Na ogólną powierzchnię kuli ziemskiej, wynoszącą 510 066 tys.km2, lądy stanowią 29,2%, czyli 148 999 tys. km2. Rozmieszczenie lądów jest bardzo nierównomierne; na półkuli północnej lądy zajmują ok. 39%, na półkuli południowej tylko 19%. Większe fragmenty lądowe na Ziemi noszą nazwę kontynentów, mniejsze zaś wysp.
Wyspy występują pojedynczo lub w grupach, które noszą nazwę archipelagów. Archipelag może mieć postać roju (wyspy rozmieszczone bezładnie) lub łańcucha (wyspy ułożone rzędem obok siebie). Łącznie wyspy zajmują ok. 9,9 mln km2, co stanowi 6,7%wszystkich lądów na kuli ziemskiej.
Linia brzegowa kontynentów, a także niektórych wysp jest często silnie urozmaicona; występują półwyspy (części lądu otoczone ze trzech stron wodami), zakończone przylądkami. Za największy półwysep świata uważa się Płw. Arabski (2,78 mln km2), położony w pd.-zach. Azji. Półwyspy z resztą lądu, a także niektóre kontynenty łączą się niekiedy ze sobą wąskimi przesmykami.
Podobnie jak ukształtowanie poziome, ukształtowanie pionowe lądów na kuli ziemskiej cechuje się wielkim zróżnicowaniem, zarówno wysokościowym (hipsometrycznym), jak i bogactwem form terenu. Na stosunkowo niewielkich przestrzeniach występują – często w bezpośrednim sąsiedztwie – obszary nizinne, wyżynne i górskie. Badaniem ukształtowania powierzchni Ziemi zajmuje się geomorfologia.
Około 0,6% powierzchni lądów znajduje się poniżej poziomu morza. Obszary takie noszą nazwę depresji. Najgłębsza depresja na świecie (396 m p.p.m.) znajduje się w rowie tektonicznym Morza Martwego, w pd.-zach. Azji.
Niziny to wielkie formy powierzchni Ziemi, położone na niewielkiej wysokości nad poziomem morza. Górny zasięg nizin określa się zwykle na 200 m n.p.m., ale niektórzy geografowie przyjmują 300, a nawet500 m. Powierzchnia niziny może mieć charakter całkowicie płaski,falisty lub niekiedy pagórkowaty. Obszar nizinny, zwykle pagórkowaty z licznymi jeziorami nosi nazwę pojezierza. Rozległe zespoły nizin, w obrębie których mogą pojawiać się niewielkie obszary wyżynne a nawet kadłubowe pasma górskie, noszą nazwę niżu.
Niziny obejmują tylko ok. 7% powierzchni kuli ziemskiej, jednak z racji dogodnych warunków dla życia człowieka są najgęściej zaludnione, intensywnie wykorzystywane gospodarczo i przez to są obszarami najsilniej przekształconymi przez działalność człowieka.
Wyżynami nazywamy wielkie formy powierzchni Ziemi, położone co najmniej na wys. 250 m n.p.m. i cechujące się wysokością względną wynoszącą najmniej kilkadziesiąt metrów, stosunkowo słabo urozmaiconą rzeźbą, nieprzybierającą jednak charakteru górskiego oraz często stosunkowo głębokim rozcięciem, szczególnie na obrzeżach, przez doliny rzeczne. Obszary wyżynne występują na bardzo różnych wysokościach, od 250-500 m n.p.m. (jak Wyżyna Małopolska) po kilka tysięcy metrów n.p.m. (Wyżyna Tybetańska w Azji).
Obszary wyżynne występują na wszystkich kontynentach, szczególnie jednak rozległe wyżyny znajdują się w Afryce, Azji oraz w zach. Australii i w Ameryce Pd. Rozległą wyżynę tworzy też wnętrze Grenlandii i wsch. Antarktyda.
Góry to formy powierzchni terenu cechujące się dużymi (powyżej300 m) wysokościami względnymi i znacznymi nachyleniami stoków. Wysokości bezwzględne gór są silnie zróżnicowane, od kilkuset do blisko dziewięciu tysięcy metrów. Pod względem genetycznym wyróżniamy góry:
• fałdowe (powstałe na skutek wypiętrzenia i fałdowania skał),
• zrębowe (powstałe na skutek wypiętrzenia blokowego),
• wulkaniczne (powstałe na skutek erupcji wulkanicznych),
• krawędziowe (powstałe na skutek rozcięcia wysokich progów wyżynnych).
Ze względu na kształt obszaru górskiego wyróżniamy pojedyncze góry (częste w przypadku wulkanów albo tzw. gór wyspowych, oraz zespoły (grupy) gór tworzących niekiedy zwarte masywy górskie (np. Masyw Kilimandżaro), a częściej wydłużone pasma górskie (np. Wogezy). Zespoły pasm górskich, wraz z oddzielającymi je dolinami i kotlinami noszą nazwę łańcuchów górskich (np. Alpy). Niekiedy zespoły łańcuchów górskich zwykle powiązanych ze sobą genetycznie, określa się jako systemy górskie; np. andyjski system górski.
Powierzchnia Ziemi – postrzegana zwykle jako coś niezmiennego– ulega w rzeczywistości nieustannym przeobrażeniom. Jej współczesny wygląd jest efektem starcia dwóch przeciwstawnie działających zespołów procesów: endogenicznych, czyli wewnętrznych, zmierzających do wypiętrzania powierzchni Ziemi, i egzogenicznych, czyli zewnętrznych, zmierzających do jej obniżenia (degradacji). Procesy te określamy mianem morfogenetycznych, morfologicznych lub morfogenicznych. Kształtują one rzeźbę powierzchni Ziemi, powodując powstawanie, przeobrażanie i niszczenie (degradację) form terenu.