Gdyby każdy komunikat, który wypowiadamy czy odbieramy, składał się tylko z podmiotu i orzeczenia, nasza mowa byłaby bardzo uboga i nieciekawa. Aby urozmaicić nasze komunikaty i oczywiście przekazać w nich dodatkowe informacje, posługujemy się przydawką. W zdaniu jest ona określeniem rzeczownika i odpowiada na pytania:
– jaki? jaka? jakie?
piękny widok, interesująca książka, pole uprawne
– który? która? które?
pierwszy zawodnik, ostatnia runda, tamte góry
– czyj? czyja? czyje?
mój piórnik, jej siostra, ich psy
– ile? czego? z czego?
pięć litrów, futro lisa, spodnie z bawełny
W roli przydawki mogą wystąpić różne części mowy:
– przymiotnik;
puszysty kocur, czerwone róże (jaki? jakie? )
– zaimek przymiotny;
moja głowa, ich dzieci (czyja? czyje? )
– imiesłów przymiotnikowy czynny;
nużąca podróż, relaksujący masaż (jaka? jaki? )
– imiesłów przymiotnikowy bierny;
ugotowany obiad, zapomniana historia (jaki? jaka? )
– liczebnik;
pierwszy pocałunek, dwie dziewczynki (który? które? )
– rzeczownik;
szczyt Świnica, na rzece Nil
Wyróżniamy następujące rodzaje przydawek:
• przymiotna
(przymiotnik, zaimek przymiotny, imiesłów przymiotnikowy czynny i bierny, liczebnik);
Wczoraj byłam na wielkich zakupach. (na zakupach jakich? wielkich)
Koncert rozpocznie się o godzinie dziewiętnastej. (o godzinie której? dziewiętnastej)
Interesująca lekcja dobiegła końca. (lekcja jaka? interesująca)
• rzeczowna
(rzeczownik, ale nie w dopełniaczu);
Dziecko zostało zbadane przez lekarza pediatrę. (lekarza jakiego? pediatrę)
Nad górami Atlas. (nad górami jakimi? Atlas)
• dopełniaczowa
(rzeczownik w dopełniaczu);
Mama Kasi jest bardzo miła. (mama kogo? Kasi)
Tomek jest wielbicielem filmów Woodego Allena. (filmów kogo? Woodego Allena)
• przyimkowa
(wyrażenie przyimkowe);
Koszulka z flaneli była poplamiona sokiem. (koszulka z czego? z flaneli)
Baryka śnił o domach ze szkła. (o domach z czego? ze szkła)
Uszyłam sobie bluzkę w kropki. (bluzkę w co? w kropki)
W zdaniu przydawka jest określeniem innych jego części np.:
– podmiotu;
Sumienny pracownik został doceniony przez szefa firmy (jaki? ).
– dopełnienia;
Cierpliwa ekspedientka obsługiwała wymagającą i marudzącą klientkę (jaką?).
– okolicznika;
W opuszczonym domu podobno dzieją się dziwne rzeczy (jakim? ).
– innej przydawki;
Ojciec mojego kolegi jest zapalonym wędkarzem (czyjego? ).