Pakt Północnoatlantycki (NATO)

NATO jako organizacja polityczno-militarna jest współcześnie ważnym czynnikiem porządku i bezpieczeństwa, przejawia jednocześnie dużą skuteczność działania. Geneza NATO wiąże się z zimnowojenną sytuacją po zakończeniu II wojny światowej. Potrzeba zagwarantowania Europie Zachodniej bezpieczeństwa i ochrony przed ekspansją komunizmu doprowadziła do podpisania w 1949 roku w Waszyngtonie Paktu Północnoatlantyckiego.

NATO jako organizacja polityczno-militarna jest współcześnie ważnym czynnikiem porządku i bezpieczeństwa, przejawia jednocześnie dużą skuteczność działania. Geneza NATO wiąże się z zimnowojenną sytuacją po zakończeniu II wojny światowej. Potrzeba zagwarantowania Europie Zachodniej bezpieczeństwa i ochrony przed ekspansją komunizmu doprowadziła do podpisania w 1949 roku w Waszyngtonie Paktu Północnoatlantyckiego.
Art. 5.
Strony zgadzają się, że zbrojna napaść na jedno lub kilka z nich w Europie lub Ameryce Północnej będzie uważana za napaść przeciwko nim wszystkim; wskutek tego zgadzają się one na to, że jeżeli taka zbrojna napaść nastąpi, każda z nich,wykonując prawo do indywidualnej lub zbiorowej samoobrony, (…) udzieli pomocy Stronie lub Stronom tak napadniętym, podejmując natychmiast indywidualnie i w porozumieniu z innymi Stronami taką akcję, jaką uzna za konieczną, nie wyłączając użycia siły zbrojnej, w celu przywrócenia i utrzymania bezpieczeństwa obszaru północnoatlantyckiego.

[Pakt Północnoatlantycki, 1949]

Państwami założycielskimi paktu były: Belgia, Dania, Francja, Holandia, Islandia, Luksemburg, Norwegia, Portugalia, Wielka Brytania, Włochy oraz Kanada i Stany Zjednoczone. Kolejno do NATO przystępowały: Grecja, Turcja, Republika Federalna Niemiec i Hiszpania. W latach 1949-1989 NATO stabilizowało dwubiegunowy układ polityczno-militarny świata, skutecznie odstraszając i powstrzymując ekspansję imperializmu sowieckiego w Europie Zachodniej. Przemiany, jakie dokonały się w Europie po 1989 roku, postawiły przed Paktem Północnoatlantyckim zupełnie nowe cele i zadania. Stany Zjednoczone, uznając NATO za ważny element stabilizujący stosunki międzynarodowe, wspierały rozszerzenie organizacji o nowych członków z Europy Środkowo-Wschodniej. Poprzez realizację programu „Partnerstwo dla pokoju”, a także poprzez intensywne naciski i negocjacje polityczne z Rosją doprowadzono do ostatecznego rozszerzenia NATO. 12 marca 1999 roku do Paktu przyjęto Czechy, Polskę, Węgry. 29 marca 2004 roku NATO powiększyło się o kolejnych siedmiu członków: Litwę, Łotwę, Estonię, Bułgarię, Rumunię, Słowację i Słowenię. Tym samym liczba członków NATO wzrosła do 26. U progu XXI wieku organizacja ta wykorzystując swoją ekspansję powinna przeobrazić się w strukturę reagującą szybko i sprawnie na największe zagrożenia współczesnego świata: terroryzm, waśnie etniczne i rozprzestrzenianie się broni masowego rażenia.

Struktura Paktu Północnoatlantyckiego ze względu na charakter polityczno-wojskowy składa się z dwóch rodzajów organów: cywilnych i wojskowych.Prezentuje to zamieszczony poniżej schemat.