Ptaki są stałocieplnymi kręgowcami należącymi do owodniowców, które przystosowały się do lotu.
Ciało ptaka o opływowym kształcie pokryte jest piórami stanowiącymi izolację termiczną oraz zapewniającymi dużą powierzchnię nośną w czasie lotu. Pióra są wytworami naskórka. Wyróżnia się pióra konturowe i puchowe. Piórami konturowymi są lotki, sterówki i pióra pokrywowe. Zbudowane są z osi oraz chorągiewki. Oś składa się z dutki pogrążonej w skórze oraz ze stosiny, na której osadzona jest złożona z promieni chorągiewka. W każdym promieniu występują promyki i haczyki, które sczepiają się ze sobą. Pióra puchowe mają skróconą stosinę i pęk promieni nietworzących chorągiewki, gdyż nie zawierają struktur sczepiających. Pióra namaszczone są wydzieliną gruczołu kuprowego (jedyny gruczoł w skórze ptaka), przez co stają się nieprzemakalne.
Szkielet ptaka cechuje lekkość, silne skostnienie oraz zrastanie się kości. Kości długie są kośćmi pneumatycznymi. Czaszka jest lekka, zbudowana z cienkich, zrośniętych kości. Łączy się z kręgosłupem jednym kłykciem potylicznym i zestawia z dwoma pierwszymi kręgami: dźwigaczem i obrotnikiem. Szczęki pozbawione zębów pokryte są rogowym dziobem.
Budowa ptaka (wg Frejlak, 1987)
Kręgosłup w części piersiowej, lędźwiowej i krzyżowej jest zrośnięty, natomiast odcinek szyjny bardzo ruchliwy. W kończynie przedniej przekształconej w skrzydło liczba palców i ich członów uległa redukcji. Silnie rozwinięta kość krucza stanowi oparcie na mostku dla szkieletu skrzydeł. Grzebień mostka stanowi miejsce przyczepu dla mięśni poruszających skrzydłami. W kończynach tylnych kości śródstopia i nastopka zrastają się w tzw. skok. Miednica jest otwarta, co ma związek ze składaniem dużych jaj w twardych skorupach. Układ mięśniowy jest bardzo dobrze rozwinięty. Żołądek ptaka zbudowany jest z części gruczołowej wydzielającej sok trawienny i części mięśniowej, gdzie pokarm jest rozcierany przy udziale połkniętych kamyczków. Do magazynowania i rozmiękczania pokarmu służy wole. Płuca zbudowane są z kanalików i połączone z workami powietrznymi, co umożliwia przepływ powietrza przez płuca zarówno podczas wdechu, jak i wydechu, czyli tzw. podwójne oddychanie. Serce jest zbudowane z dwóch komór i dwóch przedsionków. W układzie wydalniczym brak jest pęcherza moczowego. Mocz dostaje się z nerek moczowodami do steku, gdzie miesza się z kałem. Mózgowie cechuje silny rozwój kresomózgowia, móżdżku oraz śródmózgowia. Mają doskonały wzrok oraz słuch.
Ptaki są jajorodne. Ich jaja otoczone są wapienną skorupką. Duża kula żółtkowa zawieszona jest na tzw. skrętkach w płynnym białku otoczonym podwójną osłoną pergaminową. Po zapłodnieniu na powierzchni kuli żółtkowej tworzy się tarczka zarodkowa, z której kształtuje się zarodek, otoczony przez błony płodowe: kosmówkę, owodnię i omocznię. Zarodek żywi się materiałem odżywczym zgromadzonym w jaju w postaci żółtka i białka. Opieka ptaków nad potomstwem przejawia się w wysiadywaniu jaj oraz opiece nad pisklętami. Zagniazdowniki po wykluciu są dość samodzielne. Gniazdowniki wymagają karmienia.
Gromadę ptaków dzieli się na dwie podgromady: praptaki i ptaki właściwe.
Ptaki odgrywają szczególną rolę w przyrodzie: utrzymują równowagę biologiczną, zjadając np. owady, gryzonie i zwierzęta chore, padlinożercy pełnią rolę sanitarną. Ponadto ptaki zapylają kwiaty (kolibry), rozsiewają nasiona. Niektóre są hodowane przez człowieka.