Nicienie są organizmami wolno żyjącymi oraz pasożytami roślin i zwierząt. Ciało ich przeważnie jest wydłużone, nitkowate, o przekroju poprzecznym kolistym lub owalnym.
Posiadają wór powłokowo-mięśniowy, pokryty grubą kutykulą, zbudowany z jednej warstwy mięśni. Wewnątrz ciała znajduje się pierwotna jama ciała wypełniona płynem, który pełni funkcję szkieletu hydraulicznego oraz rozprowadza substancje odżywcze z przewodu pokarmowego. Układ pokarmowy ma postać przewodu z otworem gębowym i odbytowym. Oddychanie odbywa się całą powierzchnią ciała, a u pasożytów występuje też oddychanie beztlenowe. Układ nerwowy ma podobną budowę jak u płazińców. W protonefridiach brak jest komórek płomykowych. Na ogół są rozdzielnopłciowe, z wyraźnym dymorfizmem płciowym – samice są większe od samców. Narządy rozrodcze mają postać cewek. Żeńskie są parzyste, męskie nieparzyste. Zapłodnienie jest wewnętrzne. Nicienie są jajorodne, a ich rozwój jest złożony, połączony z kilkakrotnym zrzucaniem kutykuli.
Wśród nicieni występują zarówno formy wolno żyjące, jak i pasożytnicze. Wolno żyjącym nicieniem jest np. węgorek octowy żyjący w fermentujących owocach.
Pasożytami roślin jest np. mątwik buraczany oraz węgorek pszeniczny. Pasożytami zwierząt są m.in. różne gatunki glisty: psia, kocia, świńska oraz włosień kręty. Włosień kręty jest też pasożytem człowieka. Jego otorbione larwy mogą znajdować się w mięsie wieprzowym. Do pasożytów człowieka należą też żyjące w przewodzie pokarmowym owsiki, włosogłówka, tęgoryjec. W krajach tropikalnych filaria Bancrofta atakuje układ limfatyczny człowieka, wywołując chorobę zwaną słoniowacizną. Pasożytem człowieka jest też glista ludzka (na rys. po prawej), przechodząca skomplikowany rozwój. Dorosła samica składa zapłodnione jaja, które wraz z kałem żywiciela wydostają się na zewnątrz. W jajach tych, zwanych inwazyjnymi, rozwijają się larwy. Po połknięciu przez żywiciela trafiają do jego jelita, gdzie po oswobodzeniu z osłonek przebijają się do naczyń krwionośnych i wraz z krwią dostają do płuc. Tam przebiega ich dalszy rozwój. Następnie larwy drogami oddechowymi wędrują do gardła. Na skutek odruchu wykrztuśnego zostają powtórnie połknięte i dostają się do jelita, gdzie rozwijają się w formy dorosłe zdolne do rozrodu.
Cykl rozwojowy glisty ludzkiej