Nie pamiętasz hasła?Hasło? Kliknij tutaj
– I nie ma końca tej ludzkiej marnacji. Siadłam przy Agacie, kiej już ksiądz odjechał,aż tu przylatuje Filipka zza wody z krzykiem, że jej najstarsza kończy... Poleciałam juści... Jezus, w chałupie żywy mróz siedzi... Okna wiechciami pozatykane... jedno łóżko w chałupie, a reszta w barłogu kiej psy się gnieździ... nie pomarła dzieucha, ino ją tak z głodu sparło... ziemniaków już brakło, pierzynę już przedali... każdą kwartę kaszy wymodlają u młynarza, nikt nie chce zborgować i pożyczyć do...
Konflikty społeczne dochodzą do głosu w anonimowej średniowiecznej Satyrze na leniwych chłopów (napisanej z perspektywy pana – „chytrze bydlą z pany kmiecie...”) oraz w napisanej przez Mikołaja Reja Krótkiej rozprawie między trzema osobami, Panem, Wójtem a Plebanem . Mowa w niej o wykorzystywaniu finansowym i bezdusznym traktowaniu włościan przez duchowieństwo i szlachtę. W utworze padają znamienne słowa wójta: „ksiądz pana wini, pan księdza,/A nam prostym zewsząd nędza”. Temat znoju i...
Żeromski sugeruje, że chłopi są niewykorzystaną potężną siłą w walce z zaborcą. Ich opór i wymierzone przeciwko powstańcom działania opisuje we wspomnianych już utworach. Gdyby Odrowąż z Wiernej rzeki nie uciekł, zostałby wydany przez chłopów w ręce zaborców – czyli na pewną śmierć. Jednak pojawia się też w Wiernej rzece postać chłopa zaangażowanego w sprawę narodową – pielęgnuje on rannego powstańca pana Brynickiego, a po jego śmierci przynosi wiadomość o zgonie córce Salomei. O tym, iż...
Znajdziemy w Weselu również echa konfliktów społecznych, takich jak rabacja galicyjska, podczas której chłopi, za akceptacją władz austriackich, atakowali dwory, wyrzynali panów. W dramacie pojawia się krwawe widmo przywódcy rabacji Jakuba Szeli, by przypomnieć niechlubne karty z dziejów chłopstwa. Echa konfliktów społecznych pobrzmiewają też w Komornikach Władysława Orkana czy utworach Stefana Żeromskiego ( O żołnierzu tułaczu , Popioły – motyw zmuszania do pańszczyzny uważających...
Obrazy wsi współczesnej odnajdujemy np. w opowiadaniu Na wsi wesele Marii Dąbrowskiej (tendencja „zastaw się, a postaw się”), w prozie Andrzeja Stasiuka (wieś beskidzka). Powojenną wieś polską starano się także pokazać w kultowych komediach: Sami swoi , Nie ma mocnych , Kochaj albo rzuć , Kogel-mogel i Galimatias oraz w popularnych serialach ( Daleko od szosy , Dom ). Pojawia się w nich motyw awansu społecznego, pędu młodzieży do edukacji, ale także przeniesione jeszcze z dawnych...
Ostatnio niebywałą popularnością cieszą się literackie utwory paraboliczne, na poły baśniowe, związane z prozą realizmu magicznego, akcentujące wiejski bezczas (czy czas mityczny), w który wpisują się wydarzenia historyczne oraz podobne baśniowe, paraboliczne filmy związane z kinem autorskim. Utrwalanie i kreowanie mitów w tekstach kultury poświęconych wsi to drugi, obok groteskowego, zapoczątkowanego przez Redlińskiego w Konopielce , wiejski nurt literatury i filmu... Do polskiej prozy...
Groteskowo odważył się pokazać polską wieś Witold Gombrowicz w Ferdydurke . Komicznie pokazał relacje między panem a chłopem i prymitywizm mieszkańców wsi. W jego utworach ( Ferdydurke , Pornografia ) narasta konflikt między państwem a chłopstwem, grozi rewolucja; państwo odgradza się od chłopstwa barierą form i rytuałów – pustych, nic nieznaczących już, ale akcentujących różnice między klasami. Inny groteskowy obraz wsi, już powojennej, stworzył Edward Redliński w powieści Konopielka ....
