Budowa układu pokarmowego

UKŁAD POKARMOWY:
- zbudowany z 3 błon: śluzowej (od strony żołądka, tkanka łączna wiotka z naczyniami krwionośnymi i limfatycznymi oraz nerwami), mięśniowej (dwie warstwy mięśni gładkich: okrężna- wew. i podłużna- zew.) zewnętrznej ( tk. wiotka lub zbita, w jamie brzusznej zwana otrzewną)

- JAMA USTNA
- przedsionek jamy ustnej (między wargami i policzkami a łukami zębowymi)

- jama ustna właściwa (od góry ograniczona przez podniebienie twarde- z przodu i podniebienie miękkie- z tyłu)

- zęby heterodentyczne : w połówce łuku zębowego 2 siekacze, 1 kieł, 2 przedtrzonowe, 3 trzonowe, budowa korona, szyjka korzeń (zew.), szkliwo (w korzeniu kostniwo= cement), miazga zębowa, komora zębowa przechodząca w kanał korzenia, diastema- przerwa między zębami

- język- fałd mięśniowy pokryty skórą, brodawki: nitkowate, grzybowate, okolone, liściaste; kubki smakowe

- ślina: produkowana w śliniankach przyusznych, podjęzykowych i podżuchwowych; α- amylaza (ptialina) zawarta w niej trawi skrobię do glukozy; ok. 2l w czasie doby, brak w czasie snu, pH lekko kwaśny lub lekko zasadowy, (CaH)2CO3 kwaśny węglan wapnia przyczynia się do paradontozy

- GARDŁO I PRZEŁYK
- gardło- cz. nosowa, ustna i krtaniowa,

- przełyk: tk. mięśniowa poprzecznie prążkowana, przy połknięciu ruch robaczkowy

- ŻOŁĄDEK
- wpust żołądka (od przełyku)

- odźwiernik (dochodzi do dwunastnicy) z mięśniem zwieraczem uniemoż. przechodzenie dalej pokarmu

- dno żołądka

- trzon żołądka

- tk. mięśniowa gładka

- śluzówka od wewnątrz chroni przed kw. solnym i enzymami

- pH pustego 1

- kw. solny rozkłada z pepsyną białka na peptydy i peptony, warunkuje powstawanie żelaza, rozdziela włókna mięsa

- ok. 3l soku żołądkowego na dobę

- u dzieci podpuszczka- powoduje denaturyzację białka mleka

- śluzówka się regeneruje- ubytek wrzód- przyczyny: leki przyklejające się do śluzówki, gorące posiłki, alkohol, stres

- ruchy robaczkowe od 1/3 wysokości

- JELITO CIENKIE
- dwunastnica (gruczoły dwunastnicze) ujścia dwóch przewodów z trzustki i przewód
żółciowy z wątroby

- jelito czcze i jelito kręte (jelito krezkowe)- kosmki jelitowe bardzo ukrwione- wchłaniana glukoza, aminokwasy, sole miner. witaminy trochę kw. tłuszczowych; naczynie limfatyczne produkty trafienia tłuszczów

- trawione dalej białka, ściany dwunast. wytwarzają enzymy trawiące białka

- JELITO GRUBE
- jelito ślepe (kątnica): zastawka krętniczo- kątnicza (uniemożliwia cofanie pokarmu), wyrostek robaczkowy, ok. 4l soki jelitowe

- okrężnica: wstępująca, poprzeczna, zstępująca esowata, działa flora bakteryjna, synteza wit. K i z grupy B, nadmiar białka rozkładany przez bakt. gnilne na siarkowodór, amoniak, metan, etan, propan, butan

- odbytnica: przedłużenie esicy, bańka odbytnicy, kanał odbytowy, mięśnie okrężne tworzą mięsień zwieracz wewnętrzny odbytu, z poprzecznie prążkowanych mięsień zwieracz zewnętrzny odbytu

- odwodnienie- zwrotna resorpcja wody- ok. 8-9l

- obstrukcja- zatrzymanie kału- powstają kieszonki jelitowe, zw. kancerogenne powodują nowotwory, zwiazk gazowe wchłaniane do krwi; przyczyna: mało błonnika, mało ruchu

- WĄTROBA
- przez wrota do wątroby wnikają tętnica wątrobowa, żyła wrotna, nerwy; wychodzą naczynia limfatyczne i przewód wątrobowy

- kanaliki żółciowe zbierają się w dwa przewody wątrobowe, łączą się w przewód wątrobowy wspólny, do którego uchodzi przewód pęcherzykowy od pęcherzyka żółciowego

- żółć (ok. 500 ml) emulguje tłuszcz, obniża napięcie powierzchniowe wody- powstaje piana w której rozpuszcza się tłuszcz

- TRZUSTKA
- przewód trzustki rozgałęziający się i uchodzący do dwunastnicy, wytwarza insulinę