Zakres odpowiedzialności materialnej pracowników.

Zakres odpowiedzialności materialnej pracowników
Pojęcie.
Odpowiedzialność materialna pracownika jest to ogół zasad określających finansową odpowiedzialności pracowników za szkody wyrządzone pracodawcy.
Rodzaje odpowiedzialności materialnej.
Odpowiedzialność materialna pracowników może zachodzić w dwóch przypadkach:
- za szkody wyrządzone pracodawcy, której podlegają wszyscy pracownicy,
- za mienie powierzone, której podlegają tylko ci pracownicy, którym mienie zostało powierzone z obowiązkiem zwrotu albo wyliczenia się.
Zasady odpowiedzialności materialnej dotyczące wszystkich pracowników.
Pracownik ponosi odpowiedzialność za szkodę w granicach rzeczywistej straty poniesionej przez pracodawcę, jednak odszkodowanie nie może przekraczać 3-miesięcznego wynagrodzenia pracownika w dniu wyrządzenia szkody. Pracownik odpowiada tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego wynikła szkoda nie zaś za utracone przez pracodawcę korzyści. Jednakże jeżeli pracownik wyrządził szkodę umyślnie, jest obowiązany do jej naprawienia w pełnej wysokości. Ciężar dowodu uzasadnienia okoliczności powodującej odpowiedzialność pracownika oraz wysokość powstałej szkody spoczywa na pracodawcy.
Ograniczenie odpowiedzialności.
Wyżej wskazana odpowiedzialność pracownika jest wyłączona w zakresie w jakim pracodawca lub inna osoba przyczyniła się do jej powstania lub zwiększenia. W razie wyrządzenia szkody przez kilku pracowników każdy z nich ponosi odpowiedzialność za część szkody stosownie do przyczynienia się do niej i stopnia winy. Jeżeli nie jest możliwe ustalenie stopnia winy i przyczynienia się poszczególnych pracowników do powstania szkody, odpowiadają oni w częściach równych.
Wyrządzenie szkody osobom trzecim.
W razie wyrządzenia przez pracownika, przy wykonywaniu przez niego obowiązków pracowniczych, szkody osobie trzeciej, zobowiązany do naprawienia szkody jest wyłącznie pracodawca, który następnie ma roszczenia regresowe w stosunku do pracownika na zasadach określonych powyżej.
Przedawnienie roszczeń.
Roszczenia pracodawcy o naprawienie szkody wyrządzonej przez pracownika wskutek niewykonania lub nienależytego wykonania obowiązków pracowniczych przedawniają się z upływem 1 roku od dnia, w którym pracodawca uzyskał informację o wyrządzeniu przez pracownika szkody, nie później jednak niż z upływem 3 lat od jej wyrządzenia. Jeżeli pracownik umyślnie wyrządził szkodę, przedawnienie wynosi 10 lat. Terminy przedawnienia nie mogą być skracane ani przedłużane nawet w wypadku wspólnego oświadczenia woli pracodawcy i pracownika w tym zakresie. Bieg przedawnienia przerywa się: przez każdą czynność przed sądem albo przed sądem polubownym, przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia, oraz przez uznanie roszczenia przez pracownika. Po każdym przerwaniu przedawnienia biegnie ono na nowo. Jednakże w razie przerwania przedawnienia przez czynność w postępowaniu przed sądem lub sądem polubownym, przedawnienie nie biegnie na nowo, dopóki postępowanie nie zostanie zakończone.
Odpowiedzialność za mienie powierzone.
Pracownik, któremu powierzono mienie z obowiązkiem zwrotu albo wyliczenia się odpowiada za szkody w tym mieniu w pełnej wysokości. Pracownik może jednak zwolnić się od odpowiedzialności jeżeli wykaże, że szkoda powstała z przyczyn od niego niezależnych, a w szczególności wskutek nie zapewnienia przez pracodawcę warunków umożliwiających zabezpieczenie powierzonego mienia (szczegółowe zasady odpowiedzialności materialnej za powierzone mienie pracowników magazynów i sklepów reguluje rozporządzenie Rady Ministrów).
Odpowiedzialność wspólna.
Objęcie wspólną odpowiedzialnością materialną za mienie powierzone z obowiązkiem wyliczenia się grupy pracowników jest możliwe na podstawie odrębnej umowy. Umowa taka powinna być zawarta na piśmie przez pracowników z pracodawcą, i powinna zawierać zasady w jakiej wysokości pracownicy odpowiadają za powierzone mienie. Jednakże w razie ustalenia, że szkoda w całości lub w części została spowodowana przez niektórych pracowników, za całość szkody lub za stosowną jej część odpowiadają jej sprawcy (szczegółowe zasady wspólnej odpowiedzialności materialnej pracowników zakładów pracy lub ich części w których odbywa się sprzedaż, produkcja, lub świadczenie usług albo przechowywanie mienia reguluje rozporządzenie Rady Ministrów).