Przyczyny, przebieg oraz skutki wojen Polskich w XVII wieku, ze Szwecją, Rosją i Turcją

Wojny ze Szwecją

a) przyczyny

I etap
- chęć odzyskania tronu przez Zygmunta III Waze
- przyłączenie Steckiej Estonii do Polski
- chęć utworzenia z Bałtyku morza wewnętrznego przez Szwecję

II etap
- chęć przejęcia kontroli nad handlem bałtyckim

III etap
- Szwecji brakowało ziem do uprawy, chęć opanowania ziem Polskich

b) przebieg
- 1605 bitwa pod Kircholmem (zwycięstwo Polaków)
- 1622 rozejm w Mitawie
- 1626 najazd Szwedów na Polskę
- 1627 bitwa pod Oliwą (zwycięstwo polaków)
- 1629 zwycięstwo Polaków pod Trzcianą; rozejm w Starym Targu
- 1635 przedłużenie rozejmu w Sztumskiej Wsi na 26 lat
- 1655-1660 potop szwedzki

c) skutki
- wyniszczenie ziem polskich
- utrata Inflant
- agraryzacja miast
- chaos monetarny
- głód
- upadek gospodarczy
- osłabienie armii polskiej
- rozwój kontrreformacji (wygnanie arian z Polski)
- spadek autorytetu króla, wzrost opozycji magnackiej
- utrata zwierzchności nad Prusami Książęcymi

Wojny z Rosją

a) przyczyny

I etap
- chęć wykorzystania kryzysu panującego
w Rosji do wzmocnienia pozycji Polski
- pomoc w zdobyciu tronu dla Cerewicza Dymitra
(rzekomego syna Iwana IV)

II etap
- chęć zajęcia tronu Rosyjskiego przez Zygmunta III Waze

III etap
- ugoda w Perejesławiu Kozaków z Rosją

b) przebieg
- 1577 Rosja zajmuje Inflanty
- 1579 wyprawa na Płock
- 1580 wyprawa na wielkie Łuki
- 1582 rozejm w Jamie Zapolskim
- 1604 wyprawa Dymitra Samozwańca
- 1610 bitwa pod Kłuszynem
- 1619 rozejm w Dywilinie
- 1634 pokój w Polanowie
- 1654 najazd Rosji na Polskę
- 1655-1660 rozejm
- 1667 rozejm w Andruszowie
- 1686 pokój Grzymułtowskiego

c) skutki
- zniszczenie ziem polskich
- utrata wschodnich województw
- wzrost znaczenia Rosji, która po okrasie wielkiej smuty stawała się groźnym przeciwnikiem PL
- Polska została bardzo osłabiona, utraciła znaczenie międzynarodowe

Wojny z Turcją

a) przyczyny
- próby podporządkowania przez Polskę Mołdawii i Wołoszczyzny
- zatargi graniczne pomiędzy Kozakami i Tatarami
- współpraca królów Polski z wrogami Turków – Habsburgami
- zaniepokojenie Turków sukcesami Polski w Rosji

b) przebieg
- 1620 bitwa pod Cecorą
- 1621 obrona Chocimia
- 1672 Turcy zajmują Kamieniec Podolski; pokój w Buchaczu
- 1673 bitwa pod Chocimiem
- 1683 odsiecz Wiedeńska
- 1684 utworzenie świętej Ligi
- 1699 pokój w Karłowicach

c) skutki
- wyniszczenie południowych ziem polskich
- straty ludnościowe
- upadek gospodarczy i polityczny PL
- osłabienie polskiej armii
- utracenie pozycji nad Bałtykiem
- wiele wsi całkowicie opustoszało, a miasta podupadały