Miłość w życiu Adama Mickiewicza. Analiza i interpretacja wiersza "Niepewność".

Romantyczny model miłości jest w literaturze bardzo często spotykany. Choć absolutna, bezgraniczna i piękna- zawsze nieszczęśliwa. Towarzyszy jej cierpienie, brak wzajemności, rozpacz i masa innych przyczyn. Nigdy nie jest idealna i zmusza do zadumy i refleksji. Spotykamy się z nią m.in. w „Cierpieniach młodego Werthera” J.W. Goethego, „Konradzie Wallenrodzie” czy „Romantyczności” A. Mickiewicza. Czytając te utwory często nasuwają nam się pytania „Dlaczego wybrał właśnie ją?”, „Dlaczego poświęca własne zdrowie a nawet życie dla tej miłości?”, „Czy nie widzi, że jest skazany na klęskę?”.
Jednym z najlepiej nam znanych pisarzy romantycznych był Adam Mickiewicz. Nie ulega wątpliwości, że jego największą miłością była Maryla Wereszczakówna. Poznali się oni w Tachanowicach a niewinne zauroczenie przerodziło się w głęboką i tragiczną miłość. W niecały rok później odbył się ślub Maryli z Wawrzyńcem, po którym Mickiewicz popadł w depresję. Wkrótce Maryla zrozumiała, że jej prawdziwą miłością był Adam, ale było już za późno. Od tej pory wszelkie znajomości Mickiewicza z kobietami były krótkie i spontaniczne. Prowadził on bujne życie towarzyskie i często zmieniał wybranki. Ile kobiet miał w swojej karierze? Na to pytanie nie ma jednoznacznej odpowiedzi. Z tych, które znamy można wymienić Karolinę Sobańską, Joannę Zaleską i Karolinę Jenisch. Wszystkim tym paniom Mickiewicz rewanżował się poezją, szyfrując w dedykacjach ich imiona czy inicjały. Tak np. pod „D.D” kryje się najczęściej odeska piękność, Karolina Sobańska. To jej zawdzięczamy pojawienie się dojrzałej erotyki w poezji wieszcza. W dużej obfitości, choć skrywanej przez niefrasobliwy ton w takich utworach jak „Dwa słowa”, „Sen” czy „Do D.D”. Śladem romansu z Joanną Zaleską jest wiersz „Niepewność”, na którym chciałabym się skupić w swojej pracy.
Tytuł utworu pochodzi z zakresu teorii decyzji i oznacza sytuację, w której wybranie danego wariantu pociąga za sobą możliwości wystąpienia różnych konsekwencji. Po przeczytaniu wiersza widzimy, że w takiej sytuacji znajduje się podmiot liryczny. Myślę, że można z nim utożsamiać samego autora dzieła. Przeżywa on niepewność w związku ze swoimi uczuciami. Wiemy, że jest to mężczyzna, który stawia sobie pytanie:
„Czy to jest przyjaźń? Czy to jest kochanie?”
Adresatką wyznań jest kobieta bliska sercu owego mężczyzny, który przemawia w sposób bezpośredni. Wypowiada się on w 1 os. l. poj.: „nie widzę, nie wzdycham”.
Mężczyzna przeżywa silne rozterki wewnętrzne. Nie potrafi sprecyzować swoich uczuć. O jego stanie emocjonalnym świadczy język, którym się posługuje. Używa licznych kontrastów, ogarnia go chaos myśli. W każdej ze strof pisze o miłości do adresatki, po czym zaprzecza temu oznajmiając, że to przyjaźń.
Podmiot liryczny sprawia wrażenie niedojrzałego uczuciowo. Sam nie zna znaczenia miłości, a to co nią nazywa jest zwykłym zauroczeniem. Pisze on o fizycznych objawach zakochania:
„Kiedy położysz rękę na me dłonie (…) mnie przebudza żywsze serca bicie”.
