Wojny Napoleona Bonapartego na przełomie XVIII i XIX wieku
18 brumaire’a 1799 (czyli 9 XI 1799 roku) Napoleon Bonaparte, opromieniony dotychczasowymi sukcesami wojskowymi (zwycięstwa we Włoszech nad armią austriacką, walki w Egipcie), dokonał przewrotu przejmując władzę we Francji, najpierw jako jeden z konsulów, następnie zaś, zgodnie z konstytucją z 1799 roku, jako Pierwszy Konsul. Wydarzenia te określane są jako koniec rewolucji francuskiej i zarazem symbolicznie wyznaczają początek epoki napoleońskiej. Równocześnie z tymi wydarzeniami...
Wojna z Rosją i upadek Napoleona
W 1812 roku Napoleon Bonaparte rozpoczął wojnę z Rosją, jedynym niepokonanym jeszcze przeciwnikiem na kontynencie. Miał do dyspozycji blisko pół milionową armię; w niej także oddziały Księstwa Warszawskiego. Zresztą, aby zachęcić Polaków do wsparcia go w tej wojnie, Napoleon nazwał ją „drugą wojną polską” sugerując, że po pokonaniu cara odbudowana zostanie Polska w przedrozbiorowych granicach. Dnia 24 VI 1812 roku Napoleon wkroczył na terytorium Rosji. Jego przeciwnik car Aleksander I,...
Kongres Wiedeński
Po klęsce Napoleona i przewiezieniu go na wyspę Elbę, w Wiedniu rozpoczął prace kongres, na którym zebrali się przedstawiciele państw walczących z Francją. Trwał on od września 1814 roku do sierpnia 1815 roku. Głównym zadaniem kongresu było określenie mapy politycznej Europy po upadku Napoleona. Cesarz Francuzów, decydujący przez pewien czas o losach Europy, tworzył nowe państwa, dowolnie określał ich granice, niektóre dynastie odsuwał od tronów, inne zaś rodziny na nich obsadzał. Teraz...
Wiosna Ludów w Europie
W latach 1848-1849 doszło do wybuchu w Europie szeregu powstań i rewolucji, określanych ogólnym mianem Wiosny Ludów. Największy zasięg miały powstania we Francji, państwach niemieckich, włoskich, w Austrii. Miały one wiele cech wspólnych, co pozwoliło wyznaczyć kilka głównych przyczyn europejskiej Wiosny Ludów. W jej ramach będziemy więc mieli do czynienia albo z powstaniami narodowymi, których celem było uzyskanie niepodległości (Węgrzy, Włosi, Czesi), z rewolucjami zmierzającymi do...
Zjednoczenie Włoch
Zakończona niepowodzeniem próba zjednoczenia Włoch podczas <Wiosny Ludów> nie oznaczała zaniechania dalszych działań zmierzających do osiągnięcia tego celu. Centrum włoskiego ruchu narodowego stało się Królestwo Sardynii (Piemont), rządzone przez Wiktora Emanuela II z dynastii sabaudzkiej. Zwolennikiem zjednoczenia przynajmniej północnych Włoch i odebrania równocześnie Austrii Lombardii i Wenecji był także premier rządu Sardynii, Camillo Cavour. Widział w tym przede wszystkim...
Zjednoczenie Niemiec
Wydarzenia podobne do włoskich miały miejsce w II połowie XIX wieku także w państwach niemieckich. Tworzyły one od 1815 roku tzw. Związek Niemiecki, konfederację niezależnych państw. Walka o prymat w tym związku toczyła się między Austrią i Prusami. W 1834 roku po utworzeniu Związku Celnego, łączącego państwa niemieckie, rola Prus jeszcze wzrosła, a kiedy na czele rządu tego państwa stanął w 1862 roku Otto von Bismarck, państwo pruskie przystąpiło do realizowania idei zjednoczenia...
Komuna Paryska
Zakończenie wojny z Prusami oznaczało zarazem dla Francji początek dramatycznych wydarzeń mających miejsce w Paryżu. Przeszły one do historii pod nazwą Komuny Paryskiej. Jej genezy szukać należy w decyzjach rządu Thiersa, za wszelką cenę zmierzającego do zakończenia wojny z Prusami. Cel ten osiągnięto, ale decyzja o kapitulacji spotkała się ze zdecydowanym sprzeciwem wielu francuskich sił politycznych. Między innymi gwałtownie protestowała Gwardia Narodowa, czyli specjalna formacja...
Ruch robotniczy w Europie pod koniec XIX wieku
Od początku XIX wieku w poszczególnych państwach europejskich można było zaobserwować zjawiska gospodarcze związane z tzw. rewolucją przemysłową. Jej źródeł szukać należy w Anglii pod koniec XVIII wieku, kiedy na przemysłową skalę zastosowano wynalazek Jamesa Watta – maszynę parową. W rezultacie procesy charakterystyczne dla rewolucji przemysłowej (likwidacja manufaktur i zastępowanie ich przez fabryki, w których prace wykonują maszyny, ukształtowanie się nowych klas społecznych –...
Rewolucja 1905-1907 w Rosji
W XX wiek Rosja wchodziła jako państwo wyraźnie odbiegające w dziedzinie rozwoju gospodarczego od innych krajów europejskich. Wprawdzie na przełomie wieków i do tego państwa dotarły zjawiska związane z rewolucją przemysłową (zaczęto budować fabryki, pojawiła się burżuazja i klasa robotnicza), ale wiele problemów społecznych było nadal nierozwiązanych. Zacofane rolnictwo nie było w stanie wyżywić wszystkich mieszkańców wsi. W miastach coraz częściej dochodziło do protestów robotniczych. W...
I wojna światowa na froncie zachodnim
W 1914 roku rozpoczęła się I wojna światowa jako konflikt między dwoma blokami państw: Trójprzymierzem łączącym Niemcy, Austro-Węgry i Włochy (powstało w 1882 roku) i Trójporozumieniem, w skład którego wchodziła Rosja, Anglia i Francja (istniało od 1907 roku). Trójprzymierze zwane było także blokiem państw centralnych, zaś Trójporozumienie – Ententą. Powstały one w celu wzmocnienia państw biorących udział w konfliktach kolonialnych. Z czasem okazało się, że spór na tym tle doprowadził do...
I wojna światowa na froncie wschodnim
Równocześnie z działaniami zbrojnymi na froncie zachodnim, od 1914 roku toczyły się walki w Europie Środkowej. Zgodnie z niemieckim planem wojny błyskawicznej, początkowo na wschodzie Niemcy utrzymywali jedynie niewielką część swej armii (około 1/8), która wraz z wojskami Austro-Węgier miała zatrzymać ewentualną ofensywę rosyjską. Nastąpiła ona istotnie w Prusach, gdzie pojawiły się rosyjskie wojska dowodzone przez gen. Aleksandra Samsonowa (zatrzymane pod Tannenbergiem i nad wielkimi...
Rewolucja lutowa i październikowa 1917 roku w Rosji
Spośród wszystkich państw uczestniczących w I wojnie światowej największe koszty prowadzenia walk ponosiła Rosja. Miała ona najwięcej zabitych wśród państw Ententy – 1 811 tys. Trudno się więc dziwić, że właśnie w Rosji prowadzenie tak nieudanej dla tego państwa wojny powodowało największe protesty społeczne. W 1917 roku strajki ogarnęły większe miasta rosyjskie. Również wojsko było niezadowolone ze sposobu prowadzenia wojny. Tę sytuację wreszcie chciała wykorzystać burżuazja, wobec...
Materiał opracowany przez eksperta
-
XIX wiek