Odzyskanie niepodległości.

„Odzyskanie niepodległości”
<BR>Wybuch I wojny światowej dał Polakom szansę na odzyskanie niepodległości. Zarówno państwa centralne jak i Państwa Ententy starały się pozyskać do swego obozu wybitne osobistości polskie, by te skłoniły swych rodaków do walki po ich stronie. Najsilniejszy obóz niepodległościowy był związany z Austro-Węgrami. Tam też J. Piłsudski utworzył Kompanię Kadrową, z którą w sierpniu 1914 roku wkroczył do zaboru rosyjskiego, licząc na wywołanie powstania. Niestety, akcja
<BR>ta nie powiodła się, a oddziały Piłsudskiego zostały podporządkowane Austrii. Z kolei Rosja zaproponowała utworzenie Królestwa Polskiego, lecz była to bardzo
<BR>mglista obietnica. Projekt ten podchwyciła jednak Narodowa Demokracja z
<BR>Romanem Dmowskim na czele, która była zwolenniczką odzyskania
<BR>niepodległości w oparciu o Rosję. Jednak car poza tym nie poczynił nic, by
<BR>wesprzeć endeków w działaniach, tak więc sprawa upadła. Następny przejaw
<BR>wciągnięcia Polaków do wojny miał miejsce w 1916 roku. Wojna znalazła się
<BR>wtedy w impasie, toczono walki pozycyjne, a wiele z nich miało miejsce właśnie
<BR>na terenach polskich. Wyczerpanie się potencjału ludzkiego zmusiło cesarzy
<BR>Niemiec i Austrii do wydania odezwy w dniu 5 listopada 1916 roku. Zawierała ona
<BR>intencję utworzenia samodzielnego Królestwa Polskiego, jednak miało ono
<BR>istnieć w ścisłej korelacji z obu mocarstwami. Reakcja na ten akt była w
<BR>większości sceptyczna. Piłsudski wszedł, co prawda, do Tymczasowej Rady
<BR>Stanu, namiastki polskiej władzy związanej z państwami centralnymi, ale w celu
<BR>zorganizowania samodzielnego wojska polskiego. Jednak akt 5 listopada mimo
<BR>swej niejednoznaczności spowodował wzrost zainteresowania sprawą polską.
<BR>25 grudnia 1916 roku car Mikołaj II zapowiedział utworzenie państwa polskiego z
<BR>wszystkich części zaborów. Ta niewątpliwie wartościowa dla Polski propozycja
<BR>stała się wkrótce nierealna, gdyż w marcu 1917 roku car abdykował. Nowa
<BR>władza w Rosji, Rząd Tymczasowy, prolongowała jednak nadzieje Polaków,
<BR>zapowiadając utworzenie państwa polskiego na tych ziemiach, gdzie żyje
<BR>większość Polaków. Endecja zaczęła tworzyć polskie oddziały w Rosji,
<BR>jednocześnie też Dmowski wiosną 1917 roku zażądał od państw Ententy
<BR>utworzenia niepodległej Polski, zaś działający w Paryżu Komitet Narodowy
<BR>Polski uzyskał zgodę od władz francuskich na tworzenie tam wojsk polskich.
<BR>Komitet ten, któremu przewodniczył Dmowski, został uznany przez zachodnie
<BR>mocarstwa za przedstawiciela władz polskich. Tymczasem sprawa polska w
<BR>Niemczech i Austro-Węgrzech znalazła się w dramatycznym impasie po tak
<BR>zwanym "kryzysie przysięgowym" w lipcu 1917 roku. Wówczas Piłsudski, stojąc
<BR>na czele Polskiej Siły Zbrojnej nie zgodził się złożyć przysięgi na wierność
<BR>cesarzowi Niemiec i Austro-Węgier. I i III Brygada poszły jego śladem i zostały
<BR>rozbrojone i internowane, zaś sam Piłsudski został uwięziony w Magdeburgu.
<BR>Obaj cesarze widząc, że pomoc Polaków po tych wszystkich wydarzeniach i
<BR>samorozwiązaniu Tymczasowej Rady Stanu jest niemal żadna, próbowali temu
<BR>przeciwdziałać, powołując w miejsce TRS Radę Regencyjną, we wrześniu 1917
<BR>roku, ale była ona popierana przez niewielką część społeczeństwa. W
<BR>tym czasie komuniści zdobyli władzę w Rosji, wyłamali się z Ententy i
<BR>zawarli w marcu 1918 roku separatystyczny pokój z Niemcami, w którym sprawa
<BR>polska została uznana za "wewnątrzniemiecką". Endecy w KNP systematycznie
<BR>sprawę polską nagłaśniali, aż doprowadzili do tego, że w 1918 roku premier
<BR>Wielkiej Brytanii - Lloyd George i prezydent USA - Wilson uznali stworzenie
<BR>niepodległego państwa polskiego za niezbędny element powojennego ładu.
<BR>
<BR>Wobec pogarszającej się sytuacji państw centralnych na froncie zachodnim,
<BR>zaczęły one tracić kontrolę nad okupowanymi ziemiami polskimi, także nad
<BR>podległą im Radą Regencyjną, która 7 października 1918 roku wydała manifest
<BR>do narodu, w którym jest mowa o odzyskaniu niepodległości. W innych zaborach
<BR>w tym czasie również formułują się polskie lokalne władze. Społeczeństwo
<BR>walczy, rozbraja i usuwa okupantów. W Lublinie w nocy z 6 na 7 listopada
<BR>powstaje Tymczasowy Rząd Ludowy Republiki Polskiej, na czele z Ignacym
<BR>Daszyńskim. Rząd tworzą przedstawiciele partii lewicy niepodległościowej,
<BR>którzy 7 listopada wydają manifest, ogłaszając przejęcie przezeń władzy do
<BR>czasu zwołania Sejmu Ustawodawczego, a także zapowiadając reformę rolną,
<BR>nacjonalizację przemysłu i demokratyzację życia politycznego.
<BR>
<BR>
<BR>
<BR>Ostateczną cezurą, która zamyka kształtowanie się polskiej niepodległości, jest
<BR>przejęcie 11 listopada przez przybyłego dzień wcześniej z więzienia
<BR>w Magdeburgu Józefa Piłsudskiego, z rąk Rady Regencyjnej w Warszawie
<BR>dowództwa nad tworzącym się wojskiem polskim oraz otrzymanie przez niego
<BR>misji tworzenia rządu narodowego.
<BR>
<BR>
<BR>
<BR>