Zdania wielokrotnie złożone składają się z wielu zdań i dlatego muszą być od siebie oddzielone. Rodzi się tylko pytanie, jak je oddzielić?
• Z pewnością trzeba oddzielić od siebie orzeczenia. Można to zrobić za pomocą przecinka lub odpowiedniego spójnika.
Dziś wcześnie wstałam, zjadłam śniadanie i posprzątałam cały dom.
Poszłam do kina, obejrzałam film, wróciłam do domu.
Zadzwoniłam do kolegi, zaprosiłam go na obiad, ale potem zmieniałam zdanie i zaproponowałam wyjście na basen lub wycieczkę rowerową.
Możliwości łączenia, czy rozdzielania zdań są nieograniczone. Jeśli pojawia się tzw. wskaźnik zespolenia, czyli spójnik czy zaimek, sprawa jest dosyć prosta. Wystarczy pamiętać, przed jakimi spójnikami czy zaimkami stawiamy przecinek, a przed jakimi nie.
• W zdaniach współrzędnie złożonych:
• łącznych
– jeśli nie ma spójnika, stawiamy przecinek;
Mama wróciła z pracy, zjadła obiad, położyła się na kanapie.
– jeśli jest spójnik (oraz, i), przecinka nie ma;
Jestem zmęczona i nie mam ochoty na nic.
Przed spójnikiem a zawsze stawiamy przecinek.
Odrobił lekcje oraz przygotował referat z geografii, a potem spakował na następny dzień tornister.
• rozłącznych – nie ma przecinka, jeśli jest sam spójnik (lub, albo);
Jutro uporządkuję ogródek albo pomaluję płot.
Zadzwoń do Maćka albo umów się z Julitą.
Na przyjęcie upiekę biszkopta lub przygotuję pyszny placek z wiśniami.
• wynikowych i przeciwstawnych – zawsze jest przecinek;
Jestem chora, więc odwołałam spotkanie z klientem.
Chciałam kupić spodnie, ale nie znalazłam w sklepach nic ciekawego.
Miałam wczoraj odwiedzić dziadka, ale coś mi wypadło.
• Gdy w zdaniu pojawia się imiesłowowy równoważnik zdania, musimy postawić przecinek.
Jadąc do pracy, przypomniał sobie o prośbie kolegi.
Oglądając film, bardzo się wzruszyłam.
Czekając na Marka, przeglądała czasopisma.
• Przecinek występuje zawsze przy zdaniach podrzędnie złożonych.
Kto sieje wiatr, zbiera burzę.
Stałeś się dla mnie tym, na kogo czekałam przez całe życie.
Dostałam tyle pocztówek, że nie zdążyłam ich wszystkich przeczytać.
Wczoraj dowiedziałam się, że dyrektor zamierza mnie awansować.
Gdy miałam poważne kłopoty, moi przyjaciele ofiarowali mi pomoc.
Zwróć uwagę:
Dziewczyna, którą znam z widzenia, okazała się koleżanką mojej siostry.
(2 przecinki)
Wczoraj, gdy dowiedziałem się o wypadku kolegi, wpadłem w przygnębienie.
(2 przecinki)
Mówiąc, że postarasz się mi pomóc, sprawiłeś mi wielką radość.
(2 przecinki)