Początek wojny polsko-niemieckiej nastąpił 1 IX 1939 roku, gdy o godz. 4.45 pancernik „Schleswig-Holstein” rozpoczął ostrzał Westerplatte. Równocześnie wojsko niemieckie (gen. von Reichenaua, von Blaskowitza, Lista) zaatakowało granice Polski, głównie od południa i północnego zachodu. Spowodowało to wycofanie się w głąb kraju broniących Polski armii: Pomorze (gen. Władysław Bortnowski), Kraków (gen. Antoni Szylling), Poznań (gen. Tadeusz Kutrzeba), Łódź (gen. Juliusz Rómmel). Ta ostatnia została zresztą rozbita pod Tomaszowem Mazowieckim.
Odezwa prezydenta RP w związku z wybuchem wojny
Od początku walk inicjatywa należała do liczniejszej i lepiej uzbrojonej armii niemieckiej. Liczyła ona na początku tego konfliktu około 1,8 mln żołnierzy, 2900 czołgów, 4000 samolotów. Wojsko polskie odpowiednio: 1,0 mln żołnierzy, 600 czołgów, 380 samolotów. W efekcie przewagi niemieckiej już w nocy z 4 na 5 IX 1939 roku rozpoczęto ewakuację rządu z Warszawy. Szansą na zmianę losów konfliktu było wypowiedzenie wojny Niemcom przez Anglię i Francję3 IX 1939 roku. Decyzja ta spotkała się z entuzjastycznym przyjęciem ze strony Polaków. Pod ambasadami obu sojuszników wiwatowano na ich cześć, sądząc, że z pomocą Anglii i Francji wojna potrwa krótko i zakończy się klęską Niemiec. Każdy następny dzień jednak potwierdzał obawy, iż obydwa kraje zachodnioeuropejskie nie chcą rozpocząć rzeczywistej walki z wojskami niemieckimi (stąd „dziwna wojna”). To z kolei pogłębiło uczucia zniechęcenia i braku wiary w zwycięstwo polskie, tym bardziej że już po tygodniu walk Niemcy zaczęli realnie zagrażać Warszawie. Ich atak na stolicę został zatrzymany w wyniku natarcia armii Poznań, co doprowadziło do bitwy nad Bzurą, największej podczas kampanii wrześniowej (9-18 IX 1939 roku). Wstrzymała ona atak na Warszawę, ale nie mogła zmienić losów tej fazy wojny. Samo miasto broniło się do 28 IX 1939 roku; decyzja o poddaniu się spowodowana była wzrastającą liczbą ofiar wśród ludności cywilnej i brakiem perspektyw na jakąkolwiek pomoc (komisarzem cywilnym obrony Warszawy był Stefan Starzyński). Dłużej niż stolica bronił się Modlin – do 29 IX, Hel do 2 X. W dniach 2-5 X 1939 roku samodzielna Grupa Operacyjna Polesie gen. Franciszka Kleeberga stoczyła ostatnią w tej kampanii bitwę, pod Kockiem. To starcie zakończyło tzw. kampanię wrześniową, rozpoczynając zarazem nowy etap wojny z Niemcami i ich sojusznikiem – wojnę konspiracyjną, partyzancką. Klęskę Polski jesienią 1939 roku przyspieszyła niewątpliwie agresja radziecka 17 IX 1939 roku. Oficjalnym powodem wkroczenia Armii Czerwonej była likwidacja państwa polskiego (nastąpiła ona, zdaniem władz radzieckich, po wyjeździe rządu do Rumunii) i konieczność ochrony przed następstwami wojny ludności ukraińskiej i białoruskiej. Takie powody swego kroku podawała strona radziecka w nocie dyplomatycznej przekazanej ambasadorowi polskiemu w Moskwie Wacławowi Grzybowskiemu. W rzeczywistości wkroczenie wojsk rosyjskich było realizacją paktu Ribbentrop-Mołotow. Polski wódz naczelny, zdając sobie sprawę, że losy wojny są praktycznie przesądzone, nakazał unikania starć z Rosjanami i przechodzenie do walki konspiracyjnej lub emigrowania (dyrektywa ogólna szefa sztabu gen. Wacława Stachiewicza). Rosjanie zajęli więc niemal bez walki wschodnią część Polski; granica obu stref okupacyjnych przebiegała na Bugu.
Pancernik „Schleswig-Holstein” ostrzeliwuje Gdynię