Mikołaj Doświadczyński – bohater pamiętnika; jedzie do Paryża i usiłuje żyć tamtejszym życiem. Taka konstrukcja służy autorowi do wypunktowaniu sarmackiego nieuctwa, zacofania i niechęci do nauki. Po wizycie na utopijnej wyspie Nipu Mikołaj zdobywa wiedzę i umiejętności godne prawdziwego Polaka i staje się dobrym gospodarzem i światłym obywatelem.
Starosta Gadulski – bohater Powrotu posła; konserwatywny Sarmata, ślepo przywiązany do tradycji, pogardzający wykształceniem, przedkładający własny zysk nad dobro kraju.
Żona modna – żona średniozamożnego szlachcica, która aspiruje do lepszego, cudzoziemskiego życia i jest zafascynowana wszystkim, co obce. Egzaltowana i oderwana od rzeczywistości, w której żyje.