1. ‘miejsce wymiany pieniędzy (monet)’ (XVI w.); 2. ’instytucja zajmująca się obrotem pieniędzmi’; 3. ‘gmach, w którym mieści się taka instytucja’; 4. ogólniej‘miejsce (także instytucja) gromadzenia czegoś’, np. bank krwi, bank danych.
Pochodzenie:
Wyraz ogólnoeurop. (por. niem. Bank, fr. banque, wł. banca, ang. bank) pochodzący z wł. banca początkowo ‘ława, lada, kontuar’, na których dokonywano transakcji pieniężnych (dziś wł. banco ‘ława’); przemiana znaczenia wyrazu:‘ława, stolik’ > ‘instytucja’ > ‘gromadzenie, zbiór’.
Pierwotna postać
W pol. od XVI w. w znaczeniu ‘instytucja zajmująca się obrotem pieniędzmi’, a także ‘pula stawek w grze w karty’ (stąd frazeologizmy: rozbić bank ‘zebrać wygraną’ oraz jak w banku ‘bezpiecznie’).
Źródło
Miałeś polecić pieniądze moje bankierzom.
Biblia Leopolity, 1561 r.
poleca
67%
3 głosy
bankier
‘prowadzący bank’; od XVIII w.; por. niem. Bankier, fr. banquier, wł. banchiere; z tego samego źródła pochodzą wcześniejsze formy bankierz, bankarz (XVI-XVII w.) oraz debankować, zdebankować ‘przegrać’ – są to dawne czasowniki, współcześnie nieużywane
poleca
b/d
bankiet
‘uroczyste przyjęcie dla uczczenia osoby lub wydarzenia’; zapożyczenie z wł. banchetto ‘ławeczka’ (zdrobnienie od wł. banco); wł. banchettare dosłownie ‘sadzać (zaproszonych gości) na ławkach’ – także w in. językach europejskich (por. ang. i fr. banquet, niem. Bankett); w pol. od XVI w.; w stpol. używano wyrażenia być na bankiecie ‘być w niebezpieczeństwie’
poleca
b/d
banknot
1. pierwotnie ‘kwit bankowy zlecający wypłatę’; 2. wtórnie ‘pieniądz papierowy’; od XIX w. (por. ang., niem. i fr. banknote)
poleca
75%
4 głosy
bankomat
‘automat bankowy wypłacający pieniądze’; wyraz utworzony przez nałożenie się słów bank + (auto)mat; od II połowy XX w.
poleca
100%
5 głosów
bankowy
‘odnoszący się do banku, związany z bankiem’
poleca
b/d
bankrut
‘osoba, która straciła cały majątek; człowiek niewypłacalny’; od XVIII w.; wcześniej postać bankret; zapożyczone za pośrednictwem niem. Bank(e)rotteur z wł. bancarotta – dosłownie ‘złamana ławka’ > ‘ten, co ma pęknięty, złamany bank’
Podobne teksty:
Materiał opracowany przez eksperta