Jest to charakterystyczne dla tzw. Młodzieńczej miłości, która jest niedojrzała i nieodpowiedzialna.
„Miłość nie polega na wzajemnym wpatrywaniu się w siebie, ale wspólnym patrzeniu w tym samym kierunku”
Antonie de Saint – Exupery
Na dojrzałe uczucie pracuje się wiele lat. Jest się razem w chorobie, biedzie i smutku.
Treść wiersza nie wskazuje na to by podmiot liryczny przeżył gorsze chwile z adresatką.
Moim zdaniem nie jest to również przyjaźń, gdyż do niej zawsze jest się pewnym. Jak można kogoś uważać za przyjaciela, a później mieć wątpliwości czy to jest na pewno to uczucie? Jeśli się z kimś przyjaźnimy to jesteśmy tego pewni, gdyż przyjaźń buduje się przez długie lata a nie z dnia na dzień.
Druga sprawa jest taka, że przyjaźń między kobietą a mężczyzną jest niezwykle trudna. Naturalne jest, że dwoje ludzi różnych płci w końcu zaczną patrzeć na siebie pod względem atrakcyjności, a potem z przyjaciół stają się kochankami. Po wspólnie spędzonej nocy ciężko jest im spojrzeć sobie w oczy, milczą, a przyjaźń się kończy. Przytoczę tu pewien cytat:
„Przyjaźń między kobietą a mężczyzną to spacer wąskim pasem lądu oddzielającym zatokę znajomości od oceanu miłości”.
Wcześniej czy później przypływ oceanu zaleje kawałek lądu…
Podmiot liryczny odczuwa potrzebę bliskości z osobą do której się zwraca. Pragnie ją zobaczyć po dłuższej rozłące:
„Gdy cię długo nie oglądam czegoś mi brak, kogoś widzieć żądam”.
Nie ulega wątpliwości, że bardzo ją lubi, że mu się ona podoba. Jednak zanim oceniłabym rodzaj uczuć jakie nim kierują, głęboko bym się nad tym zastanowiła.
Utwór Adama Mickiewicza to rodzaj liryki bezpośredniej, inaczej liryki wyznania. Wiersz jest monologiem wewnętrznym. Zbudowany jest z sześciu sześciowersowych strof, a każdy wers liczy 11 sylab. Jak większość utworów A, Mickiewicza wiersz jest rymowany. Mamy tu do czynienia z rymami parzystymi (aabbcc), a ostatnie dwa wersy każdej zwrotki zawierają te same rymy: pytanie – kochanie.
Myślę, że można powiedzieć, że rymy pełnią tu funkcję wierszotwórczą, gdyż dzięki nim tekst jest silnie zrytmizowany. Utwór nasycony jest takimi środkami artystycznymi jak epitety np.: „śmiałej żądzy”, „lekkim snem”. Każda strofa zawiera antytezę np.:
„Gdy cię nie widzę, nie wzdycham, nie płaczę,
Nie tracę zmysłów kiedy cię zobaczę;
Jednakże gdy cię długo nie oglądam
Czegoś mi brak, kogoś widzieć żądam”.
Pierwsze zdanie wskazuje na uczucie przyjaźni, po słowie „jednakże” podmiot liryczny zaczyna wątpić- może to już miłość?
W każdej strofie widzimy również pytania retoryczne np.:
„Czy to jest przyjaźń? Czy to jest kochanie?”
Wiersz ten zaliczany jest do jednych z najpiękniejszych utworów poetyckich Mickiewicza. Jest napisany językiem zrozumiałym dla czytelnika i chętnie się do niego powraca po pierwszym przeczytaniu. Warto Również wspomnieć, że „Niepewność” była wykonywana jako utwór muzyczny przez Marka Grechutę. Piosenka jest równie piękna jak sam wiersz, dlatego polecam ją wszystkim którzy jej jeszcze nie słyszeli.