Czas

szkoda czasu i atłasu

umilić/umilać komuś życie/czas

burzliwe czasy

‘okres pełen ważnych, przełomowych wydarzeń’; wyr. rzecz.; Żyli jednak w bardzo burzliwych czasach. – „Angora”.

cierpieć na brak czasu

‘nie mieć nigdy czasu’; zwrot; No i Renia cierpi na brak czasu. – K. Grochola.

czas na jakieś małe co nieco

‘pora na małą przekąskę, na zjedzenie czegoś’; fraza, liter. – A.A. Milne, „Kubuś Puchatek”.

czas ucieka

‘szybko mijają lata’; fraza; Dawniej były zegarki, które tykały; było słychać, jak czas ucieka. – J. Twardowski.

czas wolny

‘czas, kiedy się nie pracuje ani uczy; okres poza jakimikolwiek zajęciami’; wyr. rzecz.; Kiedy okazało się, że taki rodzaj spędzania wolnego czasu po tygodniu nauki czy pracy (właśnie w spartańskich warunkach) odpowiada młodym ludziom (…) rave’y przeniesiono do legalnych klubów, mieszczących się zwykle w piwnicach czy podziemiach budynków w centrach miasta. – „Angora”.

dla zabicia czasu

‘żeby się nie nudzić, aby wypełnić czas, oczekując na coś lub na kogoś’; wyr. określ.; Ucz się śmierci nie tylko/dla zabicia czasu. – E. Lipska.

iść z duchem czasu

‘być nowoczesnym, postępować zgodnie z najnowszą modą, być zwolennikiem nowoczesności’; zwrot

mieć czas wypełniony po brzegi

‘być bardzo zajętym, mieć dużo obowiązków’;zwrot; Uczył się pilnie francuskiego, pomagał nam w ciężkich pracach domowych, czas miał wypełniony po brzegi. – „Nowy Dzień”.

od czasu do czasu

‘co pewien czas, niekiedy, nie zawsze’; wyr. określ.; Jeśli na przykład trafi do moich rąk dobra książka lub ciekawe pismo, mogę i trzy dni leżeć na brzuchu pogrążona w czytaniu, nie jedząc (od czasu do czasu wystarczy mi byle co przełknąć i popić), nie sprzątając.

rychło w czas

‘za późno, już jest po wszystkim’; wyr. określ.;

szczęśliwi czasu nie liczą

‘człowiek, który jest szczęśliwy, nie czuje upływu czasu’; fraza; Szczęśliwi czasu nie liczą. – „Cogito”.

szkoda czasu

‘nie ma sensu czymś się zajmować’; wyr. określ. hist.; część przysł. „Szkoda czasu i atłasu”; (…) szkoda czasu na wyjaśnianie tej sprawy. – „Ozon”.

wyścig z czasem

‘pośpiech, pęd, pogoń’; wyr. rzecz., sport.; Wyścig z czasem (tyt.) – „Ozon”.

wytrzymać próbę czasu

‘mimo upływu czasu pozostać niezmienionym, nie utracić wartości, okazać się stałym’; zwrot; Okrągłostołowy pomysł na Polskę nie wytrzymał próby czasu.

ząb czasu

‘upływ czasu powoduje zniszczenia’. (Najczęściej w połączeniu z czas.: nadgryźć, niszczyć, nadwyrężyć, naznaczyć ); wyr. rzecz., liter. – W. Szekspir, „Miarka za miarkę”; Podjęła mnie zupą ogórkową w jadalni-świetlicy, gdzie poza długim stołem i rzędami krzeseł stał sobie zacnie telewizor i kilka foteli mocno nadwerężonych zębem czasu. – „Kobieta”.

znaki czasu

‘cecha charakterystyczna, właściwa danemu momentowi lub epoce;s ymbol przemian społecznych typowy dla określonego okresu’; wyr. rzecz., łac., bibl. (Mt 16, 3-4: „Wygląd nieba umiecie rozpoznawać, a znaków czasu nie potraficie? Plemię przewrotne i wiarołomne żąda znaku, ale żaden znak nie będzie mu dany, prócz znaku Jonasza.”);