Impresjonizm i postimpresjonizm (neoimprosjonizm).

1. CHARAKTERYSTYKA TECHNIKI

Sztuka impresjonizmu jest czysto instynktowna i wzrokowa, lecz to widzenie jest zależne od światła i jego nieustannych przemian. W konsekwencji pejzaż zdominował wszystkie inne tematy i całkowicie wyeliminował kompozycje religijne, mitologiczne, historyczne. Artyści pracowali na wolnym powietrzu i jak najspieszniej, ponieważ natura podlega nieustannym przemianom, a im przecież chodziło o utrwalenie ?przelotnego wrażenia?. Uwagę ich przyciągało to, co stwarza refleks, a zwłaszcza to, co płynie. Pragnęli uwieczniać zmienność przyrody, jej ruch, ekspresję. Malarze ? impresjoniści pragnęli chwytać urok danego miejsca w określony dzień, godzinie. To pragnienie skłoniło niektórych, zwłaszcza Moneta, do wykonywania ?serii?. Malarz ten chciał dowieść, ze artysta umieszczając sztalugi w tym samym miejscu, ale o różnych porach dnia, widzi formy nieustannie się zmieniające. Impresjoniści nie chcieli przedstawiać form i barw na podstawie posiadanej wiedzy, lecz tak, jak je postrzegali, poddane deformującemu działaniu światła. Porzucili także rysunek konturowy, zaniechali perspektywy geometrycznej, przestrzeń i wolumen podkreślali kolorem ? jego natężeniem i odcieniem. Dodatkowo usunęli z palety barw czernie i szarości, czyste biele, brązy i ?ziemie?. Używali tylko barw zbliżonych do kolorów widma słonecznego, czyli błękitów, zieleni, żółci, oranży, czerwieni, fioletów. Malowali to, co widzieli, a nie to, co wiedzieli. Na przykład: ziemia mogła mieć u nich kolor fioletowy, fiołkowo ? różowy, różowy, niebieski czy oranżowy.

2. NAJWIĘKSI IMPRESJONIŚCI

Gustave Caillebotte (ur. 1848, zm. 1894) - francuski malarz. Początkowo tworzył w stylu akademickim, a następnie impresjonistycznym. Jego działa to: ?Paryż. Deszczowy dzień?, ?Kajakarze?, ?Wioślarze?, ?Krajobraz morski (regaty w Villiers)?, ?Łodzie na Sekwanie w Argenteuil?, ?Jachty w Argenteuil?, ?Cykliniarze?.

Paul Czanne (ur. 19 stycznia 1839, zm. 22 października 1906), malarz pochodzący z Aix-en-Provence, którego twórczość stanowi pomost pomiędzy impresjonizmem i kubizmem. W obrazach Czanne'a kształt przedmiotów, zbliżał się do form geometrycznych.
Dzieła malarza: ?Porwanie?, ?Nowoczesna Olimpia?, ?Dom wisielca?, ?Autoportret na różowym tle?, ?Martwa natura z wiśniami i brzoskwiniami?, ?Wielcy kąpiący się?, ?Piramida z czaszek?.

Edgar Degas, właśc. Edgar Hilaire Germain de Gas (19 lipca 1834 - 27 września 1917) - malarz i rzeźbiarz francuski.
Degas bywa zaliczany do impresjonistów, jego prace ciążyły jednak często w kierunku realizmu i romantyzmu. Namalował: ?Na wyścigach konnych?, ?Gwałt?, ?Tancerka?, ?Lekcja tańca?, ?Na wyścigach?, ?Błękitne tancerki?, ?Baletnice w różu?.

douard Manet (ur. 23 stycznia 1832 w Paryżu, zm. 30 kwietnia 1883 w Paryżu, został pochowany na Cimeti?re de Passy), francuski malarz. Był uczniem Thomasa Couture. Uważany za jednego z prekursorów impresjonizmu, lubił gorszyć mieszczańską publiczność. Przykładem tego może być jego obraz "Śniadanie na trawie", w swoim czasie uznany za dzieło skandalicznie bezwstydne, w którym mitologiczny motyw nagiej nimfy Manet prowokacyjnie przeniósł w realia współczesne, szokując współczesnych kontrastem ubrania i nagości. Nazywany jest "ojcem sztuki nowoczesnej". Był malarzem skandalizującym, chociaż on sam nigdy nie starał się prowokować. To on był ojcem duchowym impresjonistów, mimo że nie wystawiał swych obrazów na wystawach przez nich organizowanych. Nie powinno się nazwać Maneta impresjonistą. Był starszy od większości z nich, a jego twórczość bliższa jest realizmowi. Jednak impresjoniści przejęli od Maneta dynamiczny sposób malowania, ostre naturalne oświetlenie i śmiałą kolorystykę swych obrazów. Manet to ostatni z wielkich klasyków i zarazem pierwszy malarz nowoczesności. Jego dzieła: ?Pijący absynt?, ?Śniadanie na trawie?, ?Olimpiad?, ?Martwa natura z melonem i brzoskwiniami?, ?Rozstrzelanie cesarza Maksymiliana?, ?Portret Miry Brunet w czarnym kapeluszu?, ?W łodzi?, ?Portret Emila Zoli?.