Nie waha się mówić o ubóstwie i ciemnocie wsi literatura polskiego dwudziestolecia. Na wsi pracują (w dwóch kolejnych majątkach) bohaterowie Nocy i dni Marii Dąbrowskiej, Barbara i Bogumił Niechcicowie, obserwując ciężką pracę i złe warunki życia chłopów. Dziedzic nie daje pieniędzy na poprawę bytu włościan, bo ona go nie interesuje. Chłopi panicznie boją się szpitali i lekarzy, walka z ciemnotą będzie jeszcze trwała całe lata. Zarówno Noce i dnie , jak i Granica Zofii Nałkowskiej...
Uboga wieś, która może być polem pracy dla pozytywistów, została ukazana w powieściach, nowelach i opowiadaniach. O jej specyfice i mieszkańcach pisali najwybitniejsi przedstawiciele epoki: Bolesław Prus pokazał skrajne ubóstwo wsi, brak perspektyw dla zdolnych dzieci w noweli Antek , podobny temat podjął Henryk Sienkiewicz w Janku Muzykancie , Maria Konopnicka w obrazku Przed sądem i Eliza Orzeszkowa w Dobrej pani . Z kolei pozytywny obraz pracy na roli i współdziałania dworu z...
Dość często poruszanym po wojnie, w nurcie tzw. literatury wiejskiej, problemem jest awans synów chłopskich ze wsi do miasta. O takim awansie opowiadają kultowe seriale: Dom i Daleko od szosy czy komedia Kogel mogel . Literatura, np. poezja Tadeusza Nowaka, powieści Wiesława Myśliwskiego czy Juliana Kawalca, skupia się na dylematach towarzyszących synom chłopskim, odchodzeniu od tradycji, poszukiwaniu tożsamości. W groteskowym klimacie przedstawia problem Konopielka Edwarda...
Wspomniany Irlandczyk ma poważne problemy z uzależnieniem od alkoholu. Podobnie bohater powieści Tomka Tryzny Panna Nikt , ojciec tytułowej bohaterki. Chłop, przeniesiony z rodzinnej wsi (rzekomy awans społeczny) do pracy w przemyśle w Wałbrzychu, pije i jest surowy dla córki, Marysi. Z analogiczną sytuacją spotykamy się w głośnym współczesnym filmie Roberta Glińskiego Cześć, Tereska.
W epoce romantyzmu temat wsi, ludowości zostaje silnie wyeksponowany. Nie jest to jednak temat społeczny; wieś: jej kultura – obrzędy, obyczaje, legendy, pieśni – staje się raczej inspiracją dla romantycznych twórców. Ballady Adama Mickiewicza, takie jak Rybka , Świteź , Świtezianka czy zwłaszcza Lilije czerpią formalnie i treściowo z ludowej twórczości. Odnajdziemy w nich ślady wiejskich piosenek (zwłaszcza w balladzie Lilije ), tak charakterystyczną dla twórczości ludowej...
W takich powieściach jak Widnokrąg Wiesława Myśliwskiego następuje powrót do korzeni. Tkwią one na prowincji, na wsi, w naszym dzieciństwie – zdaje się mówić pisarz, opisujący dzieciństwo bohatera-narratora na przedmieściach Sandomierza oraz na wsi... (zwracają uwagę wątki autobiograficzne). O zapomnianych korzeniach łemkowskich mówi poezja Jerzego Harasymowicza czy Adama Ziemianina. Motyw wsi beskidzkiej występuje też w popularnej ostatnio prozie Andrzeja Stasiuka, który osiadł na...
Nie brakuje też obrazów skrajnie ubogiej wsi w tekstach młodopolan. W wierszu Jana Kasprowicza W chałupie i cyklu utworów Z chałupy odnajdziemy obrazy ubogich chłopskich chat. W epopei Reymonta Chłopi znajdzie odbicie dramatyczne niekiedy życie i bieda ubogich gospodarzy i komorników. Skrajne ubóstwo i morderczą pracę chłopów opisze też Stefan Żeromski w opowiadaniu Zmierzch . W naturalistycznych opowiadaniach i Wiernej rzece tego pisarza pojawią się obrazy biednych chłopów...
