Sposoby ukazywania kobiety w literaturze i sztuce na wybranych przykładach

Kobiety były w różny sposób ukazywane i w literaturze i sztuce. Literaci często podejmowali temat kobiet. Ukazywali je jako tajemnicze postaci pożądane przez mężczyzn; kochające matki, żony; niewinne istoty gotowe do poświęceń. Niejednokrotnie były one przedstawiane jako pyszne, przebiegłe, dążące do celu „po trupach” morderczynie. Czasem pomagały mężczyznom, lecz zdarzało się, że niweczyły ich plany.

Przykładem, gdzie kobieta sprowadziła mężczyznę na „złą drogę” jest biblijna Ewa. Nie posłuchała nakazu Boga i spróbowała owoc zakazanego drzewa. Nie dość tego dała owoc Adamowi. Tym sposobem sprowadziła na siebie i na niego gniew boży. Jej bezmyślność doprowadziła do tego, iż zostali wypędzeni z Raju, konsekwencje tego wydarzenia ludzie ponoszą do dnia dzisiejszego. Jak widać pomysł kobiety okazał się tragiczny w skutkach nie tylko dla niej samej, również dla jej partnera oraz całej ludzkości.

Kobiety były również powodem sporów. Według mitu trojańskiego przyczyną wojny był spór o najpiękniejszą. Trzy boginie: Hera, Aten i Afrodyta pokłóciły się o to, która z nich jest najpiękniejsza. Człowiekiem, który miał o tym zadecydować był Parys, syn króla Troi Priama. Każda z bogiń obiecała mu za pomyślny werdykt jakiś dar. Atena mądrość, Hera władzę a Afrodyta najpiękniejszą kobietę na świecie – Helenę, żonę króla Sparty. Parys wybrał kandydaturę Afrodyty i pod nieobecność Menelaosa porwał piękną Helenę. Ten czyn był powodem wojny. Grecy wyruszyli pod Troję by odbić królową. Jak widać jedna kobieta była przyczyną poważnej wojny. Nie można jednak zapomnieć o postępowaniu Afrodyty. Jej chęć zdobycia tytułu najpiękniejszej doprowadziła do śmierci wielu ludzi.

Przykładem wiernej, kochającej żony może być Penelopa. Chociaż nie miała żadnej informacji o Odyseuszu czekała na niego, nie chciała ponownie wychodzić za mąż. Przychodzili do niej potencjalni kandydaci na męża, lecz Penelopa zwodziła ich, wykazywała przy tym wiele sprytu. Podświadomie czuła, że Odys żyje. Jej wiara była ogromna. Czekała dziesięć lat na jego powrót. Jej przeczucia się sprawdziły. Penelopa jest kobietą godna podziwu, wytrwałą, kierująca się uczuciem i wiernością.

Izolda to przykład kobiety kochanki. Była kobieta odważną, konsekwentnie dążyła do celu. Chciała pomścić śmierć Morhołta. W tym celu była gotowa zabić Tristana pomimo tego, iż darzyła go uczuciem. Miłość jednak zwycięża. Izolda poświęca życie u boku króla Marka dla Tristana. Ich uczucie ma ogromna moc. Izolda potajemnie spotyka się z ukochanym narażając na siebie gniew męża. Świadectwem ogromnego uczucia może być fakt, iż po śmierci, groby kochanków połączył głóg.

Kolejnym przykładem przedstawienia kobiety jest Lady Makbet. Gotowa była zrobić wszystko by zdobyć władzę. Manipulowała swoim mężem, zarzucała mu tchórzostwo. Chciała, aby zabił on króla Dukana. Poprzez jej postępowanie Makbet czuje się dotknięty, upokorzony. Lady Makbet na pewno nie jest wzorem przykładnej, kochającej żony. Jest szydercza, przebiegła, sprytna, zdeterminowana, bezwzględna. Nie liczy się dla niej mąż, chce go wykorzystać by objąć władzę. Nie jest dla niego oparciem. Wykorzystuje podatność Makbeta na wpływy.