Claude Monet (urodzony 14 listopada 1840 w Paryżu ? zmarł 5 grudnia 1926) ? francuski malarz, jeden z twórców i czołowych przedstawicieli impresjonizmu. Malarz stworzył: ?Kobiety w ogrodzie?, ?Impresja. Wschód słońca?, ?Maki w pobliżu Argenteuil?, ?Kobieta z parasolką i dzieckiem?, ?Dworzec Saint-Lazare?, ?Słoneczniki?, ?Kobieta z parasolką?, cykl ?Katedra w Rouen?, cykl ?Lilie wodne?.

Camille Pissarro (ur. 10 lipca 1830 - zm. 12 listopada lub 13 listopada 1903), francuski malarz impresjonistyczny.
Znany jako "ojciec impresjonizmu" malował sceny wiejskiego życia, szczególnie pejzaże i wieśniaków pracujących na polu, a także scenki z Montmartre. W późniejszym okresie uczyli się od niego artyści tacy jak Paul Czanne i Paul Gauguin. Dzieła artysty: ?Droga z Wersalu do Louveciennes?, ?Przymrozek?, ?Czerwone dachy?, ?Odpoczynek wśród drzew?, ?Wyspa Lacroix, Rouen, efekt mgły?, ?Kościół i farma w Eragny?, ?Ogród artysty w Eragny?.

Auguste Renoir, Pierre-Auguste Renoir (ur. 25 lutego 1841, zm. 3 grudnia 1919), malarz francuski. Współtwórca i jeden z czołowych przedstawicieli impresjonizmu. Renoire stworzył takie obrazy, jak: ?Alfred Sisley i jego żona?, ?Kwiaty w glinianym wazonie?, ?Claude Monet czytający?, ?Paryżanka?, ?Kąpiące się?, ?Nad brzegiem morza?, ?Parasolki?, ?Plac św. Marka w Wenecji?.

Mary Cassatt (ur. 22 maja 1844 w Allegheny City, zm. 14 czerwca 1926 w Chteau de Beaufresne) amerykańska malarka, przedstawicielka impresjonizmu.
Autorka subtelnych portretów kobiet i dzieci. W 1877 poznała Edgara Degasa, który wywarł ogromny wpływ na jej twórczość. Artystka namalowała obrazy pod tytułem: ?Torreador?, ?Na balkonie podczas karnawału?, ?Mała dziewczynka w niebieskim fotelu?, ?Powożąca kobieta z dzieckiem?? ?Dzieci bawiące się na plaży?, ?Siostry?, ?Margot w błękicie?