Przyjacielskie biesiady niezwiązane z uroczystościami dworskimi, lecz przyjmowaniem bliskich w domu, opisuje Jan Kochanowski w pieśniach. Nawiązuje w ten sposób do tradycji horacjańskiej i epikurejskiej. Sławi uczty przy dzbanie wina, wiejskich rarytasach, w otoczeniu przyjaciół. Co ważne, podkreśla jednak, że zabawa nigdy się nie uda, gdy goście nie mają czystego sumienia: Ale kogo gryzie mól zakryty, Nie idzie mu w smak obiad obfity; Żadna go pieśń, żadny głos nie ruszy, Wszystko idzie...
Nie zapomni o ubóstwie wsi syn chłopski Jan Kasprowicz,który w sonetach Z chałupy utrwalać będzie nędzę wsi: Płot się wali; piołun na podwórkach; Tu rżą konie, ryczą chude krowy, Tam się zwija dziewek wieniec zdrowy W kraśnych chustkach, koralowych sznurkach. Szare chaty! Nędzne chłopskie chaty! Jak się z wami zrosło moje życie, Jak wy, proste, jak wy, bez rozkoszy. (Jan Kasprowicz, Z chałupy , Sonet I) O biedzie na przednówku, żebrakach i komornikach niemających swej ziemi ani...
W sielankowych obrazach wsi specjalizowała się literatura rzymska. Bukoliczne obrazy pasterzy, romansujących pośród pięknego krajobrazu i przeżywających swe pozorne problemy miłosne, powtórzą się w polskiej literaturze okresu sentymentalizmu ( Laura i Filon Franciszka Karpińskiego). Sielankową wieś, widzianą oczyma ziemianina gospodarza znamy także z przekazów twórców renesansowych: Żywota człowieka poćciwego Mikołaja Reja czy Pieśni świętojańskiej o Sobótce Jana Kochanowskiego. Obaj...
– Niech będzie pochwalony Jezus Chrystus! – Na wieki wieków, moja Agato, a dokąd to wędrujecie, co? – We świat, do ludzi, dobrodzieju kochany – w tyli świat!...– zakreśliła kijaszkiem łuk od wschodu do zachodu. Ksiądz spojrzał bezwiednie w tę dal i rychło przywarł oczy, bo nad zachodem wisiało oślepiające słońce; a potem spytał ciszej, lękliwiej jakby... – Wypędzili was Kłębowie, co? A może to ino niezgoda?... może... Nie zaraz odrzekła, wyprostowała się nieco, powlekła ciężko starymi...
Nieco inną wieś, niegroźną i sielankową, opisał Adam Mickiewicz w Panu Tadeuszu . Idealizująca moc wspomnień kazała mu zapomnieć o biedzie, konfliktach społecznych wsi, a pamiętać piękno krajobrazów, urodzajność pól, smak przepysznych potraw, dźwięki muzyki i odgłosy przyrody, taneczne kroki, wielobarwność ginącego szlacheckiego świata. Chłopi funkcjonują gdzieś w tle i na koniec obdarzeni zostają przez Tadeusza i Zosię wolnością. Nie towarzyszą temu żadne dramatyczne przełomy...
W Chłopach Reymonta przedstawiona jest przejmująca scena przedśmiertnego siewu Boryny. Maciej Boryna, najbogatszy człowiek we wsi, leży chory w swej chacie. Pewnej nocy wstaje i wychodzi boso, w koszuli, na pole. Tam zbiera ziemię do poły i rozrzuca ją ruchem siewcy. Tak „siejąc”, umiera na polu. Ta scena jest symbolem przywiązania chłopa do ziemi, jego głębokiego z nią związku, powołania do jej uprawy.
Powieść Reymonta Chłopi ukazuje nie tylko przekrój społeczny wsi (bogaci i ubodzy gospodarze, komornicy, dziedzic), lecz także prawa rządzące gromadą. W powieści dominuje konwencja naturalistyczna. Ludźmi rządzi biologia (postać Jagny i jej namiętności), gromadzie przewodzi najsilniejszy (najbogatszy Maciej), słabsi muszą zginąć. Odczytuje się także Chłopów jako utwór mitologizujący życie wsi. Za tym, by utwór interpretować jako mit, przemawia specyficzna koncepcja czasu w dziele...
