Artur, bohater Tanga Sławomira Mrożka

Artur, bohater Tanga Mrożka, jak każdy młody człowiek szuka własnej drogi życia. Odrzuca świat stworzony przez rodziców, buntuje się, pragnie żyć inaczej, lepiej. Nietypowe jest w jego sytuacji co innego: bohater buntuje się nie przeciwko ograniczającym go zasadom, ale przeciwko… brakowi jakichkolwiek zasad. Rodzice Artura marzyli o nieskrępowanej wolności, dlatego odrzucili wszelkie normy i ograniczenia. W ich świecie wszystko jest dozwolone, a więc właściwie nie ma przeciwko czemu się buntować. Artur zauważa, że ta wolność jest pozorna, stała się pozą. Babcia w trampkach i dżokejce, grająca w karty, wcale nie wydaje mu się nowoczesna, jego zdaniem „wszystko jej się w głowie pomieszało”. I on sam na tym traci, bo została mu odebrana możliwość buntu i samookreślenia. Mrożek parodiuje w swoim dramacie odwieczny schemat walki pokoleń. Artur pozostaje jednak jedyną postacią w utworze, która nie została karykaturalnie zdeformowana. To sprawia, że widzimy w nim bohatera tragicznego, a jego klęska naprawdę porusza.

Znaczenie postaci

Kim jest Artur? Bohaterem tragicznym. Rewolucjonistą. Idealistą, który ponosi klęskę w starciu z pozbawionym skrupułów prymitywem. Słabym inteligentem, niezdolnym do zmienienia rzeczywistości. Spadkobiercą romantycznych buntowników, których działania także zakończyły się przegraną. Zdradzonym kochankiem. Człowiekiem samotnym w rodzinie, pozbawionym szacunku dla własnych rodziców. Człowiekiem poszukującym idei. Jak widać, Artura można określić na wiele różnych sposobów. W ten sposób losy bohatera Tanga mogą być dobrym przykładem w rozważaniach dotyczących wielu trudnych problemów współczesnego człowieka.]

CV – Biografia

Artur jest zmęczony chaosem panującym w jego własnym domu. Marzy o przywróceniu tradycyjnych ról wszystkim członkom rodziny. Dlatego złości się, gdy zastaje Eugenię i Eugeniusza grających w karty z prymitywnym Edkiem.. Jest zbulwersowany na wieść, że z tym właśnie Edkiem sypia jego matka. Bohater widzi, że odrzucenie wszystkich zasad wcale nie stworzyło lepszego świata. Jednak dyskusje z rodzicami czy babcią nie przynoszą skutku. Sojusznika znajduje tylko w tchórzliwym Eugeniuszu, który też źle się czuje w „nowoczesności”. Artur postanawia działać – pierwszym krokiem w przywracaniu dawnego porządku miałby być ślub z Alą. Zamknąć świat w jakiejś konkretnej formie – oto marzenie Artura. Bez przeszkód on i Ala mogliby zostać kochankami. Nie o to jednak chodzi. Bohater przekonuje dziewczynę, że dużo lepiej będzie, gdy wezmą prawdziwy ślub – z organami, białą suknią, orszakiem itd. Dawne zasady przywrócą kobietom wolność i szacunek. Ala zgadza się. Bohater kolejny raz dyskutuje z ojcem, stara się zmusić go, by zareagował na zdradę matki. To jednak starania bezskuteczne. Artur atakuje więc – oświadcza się Ali, potem zmusza babcię, by ich pobłogosławiła. Każe się rodzinie odpowiednio ubrać, „zapiąć”. Jednak gdy już wszyscy założą odświętne ubrania (niewygodne, więc siedzą sztywno i nieruchomo), gdy już posprzątają, Artur rezygnuje ze swojego planu. Przychodzi spóźniony, „wyblakły jakiś”, pijany i całkowicie pewny, że pusta forma nie odmieni świata. Forma wyrastała przecież zawsze z jakiejś idei! Co mogłoby nią być? Podpowiedzi są różne: Bóg, sport, eksperyment, postęp (pomysł Edka – byle „przodem do przodu”). W czasie tej dyskusji babcia kładzie się na katafalku i umiera. To podpowiedź dla Artura – „Śmierć… wspaniała forma”. Bohater znajduje swoją ideę we władzy, która pozwala panować nad życiem i śmiercią. Jest pełen entuzjazmu, chce narzucić nowy porządek, zbawić świat. Tyle że wówczas Ala wyznaje: „Ja cię zdradziłam z Edkiem”. To zbyt silny cios dla wrażliwego Artura. Bohater zapomina o swoich planach, krzyczy, płacze, chce zastrzelić Edka. Okazał się zbyt wrażliwy, zbyt słaby… Ten moment wykorzystuje Edek – zakrada się od tyłu i kolbą rewolweru uderza Artura w kark. Bohater umiera, a zwycięski prostak narzuca pozostałym swoją władzę. Nie o takim świecie marzył młody idealista…

