Rzeczowniki o nietypowej odmianie i nieodmienne

W poprzednim rozdziale zostały omówione podziały na gromady deklinacyjne, ale nie wszystkie rzeczowniki można do tych zasad dopasować. Istnieją takie wyrazy, które odmieniają się wbrew wszelkim regułom:

• rzeczowniki o odmianie nieregularnej mają inne formy w liczbie pojedynczej, a inne w mnogiej;

Człowiek to podobno krewny małp.
Pierwszy raz widzę tego człowieka.
Temu człowiekowi zawsze wszystko uchodzi płazem.
Na ten festyn zorganizowany na Błoniach przybyły tłumy ludzi.
Niektórzy ludzie naprawdę nie mają wstydu.
Z nieznajomymi ludźmi należy postępować ostrożnie.
W przyszłym roku kończę studia prawnicze.
Z Nowym Rokiem wielu ludzi rzuca palenie.
W ubiegłym roku zmieniłem pracę.
W ostatnich latach wiele się zmieniło w naszym mieście.
Moja babcia ma dziewięćdziesiąt lat.
Z upływem lat człowiek zmienia swój stosunek do wielu rzeczy.

Wyraz lata (mianownik, liczba mnoga) może być także formą wyrazu lato (mianownik, liczba pojedyncza).
Tegoroczne lato było bardzo deszczowe.
W lecie zawsze jadę na Mazury, a potem nad Bałtyk.

• o rzeczownikach, które odmieniają się tylko w liczbie mnogiej (liceum, technikum, mauzoleum, itd.) już wcześniej mówiliśmy;
• przyjrzyjmy się jeszcze odmianie kłopotliwego słowa: przyjaciel:

Największym skarbem jest dobry i oddany przyjaciel.
Przyjacielowi powinno się bezgranicznie ufać.
Na urlop pojechałem z moim przyjacielem – Tomkiem.
W przyjacielu zawsze powinno się mieć oparcie.
Na przyjęciu urodzinowym zjawili się moi przyjaciele.
Anka ma wielu przyjaciół.
Większość czasu spędzam z przyjaciółmi.
O przyjaciołach nie należy wyrażać się źle.

• jest wiele nazwisk, czy nazw geograficznych, których w ogóle nie odmieniamy, np. Baku, Ułan Bator, Caracas, Los Angeles, Rio de Janeiro;

Miasto Baku jest położone w Azerbejdżanie.
W Baku toczy się akcja „Przedwiośnia” Stefana Żeromskiego.
Moja firma otworzyła swoje przedstawicielstwo w Ułan Bator.
Tak, Ułan Bator to stolica Mongolii.
A może pojedziemy na wakacje do egzotycznego Caracas? A gdzież to Caracas leży, aż w Wenezueli?
W Los Angeles mieszkają największe gwiazdy kina.
Z Los Angeles kojarzy mi się Bulwar Zachodzącego Słońca.
A może pojedziemy na karnawał do Rio de Janeiro?
Jeśli będę a Ameryce Południowej, to na pewno zobaczę Rio de Janeiro.

Mając do czynienia z różnymi nazwiskami, warto zorientować się, czy ktoś wyraża wolę, by jego nazwisko odmieniać czy też nie. W ten sposób nie popełnimy gafy.
Pan Adam Bielak.
Pana Adama Bielak: Bielaka.
Panu Adamowi Bielak: Bielakowi.
Pana Adama Bielak: Bielaka.
Z Panem Adamem Bielak: Bielakiem.
O Panu Adamie Bielak: Bielaku.