profil

Chrześcijaństwo w państwie rzymskim

poleca 57% 167 głosów

Chrześcijaństwo początkowo rozszerzało się głównie we wschodniej części imperium rzymskiego. Niezwykle szybko jednak zdobyło ono wyznawców w innych częściach cesarstwa rzymskiego (w latach 50. I wieku istniała już liczna gmina chrześcijańska w Rzymie).

W II wieku chrześcijaństwo zaczęło rozwijać się w Galii i Hiszpanii, zaś w III wieku w Brytanii. Chrześcijanie spotkali się z niechęcią i wrogością władz rzymskich i społeczeństwa imperium z kilku względów:
a) religia chrześcijańska nie zgadzała się na współistnienie z innymi wyznaniami, co budziło sprzeciw wyznawców wielobóstwa;
b) chrześcijanie odmawiali oddawania czci bogom państwowym oraz osobie cesarza, co traktowane było jako wrogie działania wobec państwa;
c) wszystkim aktom życia społecznego w starożytności towarzyszyły ceremonie religijne, chrześcijanie, odmawiając udziału w tych uroczystościach, wycofywali się z życia społecznego, co powodowało powstanie licznych plotek i domysłów na temat ich wierzeń i kultu.

Do połowy III wieku cesarze rzymscy nie wydawali jednak aktów prawnych skierowanych przeciwko chrześcijanom. Prześladowania, do których dochodziło w I i II wieku, miały charakter lokalny i sporadyczny. Do najbardziej znanych należą prześladowania za czasów panowania cesarza Nerona, który obwinił wyznawców tej religii o spowodowanie wielkiego pożaru Rzymu w 64 roku.

Wielkie prześladowania chrześcijan rozpoczęto w połowie III wieku. Na przełomie 249 i 250 roku cesarz Decjusz wydał prawo nakazujące powszechne karanie chrześcijan. Ostatnie edykty nakazujące prześladowania chrześcijan wydano w 303 i 304 roku.

W 311 roku cesarz Galeriusz wydał edykt tolerancyjny dla chrześcijan. Postanowienia tego edyktu zostały potwierdzone przez cesarzy: Konstantyna, rządzącego na zachodzie, i Licyniusza, panującego we wschodniej części imperium, podczas ich spotkania w 313 roku w Mediolanie. Chrześcijaństwo uzyskało równouprawnienie z innymi religiami imperium rzymskiego. Starą religię rzymską próbował odrodzić cesarz Julian, zwany Apostatą (361-363). Kolejni cesarze popierali już całkowicie religię chrześcijańską. W 381 roku zapanowania cesarzy Gracjanusa i Teodozjusza chrześcijaństwo zostało uznane za oficjalną religię państwa. Wszyscy poganie oraz heretycy zostali usunięci ze stanowisk państwowych.

Warto pamiętać

Charakterystyczną cechą rozwoju chrześcijaństwa było powstawanie wielkiej liczby herezji. Spory, które powodowały powstanie herezji, dotyczyły głównie kwestii teologicznych, np. kwestii Trójcy Świętej czy istoty Chrystusa. Do herezji, które zdobyły sobie najwięcej zwolenników, zaliczyć można arianizm (Chrystus nie jest równy [współistotny] Bogu Ojcu), nestorianizm i monofizytyzm. Autorzy chrześcijańscy w IV wieku wymieniają około 80 herezji.

Pojęcia

herezja – poglądy religijne niezgodne z doktryną danego wyznania

Literatura

Pierwsi świadkowie. Pisma Ojców Apostolskich. Kraków 1998.
R.A. Markus: Chrześcijaństwo w świecie rzymskim. Warszawa 1978.
M. Simon: Cywilizacja wczesnego chrześcijaństwa I-IV wiek. Warszawa 1979.
A.G. Hamman: Życie codzienne pierwszych chrześcijan (95-197). Warszawa 1990.
A. Krawczuk: Julian Apostata. Warszawa 1987.
H. Masson: Słownik herezji w Kościele katolickim. Katowice 1993.
C.V. Manzanares: Pisarze wczesnochrześcijańscy I-VII wiek. Mały słownik. Warszawa 1996.
F.W. Deichmann: Archeologia chrześcijańska. Warszawa 1994.
E. Wipszycka: Kościół w świecie późnego antyku. Warszawa 1994.
J. Kulisz SJ, A. Mostowska-Baliszewska: Spór o Jezusa Chrystusa w ciągu dziejów. Warszawa 1998.

Daty

III wiek - rozwój chrześcijaństwa w Brytanii
64 rok - wielki pożar Rzymu
połowa III wieku - prześladowania chrześcijan w imperium rzymskim
311 rok - edykt tolerancyjny cesarza Galeriusza
313 rok - edykt tolerancyjny cesarzy Konstantyna i Licyniusza
381 rok - uznanie chrześcijaństwa za religię państwową

Oś czasu

64 n.e. - śmierć św. Piotra i św. Pawła
215 n.e. - wyprawa Karakalli przeciwko Partom
300 n.e. - początek rozkwitu cywilizacji Majów

Podoba się? Tak Nie