Filozofia życia człowieka – życie w zgodzie z rytmem natury ( Żywot człowieka poczciwego Reja), walka z pokusami, a życie widziane jako coś kruchego i tajemniczego (Mikołaj Sęp-Szarzyński), ale też załamanie się harmonijnej wizji świata, gdy umiera ktoś kochany, i powolne godzenie się ze światem ( Treny Kochanowskiego). Miłość – Mikołaj Sęp-Szarzyński uważa, że „i nie miłować ciężko, i miłować nędzna pociecha”. Jan Kochanowski pisze miłosne fraszki i pieśni, choć chyba najbardziej...
Naturalna tęsknota człowieka za beztroskim i szczęśliwym życiem ma długą tradycję. Już w czasach starożytnych istniała pamięć o mitycznym „złotym wieku” i utraconych na zawsze krainach szczęścia, gdzie człowiek beztroski i niewinny istniał...
Piśmiennictwo samorodne, amatorskie, środowiskowe, tworzące chłopski, wiejski nurt literatury pol. stanowiło zalążkową formę piśmienniczą w kulturze typu lud., zdominowanej przez ustny obieg słowa ( folklor); literatura lud. poświadczana już w...
Piękne, zielone łąki i pola ciągnące się w nieskończoność na tle lazurowego nieba. Promienie słońca zaglądają leniwie przez szpary w okiennicach... W oddali słychać śpiew koguta... Ciepły poranek, przy stole krząta się ubrana w kraciasty...
"Z chałupy" J. Kasprowicza i "Kartoflisko" L. Staffa - dwa sposoby wprowadzenia niskiego tematu do sonetu Jan Kasprowicz i Leopold Staff żyli w epoce Młodej Polski. Obaj pisali sonety poświęcone tzw. niskim tematom: zagrodom...
Jedyne lekarstwo dla znużonych życiem w gromadzie: życie w wielkim mieście. To jedyna pustynia, jaka jest dziś dostępna. Albert Camus (1913-1960) Problem wyboru miasta lub wsi pojawił się w Polsce dopiero w XIX wieku gdy to zaczęły się...
Temat: Widok postPGR-owskiej wsi Tomasz Gdaniec kl. II C Aby zrozumieć obecne trudne położenie polskiej wsi, należ cofnąć się do końcówki lat czterdziestych ( 1949 r.) , kiedy to powstały Państwowe Gospodarstwa Rolne. Zostały utworzone po...
Wieś w czasach oświecenia w Polsce miała wysoką wartość, ponieważ w tych to czasach przynosiła ona widoczne, a nawet wysokie zyski. Jednak na jej temat w literaturze wypowiadano się różnie. Poeci ujmowali życie wiejskie na dwa sposoby. Pierwszy z...
Kiedyś musi nadejść taki dzień, gdy człowiek zapragnie uciec na swoją wyspę szczęśliwą. Ma dość takiego zwykłego życia: szkoła, lekcje, obowiązki domowe i prawie żadnego czasu dla siebie. Właśnie wtedy ma się ochotę spakować plecak, zostawić...
1924r-lit Nagr Nobla, powieść pisana 10 lat. Tytuł mówi o problematyce utworu, epopeja chłopska, pisarz przedstawił warunki życia wew strukturę i hierarchię wiejskiej społeczności, prawa organizujące życie gromady wiejskiej. Msc wydarzeń- Lipce;...
Taniec zajmuje niezwykle ważne miejsce we wszystkich kręgach kulturowych i można zaryzykować stwierdzenie, że towarzyszy człowiekowi od zawsze. Pierwotnie ludzie tańczyli na cześć bogów lub natury. Poprzez układ ruchów ciała i gestów...
W okresie Młodej Polski kraj nasz znajdował się pod zaborami. Rosja i Prusy prowadziły szeroko zakrojoną akcję wynarodowienia Polaków. Galicja, pozostająca pod zaborem Austrii, cieszyła się największymi swobodami politycznymi. Istniał w niej...
W utworze Władysława Stanisława Reymonta ?Chłopi? została znakomicie ukazana koncepcja ludzkiego losu, którego myślą przewodnią jest życie według cech nurtu naturalistycznego. W zasadach, rządzących życiem człowieka, naturaliści dostrzegali prawa...
