Kazimierz III Wielki

Od młodości przygotowywany na następcę tronu przez ojca, Władysława I Łokietka. W latach 1329–30 przybywał z misją dyplomatyczną na Węgrzech, 1331–33 zarządzał Wielkopolską, Kujawami i ziemią sieradzką. Koronowany na króla polskiego w 1333. W 1335 w zamian za zrzeczenie się przez króla czeskiego tronu polskiego zrezygnował z prawdo księstw śląskich (w 1356 ponownie). W 1339 wzmocnił przymierze z królem węgierskim układem na przeżycie. W 1343 zawarł pokój z Krzyżakami– odzyskał Kujawy i ziemię dobrzyńską, odstąpił Pomorze Gdańskie. W 1355 zhołdował Mazowsze. Rozpoczął ekspansję na wschód, w latach 1340–1349 opanował Ruś Halicką, do 1366 Wołyń i Podole. Dbał o rozwój gospodarczy kraju, wspierał handel. Lokował około 70 miast, w ponad 70 zbudował zamki lub mury obronne. Skodyfikował prawo ok. 1350 (statuty piotrkowski i wiślicki), zreformował wojsko i skarb, w 1364 założył w Krakowie pierwszy polski uniwersytet. Wzmocnił państwo i poprawił jego pozycję na arenie międzynarodowej, czego dowodem stał się zjazd krakowski; uczestniczyli w nim m.in. cesarz Karol IV, król Węgier Ludwik, królowie Danii i Cypru.

Jaki był jęk, jaki płacz, jakie głośne narzekanie (...) podczas złożenia zwłok jego, tego język ludzki nie łatwo opowiedzieć zdoła.
Janko z Czarnkowa