Najważniejsze momenty w życiu bohatera
• Decyzja o ślubie z Alą – wybór konkretnego działania, które miałoby zmienić świat
• Rezygnacja ze ślubu – świadomość, że sama forma nie uzdrowi rzeczywistości
• Uznanie władzy za ideę mogącą odmienić świat
• Wiadomość o zdradzie Ali – załamanie
• Zabicie przez Edka – klęska bohatera

Związki bohatera z innymi postaciami utworu
• Stomil – ojciec Artura; awangardowy artysta. W młodości razem z Eleonorą buntował
się przeciwko wszelkim zasadom i konwenansom.
• Eleonora – matka Artura, która „od czasu do czasu” zdradza swego męża z Edkiem.

Kobieta „uwięziona” w nowoczesności.
• Eugenia – babcia Artura, która gra w karty z Edkiem i udaje nowoczesną.
• Eugeniusz – starszy pan nazywany wujciem. Popiera plany Artura, bo sam czuje się zagubiony w świecie bez zasad. Uległy i słaby – po śmierci Artura łatwo podda się Edkowi.
• Ala – osiemnastoletnia kuzynka, później narzeczona Artura. Egoistka, której zdrada doprowadzi do klęski bohatera.
• Edek – morderca Artura. Niechluj, prymityw, pozbawiony wrażliwości i zasad. Ma za to silny cios…

O utworze źródłowym

Opublikowane w 1964 r. Tango Sławomira Mrożka jest dramatem, który można interpretować na wiele sposobów. W zwycięstwie prymitywnego Edka jedni widzą symbol narzucenia totalitarnej władzy, inni klęskę kultury, dowód słabości inteligencji czy komentarz do ówczesnej sytuacji politycznej w Polsce. Można w Tangu zobaczyć zarówno kryzys tradycyjnej rodziny, jak i kryzys cywilizacji, poczucie „samotności w tłumie”, brak zasad i idei. Te ważne problemy współczesnego świata zostały przez Mrożka pokazane w sposób groteskowy, za pomocą absurdu, karykatury. Język Tanga – mieszanina różnych nieprzystających do siebie odmian – jest znakiem niemożności porozumienia się ludzi. W odczytywaniu dramatu Mrożka bardzo istotne okazują się związki z innymi utworami. Nie bez powodu Tango zostało nazwane „współczesnym Weselem polskim”, można je też powiązać z literaturą romantyzmu (np. III cz. Dziadów, Pan Tadeusz).

Ważne słowa bohatera

Tu już nie ma w ogóle żadnej tradycji ani żadnego systemu, są tylko fragmenty, proch! Bezwładne przedmioty. Wyście wszystko zniszczyli i niszczycie ciągle, aż zapomnieliście sami, od czego się właściwie zaczęło. I coście stworzyli? Ten burdel, gdzie nic nie funkcjonuje, bo wszystko dozwolone, gdzie nie ma ani zasad, ani wykroczeń?

Buntować się przeciwko wam? A kto wy jesteście? Bezkształtna masa, amorficzny stwór, zatomizowany świat, tłum bez formy i konstrukcji. Waszego świata już nie można nawet rozsadzić. Sam się rozlazł.