Symbolika Katedry gotyckiej.

Katedra jest czołowym tematem architektury gotyckiej. Charakteryzuje je wielkość i wspaniałość. Ich długość zbliża się do 100 metrów, a nieraz ją przekracza. Jest to budynek o niebywałej wysokości wnętrza, o przewyższającej wszystko wysmukłości proporcji.Kościół gotycki jest jak okręt w stoczni, w pzornie niestałej równowadze, uchwycony wąskimi długimi palcami przypór, na których, jak bujna roślinność rozrastają się ornamenty rzeźbiarskie, kwiatony, fiale, chimery.Wieże, zazwyczaj nieukończone, mają często 70 metrów a niekiedy więcej - z chełmem. Budowano tak wysokie katedry, gdyż sądzono, że wtedy wierni będą bliżej Boga. Wspaniałość katedr gotyckich jest równie wielka z zewnątrz jak i wewnątrz. Z zewnątrz panują nad otoczeniem, dominują nad całym właściwie miastem średniowiecznym. Główny akcent katedry stanowią (jedna lub dwie) wieże fasadowe. Jeśli katedra gotycka z zewnątrz tak silnie akcentuje swą przewagę nad otoczeniem, to po wejściu do jej wnętrza odczuwamy jej ogrom bezpośrednio nad sobą. Oddziaływanie psychologiczne rytmu wielkich filarów (które sa elementami dynamicznymi, unosza się nad głowa idącego i giną w perspektywie nieuchwytnej, ale zorganizowanej przestrzeni) przyciągających wgłąb wnętrza z wysoko rozpiętym sklepieniem, jest wielorakie: stwarza wrażenie małości i słabości samotnej istoty ludzkiej, rodzi dumę z dzieła wzniesionego wspólnym wysiłkiem człowieka, budzi lęk przed ogromem przestrzeni- a jednocześnie podsyca pragnienie wzbicia się pod samo sklepienie. Jak z olbrzymich drzew delikatne gałęzie, tak z gotyckich filarów wybiegają u szczytu ceglane lub kamienne łuki zwane żebrami, łączące się z sobą po przekątnej. Każda czwórka filarów u góry powiązana jest więc na krzyż. Krzyż utworzony z owych żeber daje nazwę gotyckimu sklepieniu: krzyżowo-żebrowe.

O trwałości kościoła romańskiego decydowały masywne, kamienne ściany, o sile gotyckiego kolosa szkielet złożony z filarów i żeber, łuki przyporowe i skarpy. A skoro ściany, kamienne lub ceglane, nie miały już tak wielkiego znaczenia konstrukcyjnego, skoro niczego nie dźwigały, a jedynie wzmacniały konstrukcję można było przepruć je znacznie większymi oknami, a tym samym rozjaśnić wnętrze kościoła. Okna te, podobnie jak okazałe portale, zamykały od góry łuki. Nie półkoliste już, jak w architekturze romańskiej, ale ostre. W związku z wysokością okien powstał problem: co zrobić z tymi rozległymi otworami, aby nie sprawiały wrażenia pustych, głuchych luk. Otóż, wypełniano je koronką kamienną lub konstruowaną z cegły, w miarę upływu czasu coraz bardziej urozmaiconą i bogatą. Nazywamy ją maswerkiem. Maswerk pojawiał się często również nad głównym wejściem portalowym kościoła, tutaj jednak w kształcie kolistej koronki przypominajacej rozwinięty kwiat, tzw. rozetę (od francuskiego słowa rosette - różyczka). Rozeta wyraża nieskończoność boskiej istoty, wskazuje na ideę boskiej harmonii i związek wszechrzeczy.
Wspaniałą ozdobą gotyckiego kościoła były także witraże wypełniające okna. Ludzie z chwilą wejścia do kościoła czuli się, jakby znaleźli się w innym świecie. Ściany jarzyły się kolorami szlachetnych kamieni: szafirów, rubinów, szmaragdów. Przenikające przez nie światło stwarzało nioczekiwane efekty świetlne: plamy delikatnych tęczowych barw kładły się na posadzce, na kamiennych filarach. Witraże przedstawiały zazwyczaj postacie świętych, a niekiedy nawet całe sceny z Pisma Świętego Starego i Nowego Testamentu. Ich fundatorami były cechy zrzeszające rzemieślników jednego zawodu. Każdy zawód miał swojego świętego patrona, który zostawał przedstawiony na jednym z witraży. Sądzę, że w ten sposób ludzie chcieli uzyskać łaskę Bożą.

Zamiłowanie gotyku do dekoracji znajdowało wyraz nie tylko w ozdobnych oknach. Idąc śladem budowniczych romańskich nadal troszczono się o portale (teraz oczywiście ostrołukowe), biegnące uskokami w głąb muru i zamykane od góry tympanonem z rzeźbami. Często też - i to już była nowość - nad łukami ostrymi okien i portali umieszczano wimpergi, trójkątne spiczaste kompozycje z maswerku lub płaskorzeźby. A jakby i tego było mało - potężne skarpy (podpierające od zewnątrz łuki przyporowe, a za ich pośrednictwem ściany nawy głównej) przedłużono u góry o strzeliste ozdobne pinakle.
Często katedry gotyckie przedstawiają niecodzienny widok od strony prezbiterium- mają przysadzistą sylwetkę, niczym ogromne kwoki wysiadujące pisklęta, są oplecione gęstym rusztowaniem łuków przyporowych, ze strzelającymi w górę sterczynami. W późnym średniowieczu w gotyckich kościołach ustawiano wilekie ołtarze szafiaste. Stanowiły one centrum duchowe kościoła, a treści religijne, które dawniej wierni poznawali na portalach i ścianach kościoła, przedstawiane były na ołtarzu. Kościół nie tylko zastępował Niebo, był też zwierciadłem całego świata boskiego i ludzkiego, zwierciadłem Boga, przyrody i historii.

Wysokość kościoła, lekkość jego żeber sklepiennych, smukłość okien, wieże, pinakle - to wszystko pozwala nam powiedzieć, że cechą kościoła gotyckiego jest strzelistość, dynamika, pęd ku górze. Kościół romański dzięki ciężarowi swoich kamiennych murów wydaje się mocno osadzony na ziemi - jest statyczny. Kościół gotycki, choć częstokroć większy, potężniejszy, zdaje się odrywać od ziemi, dążyć ku chmurom.
Sztuka gotycka oddawała w pełni zmiany zachodzące w myśleniu, wyobraźni i wrażliwości ludzkiej. Gotyk bowiem oznaczał zmierzch tak widocznego w sztuce romańskiej symbolizmu, wyzwalał się z przedziwnego świata, przestrzegał realistycznego obrazu natury i człowieka. W tym fantastycznym świecie nie ma jednak nic z fantastyki irracjonalnego ornamentu czy niepokoju romańskiej rzeźby. Dynamika i świat nierzeczywisty ujęte są w karby matematycznie jasnego, logicznego ładu. W każdej epoce sztuki chrześcijańskiej kościół był obrazem raju, ale zawsze innymi środkami osiągano ten cel. Katedra stała się obrazem świętego miasta. Ówcześni pisarze cytowali słowa Księgi Mądrości Salomona mówiąc o Stwórcy, iż „Wszystko uładził wedle miary, liczby i wagi”. Obrazem takiego tworu Boga jest właśnie katedra.

Do najpiękniejszych katedr gotyckich należą:

" Katedra Notre Dame w Paryżu
" Katedra Św. Stefana w Wiedniu
" Katedra w Amiens
" Katedra w Burgos
" Katedra w Sienie
" Katedra w Mediolanie