Niemiec

Niemiec (w polskich tekstach kultury)

Do krwi ostatniej kropli z żył Bronić będziemy Ducha, Aż się rozpadnie w proch i w pył Krzyżacka zawierucha. Twierdzą nam będzie każdy próg... – Tak nam dopomóż Bóg! Nie będzie Niemiec pluł nam w twarz Ni dzieci nam germanił. Orężny wstanie hufiec nasz, Duch będzie nam hetmanił, Pójdziem, gdy zabrzmi złoty róg... – Tak nam dopomóż Bóg! (Maria Konopnicka, Rota ) Na gościńcu stało dwu ludzi. Jeden siwy, ogolony, w granatowej kapocie z krótkim stanem i w niemieckiej czapce z...

Poeta – przywódca narodu

Inny dylemat poetów dotyczył roli społecznej twórcy. Wielokrotnie pytano,czy poezja ma dotyczyć tematyki narodowej, czy nie, czy ma się angażować w sprawy społeczne, czy pozostać na nie obojętną. Wedle tradycji tyrtejskiej (nazwa pochodzi od greckiego poety Tyrteusza, który zagrzewał Greków do walki i... prowadził ich do zwycięstw) poeta ma zagrzewać do walki. Taką rolę odgrywa Gustaw-Konrad w III części Dziadów , pragnący stanąć na czele narodu i doprowadzić go do wolności. Podobnie...

niemieć

Niemiec

pierwotnie ‘człowiek niemy, ten który mówi niezrozumiale’ (por. też czes. Němec); nazwa ta wiązała się z niezrozumiałym dla Słowian językiem Niemców

Niemiec – wróg

Pisarze polscy niejednokrotnie brali udział w kampaniach o charakterze publicystycznym,przedstawiając Niemców jako wrogów. Literatura, stając wobec naporu kolonizacji niemieckiej, nakłaniała do protestu przeciw dominacji gospodarczej wroga (np. Placówka Bolesława Prusa) lub angażowana była przeciwko germanizacyjnej polityce zaborcy (np. Rota Marii Konopnickiej). Powieść Prusa pokazuje spór chłopa Ślimaka z niemieckimi kolonistami, poruszając wciąż delikatny problem wykupu polskiej ziemi...

Niemcy – naród artystów?

W opowiadaniach Tadeusza Borowskiego mowa o tym, jak trudno oddzielić byłym więźniom problem kultury niemieckiej od niemieckich zbrodni. Bohater filmu Andrzeja Wajdy Krajobraz po bitwie , nakręconego na podstawie prozy Borowskiego, wciąż myśli o tym, że językiem Goethego wydawano zbrodnicze rozkazy, a przy dźwiękach najpiękniejszej muzyki wysyłano ludzi na śmierć. Spaczona psychika i doświadczenia bohatera utrudniają mu postrzeganie i ocenę Niemców i niemieckiej kultury.

Dobry hitlerowiec

Zdarzają się jednak w literaturze i filmie obrazy dobrych, litościwych hitlerowców.W filmie Europa, Europa Agnieszki Holland pozytywną postacią jest przyjaciel głównego bohatera – niemiecki homoseksualista, który, gdy dowiaduje się o żydowskim pochodzeniu kolegi, nie wydaje go i nie przestaje go wspierać... Podobną postawę przyjmuje matka dziewczyny głównego bohatera – mimo iż jest Niemką, współczuje żydowskiemu chłopcu i, poznawszy jego tajemnicę, ostrzega go przed fanatyzmem i...

Zemsta na obcych – krzywda Niemców

Więźniowie obozów koncentracyjnych mszczą się na Niemcach – w serialu Dom mowa o zabiciu byłego kata przez byłego więźnia. W tym samym serialu mowa także o dyskryminacji Polki, zgwałconej przez Niemca. Dziewczynę, cudem ocalałą po gwałcie od śmierci, obmawia cała kamienica, sąsiedzi wytykają ją palcami albo wręcz wygrażają ciężarnej i jej przyszłemu dziecku. Nawet dziadek nie może zaakceptować takiego wnuka. Gwałcicielowi córki życzy straszliwego cierpienia: życia „bez rąk, bez nóg”. O...

Niemcy sąsiedzi

Z sympatią ukazani są także Niemcy sąsiedzi z Opowiadań na czas przeprowadzki Pawła Huellego czy Kroniki wypadków miłosnych Tadeusza Konwickiego (w Kolonii Wileńskiej obok Polaków i Rosjan, takich jak Wicio czy Lowka, mieszka też niemiecki pastor i zaprzyjaźniony z Wiciem jego syn oraz zakochana nieszczęśliwie w Wiciu Greta). Przy jaźnie mówi o swej niemieckiej uroczej nauczycielce Agnisia Niechcicówna z Nocy i dni Marii Dąbrowskiej. Z kolei Karol Borowiecki – początkujący polski...

Stereotypy.

Stereotyp (z greckiego stereós – stanowiący bryłę, stężały + typos – odbicie, obraz), funkcjonujący w świadomości społeczeństwa uproszczony, skrótowy i zabarwiony wartościująco obraz rzeczywistości, odnoszący się do grup społecznych, osób,...