Procesy grawitacyjne

Pod pojęciem procesów grawitacyjnych lub inaczej ruchów masowych rozumiemy przemieszczanie się zwietrzeliny, a także powierzchniowej warstwy litej skały w dół stoku pod wpływem siły ciężkości. Ruchy masowe zachodzić mogą samoistnie bądź pod wpływem konkretnego, zewnętrznego bodźca. Uruchomieniu ruchów masowych sprzyja podcięcie lub zbytnie obciążenie stoku (np. na skutek postawienia budynku), przesycenie zwietrzeliny wodą, rozmarznięcie wierzchniej warstwy zmrożonego gruntu, a także powstanie fali akustycznej. Natężenie i tempo zachodzenia procesów grawitacyjnych zależą głównie od nachylenia stoku oraz rodzaju i grubości zwietrzeliny znajdującej się na stoku. W obrębie ścian i stoków skalnych(o nachyleniach większych niż 45°) występuje:
• odpadanie (pojedynczych fragmentów skały),
• obrywanie (większych mas skalnych).
W wyniku obu tych procesów następuje wolne cofanie się ścian skalnych, a materiał zwietrzelinowy gromadzi się u podnóża stoków, tworząc stożki i hałdy usypiskowe. W obrębie stoków o nachyleniach mniejszych niż 45° zachodzić może osuwanie, osiadanie, osypywanie lub pełzanie (spełzywanie) zwietrzeliny.
Gwałtownie zachodzące procesy grawitacyjne – obrywanie, osuwanie i in. – stanowią niekiedy poważne zagrożenie dla człowieka, szczególnie w sytuacji, gdy jego działalność (np. lokalizacja zabudowań, dróg) narusza równowagę stoku. Ogromne osuwiska i obrywy powstają w czasie trzęsień ziemi, mogą jednak powstać również spontanicznie, bez zauważalnego bodźca uruchamiającego proces.
Procesami podobnymi nieco do ruchów masowych jest powstawanie lawin śnieżnych – wielkich mas śniegu lub lodu, obrywających się ze stoków górskich i zsuwających w dół z dużą prędkością.