Tomasz Judym - bohater romantyczny.

Doktor Tomasz Judym jest głównym bohaterem powieści Stefana Żeromskiego pod tytułem „Ludzie bezdomni”.

To lekarz medycyny, człowiek wywodzący się z niskiej klasy społecznej, który w dzieciństwie doświadczył biedy i przemocy, wychowywany przez ciotkę. Te przeżycia zdają się mieć decydujący wpływ na charakter i poczynania doktora. Poświęca on swe życie biednym, których chce wyrwać z nędzy, jakiej sam doświadczył. W końcu dla nich rezygnuje nawet ze szczęścia osobistego i własnego domu.

Stefan Żeromski, jako autor epoki Młodej Polski tak jak większość twórców tego okresu nawiązuje do romantyzmu. Doktor Judym ma więc wiele cech bohatera romantycznego. Jego chęć pomocy całej ludzkości, wydźwignięcia jej z nędzy i przyniesienia szczęścia upodabnia go do Konrada, bohatera „Dziadów” Adama Mickiewicza, który także troszczył się o los narodu. Sam powiedział o sobie: Ja kocham cały naród. Chcę go dźwignąć, uszczęśliwić, chcę nim cały świat zadziwić.” Jednocześnie Judym, jak bohater romantyczny, przyjmuje postawę buntu wobec świata.

Nie akceptuje istniejącego stanu rzeczy. Chcąc zmienić system i ład społeczny postępuje zgodnie z postulatami „Ody do młodości”, w której czytamy „Dalej, bryło, z posad świata! Nowymi cię pchniemy tory.” Podczas wykładu o higienie skierowanego do lekarzy warszawskich, jego argumenty nie są logiczne. Nie kieruje się on bowiem rozumem ale, zgodnie z założeniami romantyzmu, uczuciami i intuicją. Niezrozumiany i odrzucony przez społeczność lekarską, zostaje sam ze swoimi ideałami, niczym Kordian, gdy planował zamach na cara. Tak samo jak on poznaje też świat poprzez podróże, zmiany miejsca pracy i zamieszkania. To w Cisach i Zagłębiu styka się z całym ogromem biedy i nędzy ludzkiej.

Ostateczne postanowienie Judyma upodabnia go do Konrada Wallenroda, który poświęcił własne szczęście i miłość ukochanej kobiety dla idei wyzwolenia ojczyzny – „szczęścia w domu nie znalazł, bo go nie było w ojczyźnie”. Judym, chcąc walczyć z niesprawiedliwością, dokonuje takiego samego wyboru.

Doktor Judym posiada wiele cech romantycznych, jednak odróżnia go od typowego bohatera romantycznego sposób działania. Kieruje się on bowiem ideami pozytywistycznymi: chce osiągnąć swój cel ciężką pracą. Przesłanie Żeromskiego nie pozostawia jednak złudzeń: Judym, jak bohater romantyczny, poniesie klęskę. Nie uda mu się zlikwidować niesprawiedliwości tego świata.