na pewien czas dotychczasowych warunków, środowiska i otoczenia. W literaturze różnych epok często występuje motyw wędrówki. Głównym bohaterem pozytywistycznej powieści „Lalka” Bolesława Prusa jest Stanisław Wokulski. Wyrusza do Paryża, by byc jak najdalej Izabeli i o niej zapomniec. Uczucie jakim darzyl ta kobiete przynioslo mu zgube. Przebywajac w Paryzu Wokulski nie zwraca uwagi na jego uroki, jest pograzony w myslach o Łeckiej. Po pewnym czasie dostrzega jego plan i logikę, pomimo pozornego chaosu. Porównuje pracę pokoleń, milionów ludzi do pracy pszczół i mrówek, które swoimi działaniami tworzą rzeczy regularne, jakby przemyślane. Istota jest współpraca i zaufanie by cywilizacja postepowala zgodnie z potrzebami ludzkimi. Dostrzega jednak jedna z niewielu wad, ktora jest prawo silniejszego. Jednostki najsilniejsze i najlepiej przystosowane do życia w ciągłej pracy eliminuja slabsze. Ten mankament zatuszowac moze idealne zaspokojenie potrzeb fizycznych i duchowych czlowieka. Troska z jaka traktowani sa parywanie jest dla wokulskiego wrecz niewiarygodna. „Praca nad szczęściem we wszystkich kierunkach – oto treść życia paryskiego” . Nacisk kładziony na szczęście potwierdza realizacje idei poztywistycznego utylitaryzmu. piekno i uzytecznosc to dwie nierozerwalne cechy wszelkich podjetych dzialan ludzi. wierza ze najdluzej przetrwa to co ma sens. dbalosc o szczecie,wypoczynek, zabawe i rozwoj obywateli przejawia sie prez teatry,muzea biblioteki,powozy,widowiska. pod wyjatkowa opieka znajduja sie rowniez zwierzeta oraz rosliny. sprawowana piecza nad wszystkimi elementa,mi zycia obywateli daje nie tylko korzysci fizyczne ale i duchowe, wiedzie ze soba piekno i uzytecznosc. celowosc towarzyszy wszyskim podjetym dzialania, natomiast jego kontynuacji dbalosc i wytrwalosc. Dzięki temu „Paryż jest arką, w której mieszczą się zdobycze kilkunastu, jeżeli nie kilkudziesięciu wieków cywilizacji”. To miasto jest dorobkiem wielu pokoleń. Wokulski dokonuje gorzkiego porównania Warszawy z Paryżem. W stolicy Francji przeżył więcej, niż przez całe swoje życie w Warszawie. Ukazuje to zacofanie cywilizacyjne i niedbałość o ludzi w ojczystym mieście bohatera oraz przepaść, która dzieli oba miasta. Stanisław w swojej podróży doznał niesamowitych doświadczeń, których nie zaznałby w Polsce. Podróż miała dla niego wielkie znaczenie – poznał świat, do którego przybliżyć Warszawę i swoje życie. Romantyczny bohater Juliusza Słowackiego – Kordian wyruszył w podróż, by odnaleźć sens swojego życia, zdobyć doświadczenie. Głebokie uczucie kordiana spotkalo sie z drwina. Po nieszczęśliwej miłości i nieudanej próbie samobójczej młody bohater pragnie znaleźć coś, co da mu satysfakcję. postanowił rozpocząć nowe życie, miały być to zagraniczne podróże. Podczas podróży doznaje on przemiany wewnętrznej, która całkowicie zmienia jego nastawienie do świata – chce być przywódcą, patriotą walczącym w obronie swej ojczyzny. podróżował w poszukiwaniu własnych wartości. Niestety nie osiągnął celów swojej podróży. W Londynie, spotykając Dozorcę uświadamia sobie, że światem rządzą pieniądze. To samo spotyka go we Włoszech, poznając piękną Wiolettę. Okazuje się, że jej nie zależy na nim, lecz na jego pieniądzach. Dociera do niego, że nawet miłość można kupić. W Dover, czytając Szekspira, uświadamia sobie rozdźwięk między literaturą i rzeczywistością – literatura to fikcja. Następnie, podczas wizyty u papieża wali się autorytet moralny Kościoła w oczach Kordiana. Papież ignorując problemy Polaków radzi im być posłusznym carowi. Jednak to nie osłabia wiary romantyka w siłę narodu i nienawiści wobec caratu. W ostatniej scenie Kordian znajduje się na Mont Blanc, gdzie wygłasza monolog, podsumowuje swoją podróż po Europie. w bohaterze zachodzi przemiana. jako jednaostka ponadprzecietna odnajduje wlasna idee. W utworze „Lalka” i „Kordian” odnajdujemy ocenę cywilizacji zachodnioeuropejskich. Bolesław Prus ukazuje pozytywy Zachodu, zaś Juliusz Słowacki opisuje go zdecydowanie w sposób negatywny. Dla Wokulskiego Francja jest kolebką życia, postępu technicznego, była czymś bardzo pozytywnym. Przeciwnie dla Kordiana, który krytykuje wszystko. Właściwe każda dziedzina w jego zyciu traci na warosci. „Lalka” pisana w pozytywizmie spełnia wymogi swojej epoki, namawiając do pracy i czerpania wzorców z krajów bardziej rozwiniętych. By panstwo dobrze funkcjonowalo potrzebny jest kazdy obywatel. Racjonalne rozwiazania pozwola pogodzic zaspokajanie potrzeb duchowych i fizycznych. Pomoze to tez w zmniejszeniu liczby jednostek slabszych, nieprzystosowanych. kontynuacje osiagniec cywilizacji zapewni ich utylitaryzm i dbalosc o nie. W romantyzmie jedną z najważniejszych cech był patriotyzm.dlatego Kordian negatywnie wyraża się o Zachodzie, gdzie wszystkim rządzi pieniądz.Typowy indywidualizm przejawia sie w samotnym naprawianiu swiata przez bohatera. Idealizacja miłości i przyrody byla ucieczka od spraw przyziemnych, gdzie bohater mogl snuc glebokie refleksje nad soba i sprawami sakrum. Juliusz Słowacki oraz Bolesław Prus w swoich utworach ukazują podejście do cywilizacji zachodnich. Jednak w ich podejściu do tej tematyki można dostrzec bardzo istotne różnice, które wynikają z faktu, iż twórcy ci żyli w innych epokach.