Cesarstwo wschodniorzymskie w wyniku przemian w okresie V-VIII wieku umocniło swą gospodarkę oraz ustrój polityczny. Pozwoliło to odeprzeć liczne najazdy (Słowianie, Awarowie, Persowie, Arabowie) i obronić jego istnienie.
Okres największej świetności Bizancjum to lata 867--1081, czyli okres rządów tzw. dynastii macedońskiej. W okresie tym państwo to stanowiło potęgę militarną i polityczną, odnosząc zwycięstwa w walkach z Arabami oraz podporządkowując sobie tereny Półwyspu Bałkańskiego. Odpołowy XI wieku cesarstwo bizantyjskie rozpoczęło walki z Turkami.
Wielkim ciosem dla państwa bizantyjskiego było zdobycie przez uczestników IV krucjaty Konstantynopola i likwidacja przez nich tego państwa. W miejsce cesarstwa bizantyjskiego powstało cesarstwo łacińskie, które przetrwało do1261 roku. Wydarzenia te osłabiły Bizancjum, które straciło kontrolę nad terenami Półwyspu Bałkańskiego (Bułgaria, Serbia), a także zostało pozbawione środków do obrony przed ekspansją Turków osmańskich. Zagarnęli oni wszystkie tereny azjatyckie oraz europejskie należące do cesarstwa. Kres istnieniu cesarstwa bizantyjskiego położyło zdobycie Konstantynopola przez wojska tureckie pod wodzą sułtana Mehmeda II w 1453 roku.
Władza cesarza bizantyjskiego, który nosił od VI wieku tytuł basileusa, była absolutna. Podkreślał to zwłaszcza wschodni ceremoniał dworski, w którym cesarz odbierał cześć niemal boską. Swą władzę cesarz sprawował za pośrednictwem sprawnej i dobrze zorganizowanej administracji. W sferze religii cesarz był uznawany za namiestnika bożego oraz osobę równą apostołom.
Ogień bizantyjski