Są i tacy bohaterowie, którzy gotowi są poświęcić dla dobra ojczyzny nie tylko życie, szczęście i zdrowie, ale i swoje dobre imię, honor, sławę. Poeta jest pewny, iż jest jednostką wybitną i nieprzeciętną, może działać za innych i w imieniu innych, sam, bez ich zgody, nie współpracując z nikim. Taka samotna misja musi źle się skończyć... Drogowskazem dla ich postępowania mogą być słowa wybitnego poety doby renesansu Jana Kochanowskiego: „A jeśli komu droga otwarta do nieba,/Tym, co służą ojczyźnie” (Pieśń XII).
W walce za ojczyznę składają życie i taką sławę niewątpliwie zyskują: Longinus Podbipięta z Ogniem i mieczem oraz pan Michał i Ketling z Pana Wołodyjowskiego.
Niektórzy patrioci ofiarujący się dla dobra ojczyzny ryzykują nie tylko życiem doczesnym, ale wiecznym potępieniem i utratą honoru. Taką drogę obiera bohater powieści poetyckiej Adama Mickiewicza Walter-Alf, który przybiera imię Konrada Wallenroda i zostaje nawet wielkim mistrzem krzyżackim, by, pełniąc tę funkcję i mając wielkie wpływy, zgubić Zakon. W imię dobra narodu litewskiego rezygnuje on z własnego szczęścia, a nawet godności i rycerskiej sławy, działa bowiem podstępnie – musi złamać rycerską przysięgę, rycerskie słowo... Ryzykuje też zbawieniem duszy – popełnia przecież najcięższe grzechy: łamie przysięgę i odbiera sobie życie...
Jeszcze więcej ryzykują działacze konspiracyjni, Kolumbowie, opisani np. w wierszach Krzysztofa Kamila Baczyńskiego. Ci młodzi, wrażliwi chłopcy rezygnują z własnego szczęścia, zdrowia, życia, miłości, walcząc przeciw Niemcom. W wierszu Pokolenie Baczyński stwierdza, że ryzykują także czymś więcej. Przelewając krew wrogów, zabijając innych, nieraz łamiąc zasady moralne, mimowolnie stają po stronie zła. Nie wiedzą, czy zasługują na chwałę czy potępienie. Wielokrotnie łamią kodeks moralny, wiec niebezzasadnie pytają:
(...) czy my karty iliady
(...) czy nam postawią z litości chociaż
nad grobem krzyż.
(Krzysztof Kamil Baczyński, Pokolenie)
Bezimienną mogiłą płacą za wierność ojczyźnie zabici w Katyniu oficerowie polscy (Guziki Herberta, Katyń Kaczmarskiego).