Pokrywa ciągłą warstwą powierzchnię ciała zwierzęcia lub wyściela jego narządy i jamy ciała. Cechami specyficznymi tkanki nabłonkowej jest ścisłe przyleganie komórek do siebie oraz ich spolaryzowanie. Część szczytowa tkanki, skierowana ku powierzchni ciała lub do światła przewodu, różni się od części podstawnej, która graniczy z inną tkanką (najczęściej łączną). Powierzchnia podstawna spoczywa na cienkiej i mocnej warstewce substancji międzykomórkowej, zwanej błoną podstawną.
Między komórkami substancja międzykomórkowa prawie nie występuje, a komórki są ze sobą zespolone za pomocą połączeń międzykomórkowych. Połączenia zwierające i desmosomy łączą komórki ze sobą, półdesmosomy łączą je z błoną podstawną, połączenia zamykające uszczelniają przestrzeń między komórkami, natomiast połączenia komunikacyjne umożliwiają wymianę małych cząsteczek i jonów między sąsiadującymi komórkami.
Komórki nabłonkowe mogą być zaopatrzone w rzęski. U bezkręgowców mogą też produkować różne wydzieliny płynne lub stałe określone mianem oskórka (kutykuli), które często zawierają różne związki organiczne lub nieorganiczne (np. chitynę, węglan wapnia). U kręgowców komórki wielowarstwowego nabłonka powłokowego budujące naskórek przekształcają się w różne struktury, np. włosy, pióra, pazury, kopyta oraz gruczoły skórne.
Klasyfikacja nabłonków opiera się na kształcie komórek i ich ułożeniu w warstwy. Można także dzielić je ze względu na pełnioną funkcję. Stąd wyróżnia się:
Tkanka nabłonkowa wykazuje duże zróżnicowanie wynikające z różnorodności jej budowy i pełnionych funkcji.
Tkanka nabłonkowa powstaje w początkowym okresie rozwoju zarodkowego z ekto-, endo- i mezodermy. U bezkręgowców występują nabłonki jednowarstwowe, a u kręgowców jedno- i wielowarstwowe. W organizmie wykazuje dużą zdolność do regeneracji. W nabłonkach wielowarstwowych podziały komórek zachodzą głównie w głębiej położonych warstwach tkanek.
Rodzaje nabłonków