rzecz. m, br. lm
(psych., soc.) działanie nastawione na dostosowanie się do zastanej sytuacji, niechęć do wyrażania własnej woli, ugodowość za wszelką cenę, przystosowanie.
Pan Władek jest znanym wszystkim konformistą. Z powodu tego konformizmu (D. lp) stał się przedmiotem żartów całego biura. O konformizmie (Ms. lp) pana Władka krążą legendy. Pewnego dnia, na przykład, w gronie kolegów krytykował pracę kierownika działu, kiedy jednak prezes oficjalnie poparł kierownika, następnego dnia pan Władek mówił wszystkim, że to bardzo dobry fachowiec, niezastąpiony w firmie.
KOMENTARZ
Słowo konformizm w potocznym rozumieniu jest pojęciem negatywnym. Tłumaczy się je jako służalczość, nadmierną ugodowość itd. Nie ceni się ludzi, którzy nie mają własnego zdania lub nadmiernie dostosowują się do tego, czego chce ogół, nie ujawniając własnej opinii. Inaczej jest w rozumieniu psychologii społecznej– konformistyczna postawa większości ludzi jest nie tylko wygodnictwem, ale jednym z warunków normalnego funkcjonowania społeczeństwa, trudno sobie wyobrazić jakiekolwiek społeczeństwo składające się z ludzi działających zawsze przeciwnie do oczekiwań ogółu. Takie społeczeństwo szybko popadłoby w chaos i – faktycznie – przestało być społeczeństwem (zob. uwaga semantyczna).
Przeciwieństwem konformizmu jest nonkonformizm, a człowiek, który nie zachowuje się konformistycznie to nonkomformista (ż nonkomformistka).