Przyczyny rozbiorów polskich

Przyczyn rozbiorów Polski można doszukać się już w XVII wieku. Wtedy Polska prowadziła wojny z Rosją (1654-1667), Turcją (1667-1699) i Szwecją (potop 1655-1660) oraz powstanie Chmielnickiego (1648-1654). W państwie władza monarchów była znikoma, król nie mógł utrzymać zawodowej armii, nie było szansy na reformy, wybuchały bunty i rokosze. Skutkami tych wojen było zaprzestanie rozwoju gospodarczego. Spalone wsie, zniszczone plony pozbawiły utrzymania chłopów oraz załamały gospodarkę rolną. Miasta były palone, grabione, przez co tamtejsza ludność często emigrowała lub zaczynała uprawiać rolę. Jest to bilans XVII wieku, choć początki kolejnego też nie były dobre. Wtedy to nastąpiła wojna północna (1700-1721) przeciw Szwecji. Choć Polska oficjalnie nie brała w niej udziału to jej losy toczyły się na ziemiach polskich, przez co po wojnie zostały tylko same zniszczenia. Wtedy też zawiązała się konfederacja, która władze w kraju oddała królowi Szwecji Karolowi XII. Dopiero pierwszy rozbiór Polski i protekcja Rosjan „przywróciła” nam władze w kraju. Rosja, Austria i Prusy które w szybkim tempie stały się mocarstwami europejskimi, przez przeprowadzenie niezbędnych reform skarbowych, wojskowych i administracyjnych, stały się sprawnymi państwami z silną władzą królewską. Przez swoje wpływy mocarstwa próbowały utrzymać w Polsce chaos i nie dopuścić do reform. Traktat „trzech czarnych orłów” jest pierwszym przykładem ingerencji państw ościennych w sprawy Polski. Na jego mocy władze po Auguście II miał przejąć portugalski infant Don Emanuel. Władzę objął jednak kandydat popierany przez Francję Stanisław Leszczyński. Kolejnym przykładem ingerencji Rosji jest kolejny kandydat na tron Polski Stanisław Poniatowski. Ten licząc na protekcję carycy Katarzyny II chciał reformować kraj. Rosja widząc jego postępowanie wybrała wariant popierany przez Prusy czyli I rozbiór Polski (1772) pomiędzy Rosją, Austrią i Prusami. Skutkiem rozbiorów było utracenie około 210 tys. km2 . Wprowadzono prawa kardynalne, czyli liberum veto, wolną elekcję, prawo do wypowiedzenia posłuszeństwa królowi. Zatwierdzono też Radę Nieustającą. Dobrą stroną rozbioru było przeprowadzenie reform sądowniczych, oświaty i gospodarczych. Zostały założone nowe szkoły w których uczono praktycznych przedmiotów, powołano też Komisję Edukacji Narodowej. Groźba kolejnego rozbioru została oddalona. W planowaną wojnę rosyjsko-turecką, miała być wplątana Polska jako sojusznik carski. Wojnie sprzeciwiały się Prusy, które nie chciały aby pozycja Polski się wzmocniła, ponieważ obawiały się zawarcia koalicji przeciw niej. Wtedy w Polsce zezwolono na sejm, który okazał się nadzieją na reformy. Rosja podczas wojny z Turcją, a Austria wojny z Francją nie zwracały uwagi na sprawy Polskie. Wtedy na Sejmie Wielkim(1788-1792) została uchwalona Konstytucja 3 Maja. Jednak stronnictwo hetmańskie szybko zawiązało się w konfederacje w Targowicy przeciw konstytucji i władzy króla. Wezwały na pomoc wojska carskie. Mimo stawianego oporu król przystąpił do Targowicy i wkrótce po tym w Petersburgu została ogłoszona przez Prusy i Rosję kolejny rozbiór Polski.(1793). Skutkami tego rozbioru było przywrócenie Rady Nieustającej i praw kardynalnych, utrata suwerenności, wprowadzono zakaz prowadzenia samodzielnej polityki zagranicznej, zmniejszono liczbę wojska do 15 tyś., wprowadzono ostrą cenzurę i wysokie kary za naruszenie przepisów, zamknięto granicę, Rzeczypospolita oddała Rosji i Prusom najurodzajniejsze tereny rolnicze na zachodzie i wschodzie. Jednak najgorszym faktem stało się że król stał się „narzędziem” w rękach carycy. Polacy, gdy Tadeusz Kościuszko złożył oficjalną przysięgę na rynku krakowskim i wzniecił powstanie, uwierzyli że tylko walka może przynieść sukces i przywrócenie dawnej świetności państwa. Pomimo że powstanie ogarnęło cały kraj i wszystkie stany nie przyniosło oczekiwanych sukcesów. Jednak Fryderyk Wilhelm nie mogąc walczyć naraz z Francją i Polską, otworzył drogę dla rewolucji francuskiej. Kościuszko został pojmany i wywieziony do Petersburga. Trzy mocarstwa zaczęły zajmować ziemie polskie i z inicjatywy Austrii został podpisany III rozbiór Polski (1795) na mocy którego państwo Polskie przestało istnieć przez przeszło 100 lat, a nazwa Królestwo Polskie miała już nigdy nie być używana. Stanisław August Poniatowski abdykował i w 1798 roku zmarł.