3. INSPIRACJE

Nowatorzy mieli jednak swoich dawniejszych i bezpośrednich prekursorów. Zalicza się do nich malarzy weneckich okresu renesansu, którzy pragnęli dać wyraz prawdziwej realności, używali nasyconych kolorów i barw dopełniających. Jeszcze silniej zapowiadali tendencje impresjonistyczne niektórzy Hiszpanie, m. in. El Greco, Velazquez, Goya. Ich sztuce wiele zawdzięczali Manet i Renoire. Również Anglie odegrała wybitną rolę w ewolucji malarstwa w stronę impresjonizmu. W czasie wojny w 1872 r. do Londynu udali się Claude Monet, Sisley i Pissarro i studiowali tam wszelkich mistrzów pejzażu: Constable?a czy Turnera. Impresjoniści nie pozostali również obojętnie na fr4ancuskich twórców ? Cezanne, jak powiedział, pragnął ?robić Poussina według natury?, zaś na Renoire?a duży wpływ mieli Watteau, Boucher i Fragonard.
Jednak prawdziwe początki impresjonizmu sięgają wprost do Delacroix, który wypowiedział się następująco: ?W malarstwie wszystko jest refleksem?. Jego zapiski w ?dziennikach? wskazują, że sposób widzenia artysty bliski jest impresjonizmowi.
Decydującą rolę w bezpośredniej genezie impresjonizmu odegrało jednak dwóch artystów: Carot i Courbet.
Carot początkowo zafascynowany był światłem, [później jednak dążył do wyrażania specyficznej atmosfery jakiegoś miejsca. Tonacja jego obrazów różnicowała się, barwy się zlewały. Posługiwał się również urozmaiconą gama szarości, uzyskiwanych jednak nie ze zmieszania bieli i czerni, lecz wszystkich kolorów pryzmatu. Corot, jak pisze Boudin, ?wskazał inną drogę? malarzom. Ta inną droga poszli ci, których chciałoby się określić mianem ?malarzy atmosfery?, czyli artyści pracujący w okolicach Normandii i ujścia Sekwany, miedzy Honfleur, Trouville, Deauville i Hawrem. To właśnie tam został wypromowany impresjonizm. To tam grupa artystów postanowiła po raz pierwszy malować wyłącznie i wprost z natury. Zamieszkawszy na farmie w Saint ? Simeon, niedaleko od Honfleur, założyli szkołę, zwaną szkoła z Honfleur lub Saint ? Simeon. Przez te tereny przewinęli się tacy znani malarze, jak Diaz, Monet, Corot czy Courbet.
I również ten ostatni miał spory wpływ na impresjonistów. Był on przywódcą szkoły realistów i jednym z ?malarzy światła?. Prekursorstwo artysty wyraziło się w krótkiej wskazówce, którą przekazał swym uczniom: Rób to, co widzisz, co chcesz, co czujesz?.
Na twórczość malarzy impresjonistów wpłynęła również nowa technika ? fotografia, w której jedni upatrywali nowej dziedziny sztuki, a inni brutalnie krytykowali. Ukazała ona artystom nieznane aspekty świata. Niespodziewany kąt widzenia, powiększenie, migawkowe ujęcia, z którymi od tego momentu artyści chcieli rywalizować chwytając chwilę. Fotografia była rywalką malarzy, działała na nich stymulująco, skłaniała do walki o rezultaty. Od tej chwili zaczęto malować obrazy przepełnione ilością migotliwych barw, które doskonale oddawały ulotność i doraźność widzenia i życia.
Wreszcie jeszcze jeden czynnik wywarł wyraźny wpływ na młodych malarzy, a mianowicie ?japonizm?. Od 1854 r. wznowiono kontakty z Japonią i wówczas artyści mieli okazje podziwiać drzeworyty japońskich mistrzów. Całkowicie nowe w oczach ludzi zachodu zagospodarowanie płaszczyzny, kompozycja odchylona od osi lub zbudowana po przekątnej, schematyzacja form i zmysł syntezy, jak również wyrafinowana kolorystyka urzekły takich artystów jak: Degas, Manet, Monet, Renoire, van Gogh, Toulousse ? Lautrec, Gauguin.

5. NEOIMPRESJONIZM (POSTIMPRESJONIZM)

Niektórzy artyści z grupy impresjonistów szybko jednak dostrzegli braki tej nowej maniery, nie kwestionując bynajmniej wielkich wartości, jakie ze sobą niosła. Renoire starał się zareagować wracając do rysunku i próbując stylizacji form, lecz mistrzem, który obok neoimpresjonistów stał u początku najsilniejszej reakcji, był Paul Cezanne.
Przyznawał ważność ruchowi impresjonistycznemu, lecz rozumiał jednocześnie niebezpieczeństwa tkwiące w malarstwie nazbyt spontanicznym. Usilnie pracował nad osiągnięciem wielkiej syntezy, która łączyłaby w sobie spontaniczność i rygor, przelotność i trwałość, widzenie natury i doznania zorganizowane, stopniowe zanikanie i strukturę, kolory i formę.
W 1886 r. wykształciła się nowa sztuka korzeniami tkwiąca w impresjonizmie. Artyści grupujący się pod nowych sztandarem ?neoimpresjonistów? chcieli być kontynuatorami twórczości Moneta i jego przyjaciół, nie zgadzali się jednak z ich czysto instynktowną koncepcją artystyczną i przypadkowymi odkryciami. Ich własna koncepcja wyraziła się w metodzie rozumowej, drobiazgowo opracowanej i skodyfikowanej zgodnie ze ściśle określonymi prawami. Było nowatorami, jednak nie zaniedbywali wszelkiej tradycji. Neopresjonizm, jak pisał Ignac, ?nie punktuje, lecz dzieli?. Oznaczało to zapewnienie sobie maksimum świetlistości, barwności harmonii., Osiągano to poprzez mieszanie wyłącznie czystych barw, wydzielenie poszczególnych elementów i zachowanie równowagi i proporcji między nimi oraz dobór plam proporcjonalnych do rozmiaru płótna. Plamy dodatkowo kładzie się obok siebie za pomocą małych punkcików. Jest to tzw. pointylizm.

