Jeden

jedenaście

liczebnik główny ‘11’; od XIV w.; ogsłow. (np. czes. jedenact, ros.odinnadcať) < psłow. *edinъ na desęte > *edьnъ na desęte ‘11’ pierwotnie ‘jeden nad dziesiątkę’; zrastanie się tego wyrażenia w jedną całość spowodowało skrócenie drugiego członu: -desęte > -dcie, -ćcie, -cie, -ście

jednać

1. ‘pozyskiwać, nastawiać przychylnie do siebie’; 2. ‘doprowadzać do zgody, godzić’; 3. stpol. ‘przyjmować do służby, najmować’; 4. termin prawny ‘godzić, doprowadzać do zgody, rozsądzać’ (XIV-XVIII w.); od XV w.; zachsłow. (por. górnołuż. jednać ‘ts.’, czes. jednat ‘działać; układać się’, słowac. jednat’ sa ‘targować się’) < psłow. liczebnik *edьnъ pierwotnie ‘powodować stanie się jednym, jednakim, łączyć w jedno’

jednaki

‘taki sam, jednakowy’; od XIV w.; ogsłow. (por. czes. jednaky, ros. odinakij) < psłow. *edinakъ przekształcony w słow. *edьnakъ ‘jedyny, pojedynczy; taki sam, jednakowy’; w stpol. również formy janaki, jenaki

jednoczyć

‘łączyć w całość’; od XVI w.; zachsłow. (górnołuż. je(d)noćić ‘ts.’, czes. jednotit ‘ts.’, słowac. jednotiť ‘przerywać, przerzedzać’) – czasownik odrzeczownikowy od stpol. (od XIV w.) jednota ‘wspólność, jedność; zgoda, jednomyślność; zgromadzenie’ (występowało ono również w in. językach słow.), < psłow. liczebnik *edьnъ

jednolity

jednoraki

jednostajny

‘jednakowy, jednolity’; od XV w.; w stpol. również w postaci jenostajny

jedność

1. ‘niepodzielność, wspólność’; 2. ‘zgoda, jednomyślność’; 3. ‘społeczność; wzajemne stosunki, obcowanie ze sobą’; od XV w.

jedyny

1. ‘tylko jeden’; 2. ‘niemający sobie równego’; 3. ‘ukochany, wybrany’; 4. stpol. też ‘samotny, opuszczony’; od XIV w.; kontynuuje psłow. liczebnik *edinъ; w stpol. też postać jedziny

pojedynczy

pojedynek