O kształcie polskiej granicy zachodniej (z Niemcami) decydować miały mocarstwa zwycięskie w I wojnie światowej. Dla Polski oznaczało to, iż przyszłość spornych terenów Wielkopolski, Górnego Śląska, Warmii, Mazur i Gdańska zależna będzie od postanowień Francji i Anglii, gdyż państwa te decydowały w praktyce o kształcie politycznym Europy.
O ile Polacy mogli spodziewać się, że decyzja Francji będzie dla nich korzystna, bowiem kraj ten zmierzał do jak największego osłabienia Niemiec, popierał więc terytorialne roszczenia polskie, o tyle postawa Anglii budziła już znacznie więcej obaw. Brytyjczycy stali na stanowisku, że dla zachowania równowagi sił w Europie nie należy bardziej osłabiać i tak już ogarniętych rewolucją Niemiec. Premier Lloyd George w terytorialnych sporach polsko-niemieckich popierał stronę niemiecką. Taki układ sił nie gwarantował uzyskania drogą dyplomatyczną korzystnych dla Polski rozstrzygnięć. Pewniejsze wydawało się rozpoczęcie powstania, korzystając z chaosu politycznego i militarnego, w jakim znalazły się Niemcy. W tym upatrywać należy głównej przyczyny wybuchu powstania wielkopolskiego. Do walk doszło, gdy26 XII 1918 roku do Poznania przybył Ignacy Paderewski. Był entuzjastycznie witany przez mieszkających tu Polaków, na co ludność niemiecka odpowiedziała aktami bezczeszczenia polskich i alianckich flag. To wystarczyło, by 27 XII 1918 roku padły pierwsze strzały. Najbardziej zacięte walki rozgrywały się w Chodzieży, Inowrocławiu, Nakle; początkowo wojskami powstańczymi dowodził mjr Stanisław Taczak (oficjalnie Polska nie mogła włączyć się do walk, gdyż uznawała prawo konferencji międzynarodowej do ukształtowania granicy polsko-niemieckiej), a od 16 I 1919 roku gen. Józef Dowbór Muśnicki. Od 8 I 1919 roku na zajętym przez Polaków terenie władzę objęła Naczelna Rada Ludowa. Wprawdzie w styczniu 1919 roku Niemcy przystąpili do kontrofensywy, ale nie mogła ona już zmienić losów powstania, które zakończyło się pełnym sukcesem polskim. Niektórzy historycy uznają nawet to powstanie za jedyne udane w całych dziejach naszego kraju. 16 II 1919 roku nastąpiło zawieszenie broni, które podpisano w Trewirze. W tym momencie cała Wielkopolska znajdowała się już w rękach polskich. Pod wpływem tych wydarzeń w <traktacie wersalskim> 28 VI 1919 roku przesądzono o przynależności tego terytorium do Polski.
Powstańcy wielkopolscy podczas walk