6. NAJWIĘKSI NEOIMPRESJONIŚCI

Vincent van Gogh (ur. 30 marca 1853 r., zm. 29 lipca 1890 r.) ? holenderski malarz ekspresjonista. Jest obecnie uznawany za największego malarza holenderskiego od czasów Rembrandta. Próbuje zacząć wszystko od początku. Obrazy impresjonistów i styka się z wieloma nowymi ideami. Pod wpływem impresjonistów i grafiki japońskiej jego paleta staje się jaśniejsza, wykorzystuje też wartości dekoracyjne faktury i linii. Jego twórczość wywarła duży wpływ na malarstwo XX wieku, a jego prace uzyskują astronomiczne ceny na aukcjach.

Paul Gauguin (ur. 7 czerwca 1848 w Paryżu, zm. 9 maja 1903), malarz francuski.
Jego obrazy cechowało syntetyczne traktowanie plam barwnych, czysta paleta i stosowanie kreski dla oddzielenia sąsiadujących kolorów (inspiracja witrażami). Ten sposób malowania, przerodził się wśród wielu naśladowców w nieznośną, łatwo rozpoznawalną manierę.
Kolejną ważną cechą malarstwa Gauguina jest odwaga zrywania z rutyną malarską, jaką stała się już stylistyka impresjonistyczna. W nowym malarstwie znika przymus stosowania prawideł perspektywy, światłocienia, określonego źródła światła w obrazie. Przedmiot staje się znakiem, a nie odwzorowaniem rzeczywistości.
W 1891 r. zrujnowany ale zafascynowany egzotyką i dzikością zamorskich krajów Gauguin wyrusza do Polinezji i ostatecznie osiedla się na Tahiti. Latom spędzonym na wyspach sztuka Gauguina zawdzięcza większa intensywność i blask koloru oraz monumentalna prostotę kompozycji.

10. POLSKI IMPRESJONIZM

Władysław Ansgary Podkowiński (ur. 4 lutego 1866 w Warszawie, zm. 5 stycznia 1895 w Warszawie) ? polski malarz i ilustrator. Rysował do takich czasopism jak: "Biesiada Literacka", "Kłosy", "Tygodnik Ilustrowany", "Wędrowiec". Ilustrował również książki i kalendarze. Jego najbardziej znane dzieła to: ?Szał uniesień?, obraz przedstawiający perspektywę warszawskiej ulicy Nowy Świat.

Józef Pankiewicz ur. 29 listopada 1866 w Lublinie, zm. 4 lipca 1940 w La Ciotat (Francja), polski malarz i grafik, pedagog. Stopniowo rezygnuje z czystego, intensywnego, dekoracyjnego koloru na rzecz malarstwa walorowego, będącego obiektywną wizją rzeczywistość. Częstym tematem powojennych prac malarza są ?pejzaże z puszystymi koronami drzew? okolic Sanary, Cassis i La Citat. Jego dzieła to: ?Targ na jarzyny na placu za żelazną bramą?, ?Targ na kwiaty przed kościołem Św. Magdaleny w Paryżu?, ?Wóz z sianem?, ?Pejzaż z krzewami?, ?Rynek Starego Miasta w Warszawie nocą?, ?Portret Dziewczynki w czerwonej sukni?, ?Martwa natura z owocami i nożem?, ?Ulica w Madrycie?, ?Martwa natura z ananasem?.

Wojciech Weiss (ur. 4 maja 1875 w Leorda na Bukowinie, zm. 7 grudnia 1950 w Krakowie), malarz. Ważniejsze dzieła: ?Opętanie?, ?Melancholik?, ?Promienny zachód słońca?, ?Autoportret z maskami?, ?Strachy?, Taniec?.