Katarzyna Z Chłop i wieś w znanych utworach XIX i początku XX wieku. Na przełomie XIX i XX wieku we wszystkich dziedzinach życia polskiego przenikało głębokie niezadowolenie z panujących stosunków społeczno – politycznych i kulturalnych....
Utwór powstał w 1876r., kiedy pisarz przebywał w Kaliforni i bardzo tęsknił za ojczyzną. Skrytykował on w tym utworze reformę uwłaszczeniową, która wprowadziła bariere między chłopami a dworem. Mieszkańcy wsi Barania Głowa to prości ludzie nie...
Tematyka rustykalna ("rusticus", po łacinie - wiejski) w twórczości poetów renesansowych wiąże się na ogół z humanistyczną pochwałą piękna świata naturalnego. Doskonała harmonijnie zorganizowana przyroda staje się częstokroć tłem dla...
Piękne , zielone łąki i pola ciągnące się w nieskończoność na tle lazurowego nieba. Promienie słońca zaglądają leniwie przez szpary w okiennicach ... W oddali słychać śpiew koguta... Ciepły poranek ; przy stole krząta się ubrana w kraciasty...
Spojrzenie na wieś w utworach Reymonta i Żeromskiego jest bardzo różne, co wynika z różnych intencji pisarskich obu autorów. Stefan Żeromski, którego nazywano sumieniem Polaków, za cel postawił sobie ukazanie rodakom najbardziej żywotnych...
W pierwszych wiekach naszej ery dorobek kultury grecko-rzymskiej został odrzucony, jako pogański. Jednak, gdy chrześcijaństwo zwyciężyło ostatecznie, w kulturze europejskiej zaczęto obserwować zainteresowanie antykiem i jego dziedzictwem...
pozytywy: -świeże powietrze -naturalnie produkty -miła atmosfera -cisza -spokój -uprawa roli negatywy: -brzydkie zapachy -słaba dostępność produktów -brak nowoczesności -brak komunikacji miejskiej
Harmonia i niepokój doświadczeniem człowieka renesansu. Rozwiń temat analizując podane utwory Jana Kochanowskiego. ("Pieśń o Sobótce" i Tren XVII") Za najwybitniejsza postać polskiego renesansu można uznać Jana Kochanowskiego....
WESELE Przedst.2 warstw:inteligiencji i chłop. Bronowicka chata to scena narodow, wesele to pretekst do stawiania ważnych pyt.Autor zadaje pyt .współczesn . sobie społecz. 1)czy dorośliście do prawdziwego czynu wyzwolenia ojczyzny? 2)-II-...
W naszych czasach coraz mniejszy odsetek społeczeństwa sięga po książki. Uczniowie często robią to z przymusu, czasem łatwiej jest skorzystać z Internetu i przeczytać streszczenie, bo przecież nie opłaca nam się czytać całej książki. Chcemy...
Przedstaw temat Koncepcji ludzkiego losu w Chłopach Władysława Stanisława Reymonta, analizując wskazany fragment, oraz wykorzystując znajomość I tomu powieści. Władysław Stanisław Reymont w swojej obszernej powieści przedstawił obraz polskiej...
Epoka, w dziejach kultury zwana renesansem, rodowodowo związana z Włochami,nosi nie włoskie, lecz francuskie miano renaissance, co oznacza dokładnie odrodzenie. Nazwą tą, jako terminem historyczno-literackim, posłużyli się świadomie dopiero...
Tekst nie jest szczytem operowania słowem ale nadaje się on na baze do pisania własnej matury ustnej. Chyba. ;] PLAN PRACY: Przedstaw różne obrazy wsi w wybranych przykładach literackich od romantyzmu do współczesności 1. Wprowadzenie do...
Kłótnia u Borynów. Zanalizuj podany fragment „Chłopów” Władysława Reymonta i scharakteryzuj występujące w nim postacie. Na podstawie fragmentu i I tomu powieści określ przyczyny kłótni i źródła dramatyczności sceny W okresie Młodej Polski...
Wieś, jej tradycje kulturowe i religijne, zwyczaje regionalne oraz trud codzienności od zawsze inspirowały wielu twórców do umieszczania jej w swoich dziełach. Ja jednak w swych refleksjach skupie się na wizerunku wsi przedstawionym w poznanych...