Wymiana towarów i handel towarzyszą człowiekowi od zarania dziejów, a w ostatnich latach rozwój handlu międzynarodowego jest coraz większy. Wynika to głównie ze specjalizacji gospodarek poszczególnych państw w produkcji towarów, do których szczególnie predestynują je warunki naturalne, odpowiednio wykwalifikowane kadry, koszty siły roboczej, dostępność kapitałów. Prowadzi to w konsekwencji do międzynarodowego podziału pracy, który ma głęboki sens ekonomiczny, gdyż państwa powinny produkować i eksportować te towary, które wytwarzają mniejszym kosztem niż inne kraje, zaś importować te dobra, których wytwarzanie jest droższe niż za granicą.
W ostatnich latach nastąpił znaczny wzrost obrotów handlu międzynarodowego (suma eksportu i importu), co wynika m.in. z coraz większego otwierania się krajów na wymianę międzynarodową (ograniczania ceł na towary), wzrostu międzynarodowych powiązań produkcyjnych, zróżnicowania gustów konsumentów, różnice w kursach walut.
Największy udział w wartości obrotów handlu międzynarodowego mają państwa wysoko rozwinięte, zarówno jeżeli chodzi o wartość eksportu (wywozu towarów), jak i importu (przywozu towarów). Różnica pomiędzy wartością eksportu i importu stanowi saldo bilansu handlowego. W przypadku gdy wartość eksportu jest wyższa niż importu, saldo bilansu handlowego jest dodatnie.
Państwa o największych obrotach handlu międzynarodowego w 2001 r.
Państwa | Eksport | Import | Saldo bilansu handlowego (w mld USD) | ||
w mld USD | w % ogółu | w mld USD | w % ogółu | ||
USA | 730,8 | 11,9 | 1180,1 | 18,6 | -449,3 |
Niemcy | 570,8 | 9,3 | 492,8 | 7,7 | 78,0 |
Japonia | 403,5 | 6,5 | 349,1 | 5,5 | 54,4 |
Francja | 321,8 | 5,2 | 325,7 | 5,1 | -3,9 |
Wlk. Brytania | 273,1 | 4,4 | 331,8 | 5,2 | -58,7 |
Chiny | 266,2 | 4,3 | 243,6 | 3,8 | 22,6 |
Kanada | 259,8 | 4,2 | 227,2 | 3,6 | 32,6 |
Włochy | 241,1 | 3,9 | 232,9 | 3,7 | 8,2 |
Holandia | 229,5 | 3,7 | 207,3 | 3,3 | 22,2 |
Polska | 36,1 | 0,6 | 50,3 | 0,8 | -14,2 |