profil

Budowa i funkcja szkieletu

poleca 65% 173 głosów

Szkielet stanowi rusztowanie ciała i jest miejscem przyczepu mięśni, dzięki czemu umożliwia zmianę położenia całego ciała oraz zmianę ułożenia części ciała względem siebie, a także utrzymanie odpowiedniej postawy ciała. Ponadto pełni funkcję wzrostową, gdyż przyrost kości umożliwia osiągnięcie określonej wielkości i kształtu ciała. Chroni narządy wewnętrzne. Pełni funkcję krwiotwórczą. Magazynuje sole mineralne (zwłaszcza sole wapnia). Głównym materiałem budulcowym szkieletu człowieka jest tkanka kostna, w mniejszym stopniu chrzęstna.

Szkielet człowieka zbudowany jest z kości, które ze względu na budowę zewnętrzną podzielono na:
– długie (np. kość ramienna, udowa, przedramienia, podudzia, śródręcza, śródstopia, palców);
– płaskie (np. kości mózgoczaszki, łopatka, kości miednicy);
– krótkie (np. niektóre kości nadgarstka i stępu);
– różnokształtne (np. żuchwa, kręgi);
– pneumatyczne (niektóre kości trzewioczaszki, np. szczęka, kość klinowa).

Kości zbudowane są z istoty zbitej i gąbczastej.
Istota zbita stanowi zewnętrzną, ochronną warstwę wszystkich kości oraz tworzy trzon kości długich, natomiast istota gąbczasta buduje nasady kości długich oraz wnętrza pozostałych kości. Kości pneumatyczne dodatkowo zawierają przestrzenie wysłane błoną śluzową i wypełnione powietrzem. Zewnętrzna powierzchnia kości, z wyjątkiem tej, która tworzy stawy i jest pokryta chrząstką stawową, pokryta jest okostną.
Okostna jest cienką błoną z tkanki łącznej zbitej, bogato unaczynioną i unerwioną. Dzięki komórkom kościotwórczym okostnej następuje zgrubienie kości przez odkładanie nowych warstw kości na jej powierzchni lub zrastanie uszkodzonej kości. Wewnątrz trzonów kości długich znajduje się jama szpikowa wypełniona szpikiem. Ponadto szpik wypełnia wolne przestrzenie istoty gąbczastej kości płaskich i kręgów

Kości połączone są ze sobą w sposób ścisły lub wolny.
Połączenia ścisłe to więzozrosty, chrząstkozrosty oraz kościozrosty. Wykazują małą ruchliwość lub jej brak. W więzozrostach łącznikiem kości jest tkanka łączna włóknista lub sprężysta, np. więzozrosty łączące ze sobą łuki kręgów. Swoistym rodzajem więzozrostu są szwy łączące większość kości czaszki. Z wiekiem szwy kostnieją, przekształcając się w kościozrosty. Chrząstkozrosty są połączeniami kości za pośrednictwem chrząstki, np. w spojeniu łonowym miednicy. Chrząstkozrosty tworzące tzw. chrząstki nasadowe między trzonem a nasadą kości długich (warunkują wzrost kości na długość) z wiekiem kostnieją, stając się kościozrostami.
Połączenia wolne stanowią stawy. Ruchomość stawu zależy od kształtu stykających się ze sobą powierzchni stawowych. Ruchy we wszystkich płaszczyznach umożliwiają stawy wieloosiowe, np. staw kulisty (barkowy oraz biodrowy). Ruchy w dwóch płaszczyznach umożliwiają stawy dwuosiowe, np.staw siodełkowy (staw nadgarstkowo-śródręczny kciuka). Na ruch w jednej płaszczyźnie pozwalają stawy jednoosiowe, np. staw zawiasowy (staw ramieniowo-łokciowy), staw elipsoidalny (staw promieniowo-nadgarstkowy) lub staw obrotowy (staw między pierwszym a drugim kręgiem szyjnym).

W stawie można wyróżnić:
– główkę i panewkę pokryte chrząstką,
– torebkę stawową otaczającą staw,
– jamę stawową wypełnioną mazią stawową,
– więzadła stawowe wzmacniające torebkę stawową i przechodzące w okostną obu kości,
– czasem dodatkowe elementy chrzęstne dopasowujące powierzchnie stawowe podczas ruchu w stawie, np. łękotki w stawie kolanowym.

Zapamiętaj

Funkcje szkieletu człowieka:
• umożliwia utrzymanie pionowej postawy ciała,
• pełni funkcję wzrostową,
• stanowi bierną część układu narządów ruchu,
• chroni narządy wewnętrzne,
• jest narządem krwiotwórczym,
• stanowi magazyn wapnia.
Połączenia kości:
• ścisłe (więzozrosty, chrząstkozrosty, kościozrosty, np. szwy),
• wolne, czyli stawy (wieloosiowe, dwuosiowe, jednoosiowe).
Wykształcenie szkieletu wewnętrznego umożliwiło zwierzętom lądowym osiągnięcie znacznych rozmiarów ciała.

poleca 69% 734 głosów

Budowa szkieletu człowieka

Szkielet człowieka, podobnie jak szkielet większości kręgowców (wyj. krągłouste), można podzielić na część osiową oraz szkielet kończyn wraz z obręczami . Kościec człowieka (wg Delaney, 1976, zmienione)

Podoba się? Tak Nie

Materiał opracowany przez eksperta

Czas czytania: 3 minuty

Spis treści
Budowa i funkcja szkieletu