Budowa układu słonecznego - ziemia we wszechświecie

Układ słoneczny tworzą: słońce, planety i ich satelity, planetoidy, komety materie międzyplanetarne (drobny pył i gazy).

W słońcu jest skupiona prawie cała masa układu słonecznego. Jest to gwiazda średniej wielkości, ale w porównaniu z ziemią jest ogromna. Temperatura w jądrze słońca dochodzi 15-20 mln. C, ciśnienie 500 mld atmosfer. Słońce składa się głównie z wodoru i helu.

Planeta – to ciało niebieskie, które świeci światłem odbitym od jego powierzchni, krąży wokół słońca lub innych gwiazd.

Jest 9 planet: Merkury, Wenus, Ziemia, Mars, Jowisz, Saturn, Uran, Neptun, Pluton.

Satelita – to ciało niebieskie obiegające planetę. Naturalną satelitą Ziemi jest Księżyc.

Galaktyka – to wielki układ, do którego wchodzą pojedyncze gwiazdy lub gromady gwiazd.

Ruch obrotowy Ziemi - inaczej ruch wirowy Ziemi – jest to obrót Ziemi wokół własnej osi, który trwa 24 godziny (dokładnie 23 godziny 56 minut i 4 sekundy). Ziemia obraca się z zachodu na wschód.

Konsekwencje ruchu obrotowego Ziemi:
- dobowa zmiana wysokości Słońca nad horyzontem (dzień i noc)
- widoma wędrówka Słońca po sklepieniu niebieskim,
- spłaszczenie Ziemi na biegunach,
- dobowy ruch sfery niebieskiej ze wschodu na zachód,
- efekt Coriolisa – odchylenie kierunku poruszania się ciał (w prawo na półkuli północnej i w lewo na półkuli południowej),
- wynikające z poprzedniego wirowanie mas powietrza wokół niżów i wyżów barycznych(cyklony i antycyklony) oraz strefy stałych wiatrów (pasat),
- pływy mórz, prądy morskie na półkuli północnej w prawo na południowej w lewo.

Ruch obiegowy Ziemi - jest to ruch wykonywany przez Ziemię wokół Słońca. Odbywa się po orbicie w kształcie elipsy zbliżonej do koła. Odległość Ziemi od Słońca zmienia się w czasie ruchu obiegowego. Najbliższe położenie (peryhelium) występuje 2 stycznia i wynosi 147 mln km, a najdalsze (aphelium) występuje 3 lipca i wynosi 152 mln km. Jednakże za średnią odległość Ziemi od Słońca przyjmuje się 150 mln km. Ruch obiegowy, podobnie jak obrotowy, odbywa się w kierunku przeciwnym do ruchu wskazówek zegara, czyli jest ruchem prawoskrętnym. Okres obiegu wynosi 365 dni 5 godzin i 49 min i 42 sekund i jest trochę dłuższy niż trwa jeden rok zwykły dlatego by wyrównać tę różnice powstałą z nagromadzonych „dodatkowych” godzin, co cztery lata przedłuża się rok o jeden dzień tj. w lutym zamiast 28 liczymy 29 dni W czasie obiegu oś Ziemi utrzymuje stałe położenie. Jest nachylona do płaszczyzny orbity pod kątem 6633’ i zawsze skierowana w stronę Gwiazdy Północnej. Powoduje to zmienność warunków oświetlenia Ziemi. Prędkość poruszania się Ziemi po orbicie jest niejednakowa. Tym samym powoduje to, że czas trwania poszczególnych astronomicznych pór roku nie jest jednakowy.

Konsekwencje ruchu obiegowego Ziemi

1. Pory roku – na naszym obszarze występują 4 pory roku – wiosna, lato, jesień, zima

2. Pojęcia: równonoc, przesilenia, dzień i noc polarna.
Równonoc jest to zrównanie dnia z nocą- chwila, w której Słońce przechodzi przez jeden z dwóch punktów przecięcia się ekliptyki z równikiem niebieskim.
W czasie przesilenia letniego Ziemia jest nachylona biegunem północnym ku Słońcu. Promienie Słoneczne padają wtedy pionowo na równoleżnik 23,5ºN, zwany zwrotnikiem Raka.
W czasie przesilenia zimowego Ziemia jest nachylona biegunem południowym w kierunku Słońca. Słońce znajdują się w zenicie nad zwrotnikiem Koziorożca, a u nas, na półkuli północnej, ten dzień jest najkrótszym dniem roku.

3. Daty, kiedy Słońce świeci prostopadle na zwrotniki i równik.
22 czerwca – przesilenie letnie – promienie słoneczne padają prostopadle na Zwrotnik Raka. Dwa razy w roku, 21 marca i 23 września, następuje zrównanie dnia z nocą. W południe promienie słońca padają prostopadle na równik i obie półkule są oświetlone jednakowo.

4. Kalendarz gregoriański
Zgodnie z regułą lata 1966, 2000, 2004 są przestępne. Wyjątek stanowią te lata, które są wielokrotnością 100, lecz nie są wielokrotnością 400. Tak, więc lata 1800,1900 i 2100 nie są przestępne. Ten system rachuby czasu nazywamy kalendarzem gregoriańskim