Zjawiska sejsmiczne

Procesom orogenetycznym i wulkanicznym często towarzyszą zjawiska sejsmiczne – trzęsienia ziemi. Są to nagłe, z reguły krótkotrwałe ruchy (drgania, uderzenia, kołysania) skorupy ziemskiej, wywołane przez bodźce wewnętrzne lub zewnętrzne. Wyróżniamy trzęsienia ziemi:

• tektoniczne,
• wulkaniczne,
• zapadliskowe,
• przybrzeżne,
• kosmiczne,
• antropogeniczne.

Wstrząsy skorupy ziemskiej wywołują powstawanie fal sejsmicznych, rozprzestrzeniających się z miejsca powstania (ogniska) trzęsienia ziemi, określanego jako hipocentrum. Hipocentrum często mieści się pod powierzchnią Ziemi; ponieważ fale sejsmiczne rozchodzą się we wszystkich kierunkach – najszybciej docierają do powierzchni Ziemi w punkcie położonym bezpośrednio ponad hipocentrum, czyli do epicentrum.
Wyróżniamy trzy rodzaje fal sejsmicznych:
• podłużne,
• poprzeczne,
• powierzchniowe.
Trzęsienia ziemi rejestruje się za pomocą przyrządów zwanych sejsmografami. Sejsmografy rejestrują rocznie ok. 100 tys. trzęsień ziemi. Ogromna większość z nich to trzęsienia o niewielkiej sile,jednak średnio co 52 dni na lądzie i co 28 dni na dnie oceanów pojawia się trzęsienie ziemi światowe, czyli rejestrowane przez wszystkie sejsmografy na kuli ziemskiej. Wielkość trzęsienia ziemi określa się bądź przez magnitudę, określającą z pomocą złożonego wzoru logarytm dziesiętny z amplitudy drgań sejsmicznych (skala Richtera) lub przez skutki trzęsienia ziemi, obserwowane na powierzchni (skala Mercallego-Sieberga).
Poszczególne obszary kuli ziemskiej cechują się różnym stopniem zagrożenia przez zjawiska sejsmiczne. W związku z tym wyróżniamy obszary:
• sejsmiczne,
• pansejsmiczne,
• asejsmiczne.
Prócz trzęsień ziemi zachodzących na lądach, występują też podmorskie trzęsienia ziemi. Skutkują one często powstaniem tsunami– szybko przemieszczających się fal na morzach i oceanach. Falete – niewysokie na otwartym oceanie – w pobliżu lądów spiętrzają się (nawet do kilkudziesięciu metrów wysokości), powodując kataklizm w miejscu nieraz odległym o setki kilometrów od epicentrum trzęsienia ziemi.