Zosię w „Panu Tadeuszu” poznajemy jako młodą niewinną osóbkę. Lubi zajmować się dziećmi i ogródkiem. Jest bardzo ładna, lecz nie wykorzystuje tego w świadomy sposób. Cechuje ją ogromny urok osobisty, któremu każdy ulega. Nic więc dziwnego, że uległ mu i Tadeusz. Zosię cechuje również patriotyzm. Jest wręcz idealną kandydatką na żonę. Jest lubiana, miła i uczynna. Wszędzie gdzie się znajdzie rozsiewa przyjazną aurę. Nie można jej nic zarzucić. Wspiera Tadeusz w jego decyzjach, nie narzuca mu się zbytnio. Potrafi zachować się w towarzystwie. Nigdy nie używa zgryźliwych komentarzy. Można o niej powiedzieć kobieta „anioł”

Telimena natomiast to kobieta dojrzała, zna swoje zalety i wykorzystuje je. Uwodzi młodego niedoświadczonego Tadeusza. Nie przeszkadza jej to jednak we flirtowaniu z Hrabią. Można powiedzieć, że jest przedstawiona jako kokietka. Bywała w świecie, głównie w Petersburgu, wykorzystuję swą wiedzę by imponować innym.. Na początku jest niechętna zaślubinom Zosi i Tadeusza, lecz później zgadza się na nie. Zależy jej na majątku. Gdy Hrabia wyjeżdża Telimena zaręcza się z Rejentem. Jest sprytna, może nawet trochę egoistyczna. Nie można jednak zapomnieć, że bardzo kocha swoją podopieczną.

Lotta to bohaterka „Cierpień młodego Wertera” Jest piękną młodą zgrabną kobietą. Troskliwie opiekuje się swoim rodzeństwem. Można powiedzieć kobieta „anioł”. Jest mądra i potrafi wypowiedzieć swoje zdanie. Jednak ma wady: cechuje ją pewna naiwność, nie dostrzega ogromnej miłości Wertera. Nie odsuwa go od siebie, pozwala mu zagłębiać się w tym uczuciu. Nieświadomie doprowadza go do klęski.

W balladzie Lilie Adama Mickiewicz kobieta jest dopuszcza się morderstwa własnego męża. Ta kobieta jest przedstawiona jako osoba pozbawiona skrupułów moralnych. Gotowa jest popełnić zbrodnię byleby jej występek nie wyszedł na jaw.(Zdradziła swojego męża)nie ma wyrzutów sumienia, okłamuje swoje dzieci oraz braci zmarłego.

Mężczyźni z reguły wychwalali piękno kobiet. Przykładem jest utwór „Do tejże” podmiot liryczny opisuje cechy kobiety, jakie uczucia wzbudza ona u mężczyzny. Wychwala jej piękno, jest pod jej urokiem. Oczy porównuje do blasku słońca, usta do korali. W jednym krótkim utworze opisany jest ideał kobiecego piękna.

Ideał kobiety rzymskiej, opiera się na podstawie bogini miłości Wenus z Milo, czyli: małe piersi, szerokie biodra, szerokie ramiona. Inaczej niż w starożytności prezentował się ideał piękna kobiety, zupełnie różnił się. Główną inspiracją malarzy była kobieta o skromnym spojrzeniu, tylko i wyłącznie blondynka o jasnej cerze, musiała być szczupła, wiotka, o bardzo wysokim czole.

Pieta Michała Anioła przedstawia kobietę cierpiącą. Matka Boska trzyma na rękach umęczone ciało syna. Jej twarz wyraża ogromny ból, żal. Jest ona symbolem cierpienia, cierpi samotnie i niesłusznie.

Na obrazie „Dama z łasiczką” Leonarda da Vinci widzimy piękną kobietę. Uśmiecha się jest pełna wdzięku. Patrzy gdzieś z zainteresowaniem. Kształt jej twarzy oraz jej postać jest ideałem piękna da malarza.

Treść obrazu „Mona Lisa” stanowi postać kobiety, florenckiej patrycjuszki. Fascynuje ona tajemniczym uśmiechem, który był wieloznacznie interpretowany. Leonardo unikał symboli, raczej dążył do ich rozwiązania. Można, więc sądzić, że uśmiech Giocondy to wdzięk, czar i życie połączone z młodością. Obraz ten jest symbolem kobiecości.

Sandro Botticelli stworzył poetycki obraz kobiety ukazany w wizerunkach mitycznych bogiń, nimf, aniołów o lekko przechylonych głowach, wątłych ramionach i pięknych dłoniach. Można by tu przedstawić portret Pt. „Stworzenie Wenus”. Ideał kobiety przedstawiony na muszli symbolizującej kobiecość, płodność, zmysłowość. Kobieta miała zgrabny nos, szczupłe policzki, ładne usta, piękne złociste włosy. Wenus pomimo tego, iż jest naga cechuje się skromnością i niewinnością.

Jak widać kobiety w literaturze oraz w sztuce były przedstawiane w różny sposób. W każdej epoce ideał kobiety był inny. Nie da się tak naprawdę zgłębić kobiecej natury. Niektóre z nich były przedstawiane jako prawdziwe bohaterki, kochające żony, matki. Lecz również opisywano kokietki i bezwzględne kobiety dążące do osiągnięcia ustalonego z góry celu.