Dynastia Piastów

Informacje ogólne
Pierwsza dynastia panująca w Polsce, rodzimego pochodzenia, jej pierwszym władcą na polskim tronie był Mieszko I, zaś ostatnim Piastem na naszym tronie zasiadał Kazimierz Wielki (Panujący w latach 1333 – 1370) Linia Piastów wygasła na Mazowszu w 1526 r., a na Śląsku w 1625 r.

Pierwszy polski kronikarz, Gall Anonim, wymienia protoplastę rodu - Piasta jako chłopa polskiego, natomiast jako pierwszego księcia piastowskiego – Ziemowita. Od czasów Ziemowita utrwalała się w obrębie rodu dziedziczność władzy.

Po Ziemowicie kolejnymi Władcami Polski byli: Leszek i Ziemomysł (900 - 960), który był ojcem Mieszka I (960 – 962), ten z kolei był pierwszym oficjalnym księciem Polski. Po objęciu władzy przez Mieszka państwo było rozległe obejmowało między innymi: Wielkopolskę, ziemię mazowiecką, łęczycką, chełmińską. W latach 960 – 967 zajął ziemię lubuską i Pomoże nadodrzańskie, lecz niestety utracił w 981 Grody Czerwieńskie. W latach 988 – 989 do polski przyłączył Śląsk.

Określenie Piastowie pochodzi od imienia protoplasty dynastii Piasta. Istnieją hipotezy, że nazwa piast była określeniem urzędu pełnionego, zapewne dziedzicznie, przez członków rodu – urzędu, do którego obowiązków należało opiekowanie się (piastowanie) potomstwem księcia czy też jego domem.

Zwolennicy tej hipotezy wskazuje historia frankońskich Karolingów, którzy odsunęli od władzy Merowingów, u których pełnili dziedzicznie urząd majordomusa (= piasta?) (Podobnie Piastowie w osobie Siemowita, syn Piasta, mieli odsunąć od władzy księcia Popiela, panującego w Gnieźnie).

Pojęcie Piastowie i wywodzenie całej dynastii polskiej od Piasta zawdzięczamy pracom historiografów i genealogów pracujących na dworze legnicko-brzeskiej linii Piastów śląskich.

Chrzest Polski
Jedną z najważniejszych dat w historii Polski jest niewątpliwie jednoczesne przyjęcie chrztu przez Polskę jak i przez Mieszka I w 966 r.

Polska i Piastowie w okresie Rozbicia Dzielnicowego
W 1138 ówczesny król polski Bolesław Krzywousty podzielił w testamencie Polskę między swoich synów. Władali takimi dzielnicami: wielkopolską, śląską, małopolską, mazowiecką i kujawską.

Mieszko III Stary otrzymał Wielkopolskę oraz kilkakrotnie zasiadał na tronie krakowskiej dzielnicy (tzw. Dzielnicy senioralnej). Przemysł II był ostatnim Piastem, który objął dzielnicę Wielkopolską. Piastowie ze śląska wywodzą swój ród od Władysława II Wygnańca oraz jego synów.

Ostatnim z rodu Piastów był Jerzy Wilhelm, Książe legnicko – brzeski (zmarł 1625) zaś linii mazowieckiej był Janusz III (1502 - 1526). Kazimierz Sprawiedliwy dał początek piastom małopolskim, ich linia wygasła po śmierci Wstydliwego.

Piastowie z linii kujawskiej skończyli swoje panowanie po śmierci Władysława Białego (zmarł w 1388 roku). Z Tejże linii wywodził się Władysław Łokietek odbudował on jedność państwa Polskiego. Kazimierz Wielki, który był synem Łokietka był ostatnim Piastem na Polskim. Kiedy panował stworzył podstawę dla przyszłych rządów Jagiellonów?

Władcy Polski z linii Piastów
1. Mieszko I (960 - 992)
2. Bolesław Chrobry (1025)
3. Mieszko II (1025 – 1031 i 1033 - 1034)
4. Kazimierz Odnowiciel (1034 – 1037 i 1040 – 1058)
5. Bolesław II Śmiały (1076 – 1079)
6. Władysław I Herman (1079 – 1102)
7. Zbigniew (1102 – 1107)
8. Bolesław III Krzywousty (1102 – 1138)
9. Władysław II Wygnaniec (1138 – 1146)
10. Bolesław IV Kędzierzawy (1146 – 1173)
11. Mieszko III Stary [1173 – 1177 i 1194 – 1202 (z Leszkiem Białym)]
12. Kazimierz III Sprawiedliwy (1177 – 1194)
13. Leszek Biały [1194 – 1202 (z Mieszkiem Starym), 1202 – 1210 i 1211 – 1227]
14. Władysław Laskonogi (1202 i 1228)
15. Henryk I Brodaty (1232 – 1238)
16. Henryk II Pobożny (1238 – 1241)
17. Konrad Mazowiecki (1229 – 1232 i 1241 – 1243)
18. Bolesław V Wstydliwy (1243 – 1279)
19. Leszek Czarny (1279 – 1288)
20. Henryk IV Probus (1288 – 1290)
21. Przemysł II (1295 – 1296)
22. Władysław Łokietek [1306-1333 (od 1320)]
23. Kazimierz Wielki (1333-1370)

Ważne daty
966 – chrzest Mieszka I
968 – powstanie biskupstwa dla państwa gnieźnieńskiego
972 – zwycięska wojna Mieszka I z margrabią saskim Hodonem,
zakończona bitwa pod Cedynią oraz interwencją cesarza
990 – przyłączenie Małopolski i Śląska
1000 – zjazd gnieźnieński
1025 – koronacja Bolesława Chrobrego
1034 – wybuch powstania antypaństwowego
1039 – powrót Kazimierza I Odnowiciela z Niemiec
1076 – koronacja Bolesława Śmiałego
1121 – 1122 – zdobycie Pomorza Zachodniego
1138 – śmierć Bolesława Krzywoustego – podział państwa na dzielnice przy zachowaniu władzy zwierzchniej princepsa
1180 – pierwsze przywileje dla Kościoła, wydane przez Kazimierza Sprawiedliwego
1241 – bitwa pod Legnicą i śmierć Henryka II Pobożnego
1295 – rozciągnięcie władzy Przemysława II na Pomorze Gdańskie, koronacja Przemysła II na króla Polski (lub Wielkopolski)
1300 – 1306 – rządy czeskie w Polsce
1308 – zajęcie Pomorza Gdańskiego przez Krzyżaków
1320 – koronacja Władysława Łokietka na króla Polski
1331 – bitwa pod Płowcami
1335 – kongres wyszehradzki
1343 – pokój kaliski
1370 – śmierć Kazimierza Wielkiego – koniec rządów dynastii Piastów w Polsce, objęcie władzy przez Ludwika Andegaweńskiego